Піліп Ліпень - Гісторыя Ролянда

– Але татухна, хіба гэта хуліганства?

– Хуліганства сама сапраўднае, нават не сумнявайцеся.

Аднаго разу пад вечар, калі мы з брацікамі гулялі каля прыпынку ў капейкі, з трамвая выскачыў падазроны чалавек зь дзьвюма чорнымі торбамі, азірнуўся па бакох і шмыгнуў на вулачку, якая вяла паўз Белкаапсаюза да возера. Злодзей, вырашылі мы і рушылі ўсьлед за ім. Ён быў апрануты непрыметна: джынсы, красоўкі, сьветлая куртачка з капюшонам; няўцямнага колеру валасы сабраныя ў хвосьцік. Мы стараліся не адрывацца, ішлі амаль ушчыльную і нават бачылі маленечкую прарэху ў яго пад пахай, яна расчынялася і зачынялася ў такт крокам. Ён зладзеявата сьпяшаўся наперад і наперад, не спыняючыся, толькі крыху памарудзіў перад шырокімі вокнамі Гарводаканалу, у якіх адбівалася зружавелае неба, а калі вуліца скончылася, патупаў, уцягнуўшы галаву, наўпрост праз луг, да зрыва. На самым краі ён разаслаў газэтку, сеў і раскрыў сумкі. У адной выявіўся фотаапарат, у другой – аб'ектывы. Мы былі расчараваныя: проста фатограф. Але, каб не марнаваць перасьлед, мы дачакаліся, пакуль ён усё скруціць, наладзіць і прыцісьнецца да вочка, і з крыкамі выскачылі з кустоўя – з разьлікам немудрагеліста напалохаць. І ён сапраўды тузануўся і выпусьціў камэру, але не залаяўся і не пагнаўся за намі, а прыціснуў рукі да грудзей і пачаў шаптаць нешта ўмольнае. Мы спынілі прыскокі, наблізіліся і прыслухаліся. Ён шаптаў: зьлітуйцеся, даражэнькія дзеткі! не кажыце нікому! Мы нічога не разумелі, але на ўсялякі выпадак прынялі грозны і непрыступны выгляд, каб разгаварыць яго. Праз гэта ён зусім спалашыўся і ўжо не шаптаў, а стагнаў уголас. Высьветлілася, што ён жанаты, мае двух немаўляткаў і цягне іпатэку, і мы ня можам губіць яго, калі ў нас засталася хоць кропля чалавечага. Мы зрабілі погляды крышачку больш спагадлівыя, і тады ён даў волю сьлязам і распавёў, што ўжо сотню разоў заракаўся фатаграфаваць захады, і апошнім разам пратрымаўся амаль год, але сёньня выпіў сто грамаў і сарваўся. «Я ж прафэсіянал... фотакор-дакумэнталіст... калі даведаюцца пра захады – запагарджаюць, зьнішчаць, з гразьзю зьмяшаюць... няслава страшэнная... з часопіса выставяць... зганьбяць... нават на вясельлі ня пусцяць... нават у дзіцячыя садкі... пад плінтус загоняць... літасьці прашу... парвуць партфоліё... бездань роспачы... таксістам...» «Але што дрэннага ў захадах? – зьдзівіліся мы. – Нам падабаецца!» Ён ваўкавата зірнуў на нас і, не сумняваючыся, што мы зьдзекуемся і цкуем яго, расплакаўся. Тады мы нарэшце пашкадавалі яго і сказалі, што кошт нашага маўчаньня – тры кіляграма мармэляду. Фотакор адразу павесялеў і таропка павёў нас у гастраном, адводзячы вочы і нацягваючы капюшон, нібы ад ветру, але на самой справе ў надзеі, што мы не запомнім ягоны твар.

Аднойчы, прагульваючы заняткі, мы блукалі па прамзоне і натрапілі на маленькую фабрыку зубное пасты. Ля прыбранай аранжавай прахадной стаяў дырэктар фабрыкі ў гальштуку і нахвальваў мінакам прадукцыю: у нас самая лепшая паста, багатая фторам і кальцыем! Купіце нашу пасту і пераможаце карыес! «Ілжывы капіталіст... мы табе ня верым!» – прашыпелі мы і пагардліва прайшлі міма, але ён дагнаў нас, папрасіў хвілінку ўвагі і расказаў такую ​​гісторыю:

– Кажуць людзі, што жыў калісьці падаўней на сьвеце адзін чалавек, па прафэсіі таваравед. І што пайшоў ён, чалавек гэты, аднаго разу ў парк падчас абедзеннага перапынку. І быццам бы ўзяў ён з сабой ці то ноўтбук, ці то нейкі пляншэт, каб, калі сумна зробіцца, у тэтрысы пагуляць. Сеў ён, значыцца, на лаўку пад ракітаю і знай сабе гуляе, а тут, скуль ні ўзяўся, бамбіза ў кепцы. І кажа бамбіза яму: «Дайтка ты мне, братка, ноўтбук твой патрымаць, бо прыгожы вельмі!» Павагаўся імгненьне чалавек... але не, не даў даверу бамбізе. А ну як схопіць і пабяжыць? Не ўжо! Адвярнуўся, зачыніў ноўтбук і прэч пайшоў, ад бяды далей. А бамбіза яму наўздагон: «А чаму гэта ты мне не давяраеш? Іншым нябось многа чаго давяраеш, а мне нават ноўтбук не? Праз кепку, ці што? Нелягічна! Несправядліва!» І ўсё б нічога, ды толькі запалі тавараведу ў душу бамбізавы словы, і пачаў ён імкліва да ўсіх давер істрачваць. Рэгуліроўшчыка на скрыжаваньні западозрыў у сквапнасьці, калегаў на працы – у прадажнасьці, прыбіральшчыцу – у схільнасьці да катаваньня. Сябры клічуць, запрашаюць на гарэлачку – ці не спаіць хочуць? Жонка дома грачанай кашкі прапануе – ці ня тоўчанае шкло падсыпала? Маці родная тэлефануе, з днём анёла віншуе, у госьці хоча зайсьці – ці не лязо прыгатавала? І замкнуўся той чалавек у прыбіральні, і вонкі не выходзіць, і на факсы не адказвае – бо не давярае нікому. Дзень сядзеў, два сядзеў, а потым зьявіўся яму наўпрост у прыбіральню анёл зь белымі крыламі – і ну ўгаворваць, ну суцяшаць! Але й анёлу не даверыўся чалавек – ніякі ты не анёл, кажа, а бес падступны! І прагнаў анёла. Крэпка пакрыўдзіўся на яго анёл – і паскардзіўся сапраўдным бесам. А бесам толькі таго і трэба! Ледзьве задрамаў недаверлівы чалавек, напалі яны на яго і зьелі, разам з трыбухамі, а костачкі на зубной парашок размалолі. Прачнуўся ён – а яго ўжо й няма, толькі вада з крана капае. Вось так і загубіў чалавека недавер ягоны. Вось як, дзеткі.