Піліп Ліпень - Гісторыя Ролянда

Уначы мы прыкінуліся, што сьпім, а самі назіралі за Хуліё, і калі ён палез у акно, палезьлі за ім. Ён пракраўся між грушамі да паўночнага плота і клікаў – эй! эй! – а мы стаіліся ў яго за сьпіной і слухалі. Дзіўная жанчына хутка зьявілася, але не наблізілася й каптура не падняла. Хуліё назваўся і пачаў прызнавацца ў каханьні, а мы сачылі кожны ейны рух. Выслухаўшы прызнаньні, жанчына падышла да плота, скінула каптур і расхінула плашч. Яна стаяла нерухома, з гонарам, а мы сьвяцілі на яе ліхтарыкамі. Ці была яна пад плашчом цалкам голай, мы не зразумелі – бо зморшчыны сала зьвісалі нізка й кідалі нераўнамерныя цені – але ейны твар быў напраўду непрыгожы! Вывернутыя вусны, разрэзаныя ноздры, шнараваныя шчокі, грудкаватая галава, перасаджаныя на шыю валасы... Яна нібы пыталася – ці пакахаеш мяне гэткаю? І Хуліё кахаў, кахаў, ён узьляцеў цераз плот і кінуўся да яе, абняў, прыпаў. «Кахаю, Кахаю! Кахаю цябе без аглядкі!» Яна вызвалілася: «Кахаеш?» «Кахаю! Цела для майго каханьня – нішто! Я прадчуваю, наколькі моцная й чыстая твая душа, і кахаю цябе!» «Э не! Чаго захацеў! Ведай: душа мая нашмат брыдзейшая за цела». Мы вохнулі: яна аказалася яшчэ больш дзіўная за аповед матухны! Яна выцягнула з кішэні белае кацяня і скубанула яго за вусікі, ды так моцна, што яно запішчала. Мы хорам запратэставалі, а яна зарагатала: «Чыстая душа любому дурню спадабаецца. Але хто пакахае мяне саму па сабе, без усялякіх даважкаў?» Каб аканчальна адвадзіць Хуліё ад сваёй душы, яна рыгнула, пачасала пахвіну й прысела на кукішкі, задраўшы плашч, але ў яе, на шчасьце, нічога не атрымалася. Хуліё стаяў на каленях у сырой траве – сапраўдны прэрафаэліцкі рыцар! – і дрыжаў зь імпэту, усё больш распаляючыся. «Кахаю, кахаю! – упарта гукаў ён і працягваў да яе рукі. – О, не адкідай мяне!» І тут Колік ня вытрымаў і крыкнуў: «Стоп, Хуліё! Эй, кабета, ты хоць сама разумееш, што вярзеш? Што значыць без усякіх даважкаў?» Яна тузанулася, захінулася й мовіла: «Не, ну якія ж сьвіньні!» І пайшла. Мы перацягнулі Хуліё назад цераз плот, сьпехам суцешылі і пачалі спрачацца – ці абсурдна кахаць чыстую Боскую іскру ў пэўным чалавеку? Ці не абсурдна? Ці яна мела на ўвазе нешта іншае, і мы дарма яе спудзілі?

А дзіўная жанчына больш не зьяўлялася, і неўзабаве ў паўночны дом уехаў новы сусед.

Калі мы з брацікамі былі маленькія, мы рэдка нудзіліся. А калі ўсё ж такі нудзіліся, дык клаліся раней спаць. Але часам здаралася нам праспаць усю ноч, усю раніцу і ўвесь дзень да вечара, а нуда не праходзіла – і тады мы злаваліся. Тады мы ішлі на край гораду, на цёмную вуліцу за піянінавай фабрыкай, і шукалі сабе ахвяру. Нам падабаліся дужыя мужчыны сярэдняга ўзросту, асабліва былыя пяхотнікі ці дэсантнікі – плячыстыя, з раненьнямі, зь сівізной у жорсткіх вусах.

– Гэй, дзядзечка! – пiшчаў яму Толік.

– Што табе, хлопча? – адказваў ён з дабрынёй.

– Дзядзечка, патрасі губой! – прасіў Толік і сьмяяўся.

«Што?!» – вэтэран хмурыў бровы і рабіў крок да Толіка, а той уцякаў і рагатаў: «пасасі вусы!» Гэтая нявінная дражнілка быццам апякала вэтэрана – нязьменна – і ён зь лютым ровам кідаўся за Толікам. І тут выскоквалі мы:

– Стой! Ты, брудны мярзотнік, мы запісалі цябе на камэру!

– Што?!

– Усё запісана: як ты гонісься за маленькім хлопчыкам, за нашым пяшчотным брацікам! – крычаў Колік.

– Юрлівая пачвара! Гвалтуюць! Людзі! – крычаў Валік.

– Ролю, тэлефануй жандарам! – крычаў Хуліё.

І я спакойна пачынаў тэлефанаваць у жандарню.

– Дзеці, ды вы што, звар'яцелі?!

– Маўчы, падлюга!

– Згніеш за кратамі!

– Такіх стэрылізаваць трэба!

Тады ён пачынаў разумець – і змрочна выцягваў свой ​​сумленны кашалёк. «Ха-ха! Засунь яго назадкі! Навошта нам твае грошы!» «Што ж вам трэба?!» «На калені станавіся!» Гнеў шыбаў яму ў твар, і ён непакорліва ўздымаў галаву – але мы нагадвалі яму, што чакае яго ў казематах, і ён адразу ламаўся. Зважна, з годнасьцю ўставаў на калені, паводзячы магутнымі плячыма. Сьпявай песьню! Якую песьню? Рымскага-Корсакава! Залаты пеўнік! І ён, скаланаючыся з прыніжэньня, сьпяваў. І скуль толькі словы ведаў? Але нам гэтага было мала: мы прагнулі ягоных сьлёз. Павольна, павольна, з цынічнай ухмылкай, Колік агаляў цырульную брытву, і працягваў.

– Што?! Навошта?!

– Брый вусы.

І тады, бачачы ў нашых вачах няўмольную жорсткасьць, ён пачынаў плакаць. «Толькі ня гэта, толькі ня гэта, толькі ня гэта...» – мармытаў ён, хрыпла усхліпваючы. «Добра, утрыся! Ты прабачаны», – і мы адварочваліся й моўчкі сыходзілі ў ноч, пакідаючы яго рыдаць на асфальце. Пляскалі адзін аднаго па плячах, падміргвалі. Файная субота!