Францішак Хлус - Здані і пачвары Беларусі

Гэтая пачвара зьявялася на абшарах Вялікага Княства й Кароны адразу пасьля сьмерці апошняга зь Ягелонаў, бо адкрылася магчымасьць спакушаць шляхту найвышэйшай уладай.

Пасьля таго, як апошні кароль і вялікі князь Станіслаў Аўгуст Панятоўскі адрокся ад кароны, Д'ябал-улададаўца застаўся бяз сталага занятку. Спробы спакусіць магнатаў дробнымі падачкамі, накшталт мейсца ў расейскім сэнаце, засталіся безвыніковымі, яшчэ менш пасьпяховымі былі захады Д'ябла набыць несьмяротную душу й шляхецкую годнасьць нашчадкаў слаўных родаў за пасады старшынь калгасаў, бо найвышэйшая ўлада разьмяркоўвалася крэмлёўскімі Д'ябламі.

Але з прыняцьцем Вярхоўным Саветам Закона аб прэзідэнцтве Рэспублікі Беларусь Д'ябал-улададаўца нарэшце акрыяў. Праўда, згодна з Д'ябальскім кодэксам і Статутам Вялікага Княства Літоўскага прапаноўваць найвышэйшыя пасады ён меў адно нашчадкам шляхты. На суадносна другасныя ролі сьпікера й прэм'ера спакусіліся адно засьцянкоўцы-выганоўцы, былы партыйны функцыянэр і міліцэйскі генэрал. Аддаваць партфель прэзыдэнта ў рукі такой драбязы Д'ябал-улададаўца палічыў ніжэй свайго гонару, і пасьля пошукаў ён спыніў выбар на прафэсыйным графе-эміграньце Крушынскім.

Сустрэўшыся з графам на ягонай новай радзіме, у Канадзе, Д'ябал запрапанаваў яму свае кваліфікаваныя паслугі. Той, вядома, з радасьцю пагадзіўся й неўзабаве прыехаў у Менск...

Не арыентуючыся ў сучаснай беларускай рэчаіснасьці, спакушальнік адразу ж зрабіў памылку. Каб высьвятліць палітычны рэйтынг Крушынскага, ён запрапанаваў арыгінальны экспэрымэнт: расклеіў па горадзе ўлёткі, у якіх заклікаў выбаршчыкаў, што падтрымліваюць прафэсыйнага эмігранта, апоўначы пэўнага дня ўсім разам спусьціць ваду ва ўнітазах у сваіх кватэрах, каб па перарасходзе вады можна было падлічыць патэнцыйную колькасьць галасоў. А сам, каб падтасаваць вынікі гэтага сацыялягічнага апытаньня, апоўначы прадзюравіў калектарны вадавод, спусьціўшы ў каналізацыю палову гарадзкога вадазабору.

Але ані граф Крушынскі, ані Д'ябал-улададаўца не ўлічылі адное акалічнасьці: цяперашнее кіраўніцтва краіны даўно запрадала свае душы больш моцным крамлёўскім Д'яблам, а таму, падвучанае імі, інтэрнавала прафэсыйнага эмігранта па-за межы Беларусі, абвінаваціўшы яго ў марнатраўстве пітной вады з карысьлівымі палітычнымі мэтамі.

Спадзяемся, што зь цягам часу, з умацаваньнем сапраўднага суверэнітэту, наш нацыянальны Д'ябал-улададаўца адшукае нарэшце вартую кандыдатуру й годныя мэтады палітычнай барацьбы, здолее перамагчы падступствы пакуль што мацнейшых маскоўскіх калегаў. Натуральна, нават калі такое й здарыцца, ня трэба ўводзіць сябе ў зман і летуценіць, бо вялікая палітыка - надзвычай брудная справа, але няхай лепш ёй займаюцца нацыянальныя Д'яблы, чым Д'яблы імпэрскія.

Гэтая пачвара мае досыць вузкую спэцыялізацыю: займаецца выключна крадзяжом нявестаў зь вясельлеў. Змагацца зь ім ня так ўжо і цяжка, калі непахісна прытрымлівацца правілаў, выпрацаваных народнай мудрасьцю і шматвекавым досьледам.

Вось адна з апошніх гісторый, удзельнікам якой была гэтая істота:

Аднойчы ў менскай рэстарацыі «Теремок», сумна вядомай тым, што ў ёй зьбіраюцца выключна прадстаўнікі сэксуальных ды нацыянальных меншасьцяў, пераважна гомасэксуалісты, садаміты, расейскія нацыянал-фашысты й сябры фан-клюбу Ўл.Жырыноўскага, браліся шлюбам прыхільнікі «Народного движения Белоруссии за возрождение Российской Империи в границах 1913 года».

Швэйцар, этнічны беларус, папярэдзіў маладых, каб тыя не балявалі пасьля апоўначы, але маладыя толькі з пагардлівай усьмешкай паставіліся да іншаземных звычаяў. Вясельнікі, як і мае быць, ужо праз гадзіну панапіваліся ва ўмат; пускалі каламутныя патрыятычныя сьлёзы й спрабавалі зацягнуць улюбёную песьню апошняга імпэратара пра «Россию, мать твою!..», але словаў да канца ня ведаў ніхто. Нарэшце, разьмілаваныя алькаголем і патрыятычнымі пачуцьцямі расейцы замовілі музыкам граць «Комаринскую»; ледзь толькі прагучалі апошнія словы запеўкі:

як гадзіньнік адбіў поўнач.

І тут у банкетнае залі зьявіўся новы госьць, чорны фрак і цыліндр якога на тле чырвоных касаваротак, картузоў і казацкіх папахаў глядзеўся недарэчна. Але сябры-аднадумцы жаніха палічылі гэта за чарговую пьяную мрою, а сябры нявесты - за прадстаўніка Славянскага Сабору «Белая Русь», Дзіўны госьць, карыстаючыся тым, што жаніх, са сьлязьмі згадваючы родную казацкую станіцу, таптаў пасярэдзіне залі сваю папаху, шляхетна запрасіў да танцу нявесту. Тая, натуральна, пагадзілася. Вясельнікі моцна зьдзівіліся, пачуўшы, што музыкі на замову госьця зайгралі тубыльскі танец «Лявоніху», але важкіх супрацьаргумэнтаў не знайшлося, бо яшчэ нядаўна гучалі тосты «за меньших братьев-беларусов».