Павал Місько - Прыгоды Бульбобаў

- Мяне і ў той, пяцідзесятай, пакідалі пачакаць. Але нашто ж мне валачыцца па чужых кватэрах? - Бабуля распранулася, павесіла плашч і крутнула галавою, паправіла далоняй валасы. І ўсе ўбачылі, што бабуля яшчэ маладжавая, чырванашчокая і нават стройная.

- Ох, пайду перадыхну, бо з ног падаю. - Мама павярнула ў пакой, а не на кухню.

- Ідзіце, ідзіце, пагаварыце там... Я сам збяру на стол! - сказаў тата.

А дзеці хутчэй пабеглі ў спальню паглядзець рыбак.

- У лебядзіным возеры - во такі-і-ія рыбы! Во такенны акварыум на іх трэба! - Коля спачатку развёў рукі ў бакі, як заядлы рыбак, а потым узмахнуў над галавою, нібы хацеў ахапіць увесь пакой.

- Як кракадзілы! Лебедзі баяцца плаваць, каб іх не праглынулі, - сказаў Толя.

- Ой, ім жа страшна спаць на вадзе! - схапілася за шчокі Танька.

- Не бойся, яны ў домік залазяць спаць, - сказаў Коля.

- Не домік - цэлая кватэра: два пакоі, душ з ваннаю, - дабавіў Толя.

Танька засмяялася, зразумела: разыгрываюць!

Тым часам у пакоі мама скардзілася бабулі на хлопцаў. Гэта ж такія шкоднікі, такія шкоднікі! На дзень нараджэння такі пагром учынілі...

- Без догляду, што ж ты хочаш, - сказала бабуля. - Ну - у мяне дысцыпліна будзе жалезная. - І яна расказала, чаму ўдалося так хутка прыехаць: - Якраз на пенсію выйшла летам... На курорт з'ездзіла - і няма больш чаго рабіць. Кідаюся адна ў кватэры, як звер у клетцы. Хацела зноў ісці прасіцца на работу...

А ў спальні Танька голасна чытала Толю і Колю «лекцыю».

- У майго таты ёсць «Жыццё жывёл». Во-о такая кніга! - развяла ў бакі рукі. - І малюнкі ўсякія каляровыя. І мой тата сказаў, што жывёл нельга лавіць і ў хаце трымаць ці ў звярынцах, заапарках. Гэта для іх няволя, а ў няволі яны не такія, як на волі. Зусім-зусім не такія! Звяроў, птушак і рыб трэба ў прыродзе наглядаць. А ў няволі яны не жывуць, а мучацца і паволі паміраюць.

Пачула іх гаворку бабуля, прыйшла ў спальню.

- Танечка, твой тата праўду гаворыць: жывёлы паводзяць сябе ў няволі ненатуральна. Але людзі дваццатае долі таго не ведалі б пра жывёл, птушак і рыб, што зараз ведаюць. А чаму? Заапаркі, звярынцы і запаведнікі памаглі ўведаць.

- Пра зуброў!.. - крыкнуў тата з кухні. Ён ужо кухарыў як мае быць, бо адтуль пахла дымам.

І бабуля адразу здагадалася, што тата хацеў сказаць.

- Ага, зубры зусім перавяліся б, каб не захавалася колькі штук у заапарках. На волі ніводнага жывога не засталося. Выпусцілі з заапаркаў, развялі... А во гэтыя рыбкі... Ой, я з самага дзяцінства марыла мець акварыум! А разводзіла кактусы... І сюды папрывозіла іх... Ага, дык гэтыя рыбкі, што ў вас, паходзяць з якіх-небудзь рэк ці азёр Афрыкі, Інданезіі, Цэйлона. А каб пусціў іх туды зноў, то мо і жыць не змаглі б. Адвыклі! А колькі акварыумных рыбак самі акварыумісты вывелі, такіх і ў прыродзе няма.

- Акіянарый! - зноў крыкнуў тата і закашляўся. Дым з кухні валіў клубамі.

- Ага, - зразумела яго бабуля. - А марскіх жывёл і рыб, думаеце, як вывучаюць? Доўга ж пад вадою не ўседзіш... Вось для іх і будуюць вялізныя акварыумы - акіянарыі. Бачылі ў кіно дэльфінаў?

- Бачылі! У іх такія вясёлыя мордачкі! - закрычалі дзеці.

- Во... У акіянарыях і дэльфінаў вывучаюць... - Баба падняла ўгору ўказальны палец. - З сённяшняга дня будзем весці назіранні. Усё, што заўважым, запішам у дзённік - і пра рыб, і пра хамяка.

- Прашу за стол! - з'явіўся ў дзвярах тата. Твар яго быў чырвоны і спацелы.

Усе пайшлі на кухню, павялі з сабою і Таньку.

- О, у вас пельмені... Я так люблю пельмені без халацікаў, - сказала Танька.

- Прыгарэлі... - развёў тата рукамі. - І яечня падгарэла. Я кансерваў наадкрываў, будзем налягаць на кансервы...

- Нічога, - суцешыла яго Танька, - я і кансервы люблю.

Мама змоўчала, нічога не сказала.

«Адна куклянка, мабыць, хворая. Сядзіць нерухома ў куточку, толькі не ўнізе, а каля паверхні вады. Калі яна перапаўзла? Ноччу? Некаторыя расліны (лімоннік) моцна пагрызены.

Ці не куклянкі ўпадабалі водарасць? Значыць, яны ноччу не спяць.

Другая больш рухавая. Калі сыпнеш сухога корму, чуе мо праз секунду. Адразу размахвае вусамі і паўзе ў той бок. Калі ж усыплеш мала, двух-трох цыклопаў, шукае іх доўга, нервуецца.

Бачылі, як дыхае куклянка. Дабярэцца па шкле да паверхні вады, выпусціць сантыметры на два ўгору трубку-шланг і дыша, дыша, ажно раздзімаецца яе цельца, падымаецца-апускаецца кацёлка. Дыхальная трубка ў яе справа ад галавы, калі глядзець ад падэшвы нагі. Кончыць дыхаць-пампаваць і трубку ўцягвае, пакуль не застанецца ад яе нейкі пупышак.