Леанід Левановіч - Палыновы вецер

Пра дзіўны, кашмарны сон Сахута не сказаў нікому, нават жонцы. Ада і так ужо не раз гаварыла яму: “Шукай сабе работу, нічога ты не выседзіш у абкаме. Тваю ідэалогію ўжо моль пабіла”. Ён злаваў, успыхвала спрэчка. Сёння Ада павінна вярнуцца з Масквы, куды паехала са сваёй начальніцай у Мінстэрства фінансаў.

Сакратарка далажыла па тэлефоне, што прыйшла Бутрымовіч. “Няхай заходзіць”, — коратка адказаў ён. Падумалася, што і сакратарка ставіцца да яго без ранейшай павагі, не зайшла ў кабінет, а паведаміла па тэлефоне, маўляў, не вялікі пан сакратар абкама.

У кабінет увайшла высокая паўнагрудая жанчына з вялікімі шэрымі вачыма, зірнула неяк насцярожана, павіталаася прыемным мілагучным голасам, села на прапанаванае крэсла. Спачатку яна прыхінула да ног шырокую спадніцу — і зрабіла гэта , прыгожым, грацыёзным рухам, а потым мякка апусцілася ў крзсла.

— Вы ж запісаліся ўдваіх…

— Так. Муж не змог. Па ўважлівай прычыне. Вендаеце, як цяпер бывае. З раніцы напіўся — цэлы дзень вольны. Прасіла, маліла, радзі Бога, не пі, пацярпі. Не, не вытрымаў. Сам жа параіў схадзіць да вас. Неяк вы ў іх выступалі. Ну, ва ўніверсітэце. Яму сапдабалася ваша выступленне. Паверыў ён. Ну, што вы паможаце…

Жанчына змоўкла. Нібы асеклася ці спалохалася таго, пра што сказала незнаёмаму чалавеку.

— А ў чым сутнасць? Чым я магу памагчы?

Усхвалявана, з паўторамі, з пераскокамі з адной тэмы на другую, вось пра што расказала жанчына.

Валянціна з маленства любіла музыку і спевы. Скончыла музычную вучэльню, выкладала музыку і спевы ў школе. Была вясёлая. Завадная. Усюды — душа кампаніі. Выёшла замуж за фізіка, маладога выкладчыка ўніверсітэта Юрыя, які скончыў аспірантуру, рыхтаваў кандыдацкую дысертацыю. Нарадзтўся сын, потым — дачка. Здавалася, сям'я шчаслівая, дружная, усё ідзе ладам. Дзеці падрасталі, Валянціна ўсё часцей адчувала незадаволенасць жыццём. Не задаволенасць мужам. Ёй хацелася ласкі, пяшчоты, а муж уткне нос у кнігі, канспекты, то дома сядзіць, а то на цэлы вечар сыходзіць у бібліятэку. Знайшла Валя палюбоўніка. Потым другога. Трэцяга. І ўсё было мала. Прага любові не давала адхлання…

Мабыць, Андрэй Сахута вельмі ўважліва слухаў, зычліва хітаў галавою, бо жанчына гэтак разгаварылася, яе пацягнула на такую шчырасць і адкрытасць, што ён гатовы быў пачырванець. І ў глыбіні душы пачуваўся няёмка, бо ніколі нічога падобнага не чуў ад жанчыны.

— Вы можаце не верыць. Але часам я месца сабе не знаходзіла. Так хацелася мужчыны, хоць на сценку дзярыся. Тады і парушылася мая псіхіка. І апынулвся ў псіхбальніцы. Дзеці — школьнікі. А маці з глузду з'ехала. Юрый і дзяцей даглядаў. І да мяне амаль штодня прылятаў.

"Вось чаму ты такая адкрытая і шчырая. Хіба ж нармальны чалавек пра такое скажа?" — падумаў Андрэй. усім сваім выглядам паказваючы спагадлівасць ды ўвагу.

— І так доўжылася некалькі гадоў, — апавядала кабета далей. — Дысератцыю Юрый так і не абараніў. То дзеці былі малыя. А то жонку давялося ратаваць. І ён выратаваў мяне. Памалу я супакоілася. Як людзі кажуць: перабясілася. Далі інваліднасць. Пенсію прызначылі.Дзеці выраслі добрыя. Сын скончыў юрфак. Цяпер заняўся камерцыяй. Дачка ўрач-стаматолаг. Выйшла замуж. Сына мае. Муж — клапатлівы, працалюбівы. Не п'е. не курыць. Жывуць душа ў душу. Усё ,здаецца, добра. Адна бяда — Юра мой уцягнуўся ў гарэлку. Ды ўжо так распіўся. На сабачую пугу. Рэктар папярэдзіў: яшчэ раз трапіш у выцвярэзнік — выганю. Выходзіць, я зламала яму жыццё. Мячне выцягнуў з ямы. А сам туды ўваліўся. Гіне на вачах.

— Ну, чаму вы так? Мець добрых дзяцей — хіба гэта не радасць? Гэта важней любой дысертацыі. Вы ўсё разумееце. Усё робіце. Каб выратаваць яго

— Я гатова жыццё яму аддаць,— праз слёзы спавядалася кабета. — Слухайце далей. Вырашылі мы збудаыаць у вёсцы дом. Разбурылі стары. Юра і не дакрануўся ні да чога. Наняла людзей. Сын даў грошай. Ужо закупіла лесу, цэглы, цэменту. У мяне гэтулькі энергіі. Жадання. Магу горы варочаць. І ўсюды адна. Усё сама. Не хоча муж памагаць. Бог з ім. Не ляжыць у яго душа да гэтай будоўлі. Ён кажа: я стаміўся жыць. Разумею. На яго долю гэтулькі звалілася клопату. Давялося круціцца, як Марку па пекле…

“Вось табе ГКЧП. Чалавечая драма”,— сумна падумаў Сахута, разумеючы, што ён бяссільны памагчы. Рэктар новы, малазнаёмы, дый колькі можа трываць любы рэктар? Сакратара парткама ведае лепш, А што можа зрабіць той? Пакліча на гутарку. Паўшчувае. Чалавек паслухае. Выйдзе ад яго і зноў нап'ецца. Як не вытрымаў сёння…