Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

Вера прапусціла наперад следчага і ішла побач з дырэктарам. Апанас Сяргеевіч пазіраў на дзяўчынку з трывожным чаканнем і пільна паглядаў па баках. Адчувалася, пошукі Абабуркі вельмі непакояць яго, яму непрыемна за свайго вучня, які даўно абрыдзеў усім сваімі штукарствамі. А тут такое... Добра яшчэ, калі знойдзецца прапажа... Вунь як перажывае археолаг! Для яго ж бронзавая фігурка, напэўна, даражэй за ўсё. Сямнаццатае стагоддзе, якая даўніна! I раптам яна трапіла ў рукі слюнявага Боўдзілы, для якога на гэтым свеце няма нічога святога. Як і для яго гарадскіх дружкоў... А што зблізіла іх з лесніком Ігналём? Хіба будзе шчасліўчык вадзіцца з прыдуркамі без усялякай выгады?.. Вера пакуль нікому не казала пра сваё падазрэнне, бо яна была ўпэўнена, што ўсё выкрыецца само сабой. Не можа быць, каб не выкрылася...

— Яшчэ далёка? — нягучна спытаў Апанас Сяргеевіч, расчырванелы ад хады і спякоты.

— Не-е, блізка, — няўпэўнена адказала Вера.

Дарога зноў углыбілася ў густы арэшнік. Вера нават пачала сумнявацца: ці не завярнулі яны ў другі бок? Вось ужо і следчы азірнуўся, мусіць, таксама засумняваўся, але не спыніўся, не запытаўся. Археолаг прыбавіў кроку і крыху абагнаў следчага. Вунь як перажывае Алег Ціханавіч з-за нейкіх там прайдзісветаў...

Арэшнік нарэшце расступіўся, Вера ўбачыла знаёмую паляну, а з боку яе — невысокі, вастраверхі будан, той самы, з-за якога не так даўно (можа, мінула гадзіны дзве) вылазілі ахмялелыя Кекс і Пепс. А дзе ж гэта Сеня Абабурка? Як ён там? Акрыяў ці па-ранейшаму вынюхвае верасовы водар?

— Яны недзе тут, — сказала Вера Апанасу Сяргеевічу і спынілася на ўскрайку паляны.

I ўсе спыніліся, азіраючыся і прыслухоўваючыся. Першым пакіраваў да будана следчы, за ім — археолаг, потым — дырэктар. Вера ў нерашучасці ступіла два крокі і зноў спынілася.

Штосьці нікога са «святой тройцы» не відаць... Ці не збеглі куды пасля сутычкі з Верыным бацькам? А можа, зваліліся ў будане? Ад гарачыні схаваліся... Вось будзе ім сюрпрыз, калі ўбачаць гасцей...

Раптам Вера пачула прыглушаны стогн. Ён даляцеў злева, з-за купкі маладзенькіх бярозак, што згрудзіліся ўзбоч паляны. Яна спалохана ўздрыгнула, насцярожылася. Хацела клікнуць дырэктара, але прамаўчала, з апаскай услухоўваючыся ў душную цішыню спякотнага дня...

Цішыня і... бура, нябачная і нячутная. Каварная і бязлітасная...

Але калі Вера яшчэ раз пачула стогн і пераканалася, што гэта не падман слыху, яна пабегла да будана, каля якога стаялі следчы, археолаг і дырэктар. Яна чамусьці пабаялася крыкнуць, паклікаць на дапамогу. Ды і чаго крычаць? Асцярожнасць яшчэ нікому не пашкодзіла. А тут жа не забаўляльная прагулка, калі можна галёкаць і весяліцца...

— Там хтосьці стогне, — амаль шэптам паведаміла Вера і паказала рукой на купку бярэзніку. — Я чула, праўда.

— Добра, Верачка, зараз праверым, — сказаў Апанас Сяргеевіч, запытальна пазіраючы на следчага і археолага. — У будане нікога няма, толькі пустыя бутэлькі валяюцца.

За бярозкамі, каля вялікага шэрага валуна ляжаў Сенька Абабурка. Ён ляжаў тварам уніз, а на яго бруднай тэнісцы чырванела вялізная крывавая пляма. Вера зірнула на нездаляку, і ёй ледзьве не зрабілася млосна: Боўдзілава галава таксама была ў крыві.

— Што ж гэта з ім?! — усклікнуў следчы і нагнуўся над Сенькам.

— Ну вось, дабегаўся, — з трывогай у голасе сказаў Апанас Сяргеевіч.

— Дэтэктыў, сапраўдны дэтэктыў, — разгублена паўтараў археолаг. — Вясковы дэтэктыў. Якое дзікунства...

Вера стаяла побач, назірала за ўсім і не ведала, што рабіць, як паводзіць сябе ў гэтай нечаканай сітуацыі.

Следчы прыўзняў Абабурку, пасадзіў каля валуна, пры-трымліваючы за плечы. Твар яго быў у сіняках і кровападцёках, вочы не глядзелі. Ен цяжка дыхаў, нібы непрытомны, і жаласліва стагнаў.

— Ай-яй-яй! — забедаваў Апанас Сяргеевіч. — I хто ж Сеню так размаляваў? Вар'яты...

— Як «хто»? Дружкі яго, хто ж яшчэ, — сказала Вера. — Адпілі мазгі, вось і ўз'юшыліся.

— Гэта яшчэ трэба даказаць, — прамовіў следчы і тут жа прапанаваў: — Давайце хутчэй хлопца ў машыну. У бальніцу яго трэба, пакуль душа не адляцела.

— Ага, давайце, — Апанас Сяргеевіч таксама нагнуўся над Абабуркам. I археолаг падступіўся бліжэй, нервова паціраючы рукі.

Вярталіся той жа дарогай, якой ішлі да паляны. Спяшаліся, дырэктар і следчы неслі абвялае цела Сенькі Абабуркі, археолаг ішоў побач, а Вера — на некалькі крокаў ззаду. Усе маўчалі, не маўчаў толькі Апанас Сяргеевіч. Яго глухі ўстрывожаны голас гучаў безупынку, быццам запісаны на магнітафонную стужку.