Уладзімер Глыбінны - Вялікія дарогі [пра мінулае]

Здесь есть возможность читать онлайн «Уладзімер Глыбінны - Вялікія дарогі [пра мінулае]» весь текст электронной книги совершенно бесплатно (целиком полную версию без сокращений). В некоторых случаях можно слушать аудио, скачать через торрент в формате fb2 и присутствует краткое содержание. Город: Гранд Рапідс, Год выпуска: 1997, Издательство: Беларускі Інстытут Навукі й Мастацтва, Жанр: Современная проза, на белорусском языке. Описание произведения, (предисловие) а так же отзывы посетителей доступны на портале библиотеки ЛибКат.

Вялікія дарогі [пра мінулае]: краткое содержание, описание и аннотация

Предлагаем к чтению аннотацию, описание, краткое содержание или предисловие (зависит от того, что написал сам автор книги «Вялікія дарогі [пра мінулае]»). Если вы не нашли необходимую информацию о книге — напишите в комментариях, мы постараемся отыскать её.

Ніколі яшчэ ў жыцьці Кастусь не адчуў так глыбака й непераможна прынабліва тое зяленіва, якое пакрывала сабой вяршаліну гэтага адзінотнага ясеня, што шырака раськінуў вялізарную шапку свайго лісьця ў баку вуліцы якраз насупраць гэтага вакна. Усё, што ён пабачыў за адну часіну, нейкім раптоўным набегам ускалыхнула глыбока душу вязьня й скранула яе з тае абыякавасьці, што, здавалася, даўно й назаўсёды валодала ёй. І гэтая ціхая бязьлюдная вуліца, што збочыла ад шумлівасьці людзкое сумятні й гармідару ў гэты спакой за колькі крокаў ад водгаласу трамвайнага скрыгату, і абмыты запозьнена-халодным, як для траўня, дажджом брук, і зацісьнены каменнымі панэлямі, але мацнейшы за ўсе штучныя перашкоды, рост маёвае сьвежа-зялёнае траўкі, што прабівалася праз найменшыя шчыліны, нясучы доказ няспыннага росту ўсяго жывога, і тая адзіная жанчына, твар якой зьверху трэцяга паверху нельга было бачыць — усё тварыля ўяву раптам адроджанага жыцьця.

Вялікія дарогі [пра мінулае] — читать онлайн бесплатно полную книгу (весь текст) целиком

Ниже представлен текст книги, разбитый по страницам. Система сохранения места последней прочитанной страницы, позволяет с удобством читать онлайн бесплатно книгу «Вялікія дарогі [пра мінулае]», без необходимости каждый раз заново искать на чём Вы остановились. Поставьте закладку, и сможете в любой момент перейти на страницу, на которой закончили чтение.

Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

За крэсы, край мой, над якім
Ён зьвіў вянок хаўтурных дзён, -
За ўсё
У той час
Нутром сваім
Пачуў ён цяжкі мой праклён, -

пісаў ён тады ў адным з вершаў.

У 1931 годзе Дземеху Астаповічу ўдалося выдаць ажно два паэтычныя зборнікі: «Краіне» і «На ўсход сонца». Многія адзначалі ў ягоных вершах маладую закаханасьць у прыгажосьць жыцьця, пошукі нязвычных словаў і вобразаў... Што-ж, за многія з тых радкоў было сапраўды ня сорамна.

...Узорныя ліштвы на доме,
На ліштвах рукою гарэзнай
Якісьці мастак невядомы
Цудоўных фігур навырэзваў.
А там, у акне, з-за фіранкі
Дзяўчына глядзіць і сьмяецца,
І штосьці таўчэ беспрастанку
Ў бліскучай мядзянай мяжджэрцы.
Ударыць, і ўдар мэталёвы,
Як музыка, чуцен адгэтуль,
І песень вясёлыя словы
Раджаюцца ў сэрцы паэта.
Радачка, ну дзе цябе знаў я?
А стрэча ізноўку ці будзе?..
Мне сум нешта зноў заціскае
Мае неспакойныя грудзі.
Скажы!.. - А дзяўчына фіранкай
Закутала вочы са сьмехам...
І сьмех на вішнёвым прыганку
Рассыпаўся срэбным рэхам.
На даху ўсьміхаліся ляскі.
Замоўклі ў цішы аканіцы...
З якойсьці забытае казкі
Мне гэтая песьня трызьніцца...

У 1932 годзе ў часапісе «Маладняк» Дземех Астаповіч пачынае друкаваць фантастычна-навуковы раман «Вызваленьне сіл»... Але не дало ГПУ паэту-рамантыку доўга слухаць «віхраў завываньне і рокат мора ў валох». Разам з Ю.Таўбінам, Сяргеем Астрэйкам, Лукашом Калюгам, паэтам-узвышэнцам М.Лужаніным, колькі іншымі літаратарамі, у тым ліку й Кастусём, аднае начы 1933 г. Дземеха Астаповіча забралі й кінулі ў лёхі каменнае амэрыканкі. Адно праз восем месяцаў, ужо пераведзены ў памешканьне менскае турмы, Кастусь пабачыўся з сваім найлепшым сябрам, паэтам Дземехам Астаповічам. Кастусь часта ўспамінаў, як тады яны ляжалі побач пад нарамі й гаварылі ціха, каб ніхто не пачуў.

- От каб нейкім цудам турэмная брама адчынілася ды далі-б зброю... - казаў Дземех. - От біў-бы ўсіх гэпэўшнікаў. Цэлую гару набіў-бы іх бяз аніякага жалю. Гэта-ж такі крываспуск робяць яны нашай інтэлігэнцыі й нашаму народу. Прайдзісьветы ўварваліся ў нашу хату й арудуюць у ёй, бяз аніякае літасьці рэжуць нашу культурную інтэлігэнцыю, прыпісваючы ёй самыя горшыя намеры, нават паўстаньне са зброяй у руках. А я ніколі ў жыцьці тога рэвальвэра нават у руках ня трымаў. Сьледчы сунуў мне абвінавачваньне ў збройнай спробе адлучыць Беларусь ад СССР. Ніколі аб гэтым я ня думаў. А цяпер міжвольна задумаешся, што ці ні гэткае паўстаньне толькі й можа прынесьці волю нашаму народу з бальшавіцкіх ціскоў.

Кастусь слухаў тады ўважліва свайго сябру. Паспрабаваў пярэчыць, маўляў, аніякае паўстаньне такога неарганізаванага для змаганьня народу, як беларусы, ня дасьць вынікаў. Адно будуць нязьлічаныя ахвяры і мора крыві, калі-б гэта цудам і сталася.

Дземех адбываў зьняволеньне ў заходне-сібірскіх лягерах, Кастусь у - байкала-амурскіх. Потым дружбакі стрэліся ізноў у Менску, калі прыехалі па даведкі, што яны вучыліся ва ўнівэрсытэце. Зь імі яны паехалі ў Гомель, а адтуль праз колькі месяцаў падаліся на Каўказ, дзе прыладзіліся настаўнічаць. Пазьней зачапіліся за Маскву. Але Кастусь хутка пакінуў яе й зьехаў далей ад бяды. Дземех скарыстаў нагоду прапісацца ў Маскве, дзякуючы таму, што ягоны брат служыў камэндантам у студэнцкім інтэрнаце й меў права прапісваць людзей. Але нядоўга цягнуўся той фэст для Дземеха. Хцівае вока НКВД ужо цікавала яго. Аднаго дня разам з Ю.Таўбіным яго ізноў арыштавалі й павезьлі ў Менск на допыты. Скончылася тое прысудам на восем гадоў за контррэвалюцыйную дзейнасьць. Перад вайною Дземеха зь лягеру ізноў прывезьлі ў Менск на перасьледзтва. Пасьля, этапам ізноў везьлі праз Маскву. Як хворага зьнялі з этапу й скіравалі ў шпіталь. А тут пачалася вайна. У мітусьні не агледзеліся, як у час запісу дабраахвотнікаў на фронт, у ліку тых, хто ачуняў у шпіталі й быў запісаны ў армію, і арыштант Дземех Астаповіч. У арміі адразу зьвярнулі ўвагу на адукаванасьць Дземеха, веданьне нямецкай мовы. Яго прызначаюць інспэктарам у Маскоўскую акругу. У вайсковай форме ён пачаў езьдзіць па Маскве й часам бачыўся там з беларусамі-ўцекачамі.

Дземех Астаповіч быў чалавек адкрыты. Сваім сябром, як вып'е, душу адчыняў. Пад хмелем і расказаў аднойчы гісторыю свайго жыцьця, як ён апынуўся ў арміі ды яшчэ ў раньзе афіцэра. Нейкі зайздросьнік данёс на яго ў СМЕРШ. А гэтая ўстанова хапала ўсіх падазроных і наводзіла жах на ўсіх значэньнем сваёй назвы: «сьмерць шпіёнам». Яна схапіла й Дземеха. Ізноў вынесьлі прысуд на вялікі тэрмін зьняволеньня. Але, улічваючы ваенныя абставіны, яго паслалі на фронт, на перадавыя пазыцыі.

Читать дальше
Тёмная тема
Сбросить

Интервал:

Закладка:

Сделать

Похожие книги на «Вялікія дарогі [пра мінулае]»

Представляем Вашему вниманию похожие книги на «Вялікія дарогі [пра мінулае]» списком для выбора. Мы отобрали схожую по названию и смыслу литературу в надежде предоставить читателям больше вариантов отыскать новые, интересные, ещё непрочитанные произведения.


Отзывы о книге «Вялікія дарогі [пра мінулае]»

Обсуждение, отзывы о книге «Вялікія дарогі [пра мінулае]» и просто собственные мнения читателей. Оставьте ваши комментарии, напишите, что Вы думаете о произведении, его смысле или главных героях. Укажите что конкретно понравилось, а что нет, и почему Вы так считаете.

x