Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

Колькі дзён мінула пасля размовы пра Паўліка Марозава, а вось жа помніцца, згадваецца ўзрушаны голас Апанаса Сяргеевіча, яго боль і гнеў. Прыпомнілася тая размова, калі дырэктар узняў правую руку, каб паведаміць аб выніках сваіх перагавораў з шостым класам.

«I што тут нагаварыла на мяне Ядзя Сямашка? — Вера адчувала сябе няўтульна і ніякавата. — I чаму ўсе супраць мяне?»

— Мы прыйшлі да такой высновы, — дырэктар апусціў руку, яго акуляры бліснулі лагоднай усмешкай. — Лічыць канфлікт памылковым і беспадстаўным. Пагарачыліся, не падумалі... Мне даручана ад імя класа папрасіць у цябе, Вера, прабачэння. Ну, а тваіх «прыдуркаў» спішам як няўдалы жарт. Аб'яўляю мір! Згода?

Адказалі не адразу, пасля няёмкай паузы. Спачатку — Ядзя, потым — увесь клас:

— Згода!

— А ты, Вера?

— Згода, — яна прамовіла ціха, не зусім упэўнена.

— Вось і малайцы, вось і добра! — азвалася Рэгіна Казіміраўна. — I хорам будзеце спяваць. Я рада за вас!

— Нельга насіць камень за пазухай, — памяркоўна сказаў Андрэй Пятровіч, замілавана пазіраючы на настаўніцу спеваў. Ён таксама быў задаволены: усё ўладзілася, якраз перад самым вяселлем!

— Да старшыні калгаса мы разам пойдзем, — дадаў Апанас Сяргеевіч. — Заступімся за Гайну. Свінарнік абавязкова знясуць, ёсць пастанова сельсавета. Тут маўчаць нельга... Не той час, дзеці, не той... Хаця ўсё вельмі і вельмі няпроста. Нагаварыць можна «бочку арыштантаў», вось толькі як потым разабрацца з гэтымі «арыштантамі»...

Прамовіў дырэктар з нейкай незразумелай шматзначнасцю, але не стаў растлумачваць, праясняць, а быццам бы падагуліў размову:

— Давайце жыць дружна, як прасіў кот Леапольд. I я прашу!

— I дружна, і шчыра! — Ужо зусім супакоілася Рэгіна Казіміраўна.

Вера таксама супакоілася: памяркоўны голас Апанаса Сяргеевіча растапіў крыўду, прагнаў трывогу. Хаця што спакой? Ці надоўга ён, ці не часовае гэта зацішша? Не загадаеш, не засцеражэшся...

На вуліцы пачуліся галасы, якія набліжаліся да брамы. Вера падхапілася з лаўкі і насцярожана ўзіралася на веснічкі, чакала. I чаканне гэтае было вярэдлівае, трывожнае. Як і нечаканы крык ластавак, што, мусіць, недзе паблізу заўважылі небяспеку — хутчэй за ўсё суседскага аднавухага ката Абармота. Ён жа так і шныпарыць у пошуках птушыных гнёздаў ды розных там ласункаў. Можа і ў чужую хату залезці праз адчыненыя дзверы альбо акно, каб што-небудзь мясное сцягнуць ці смятану злізаць. Нездарма ж ходзіць без вуха: недзе добра-такі ўшчаміўся... Але вось жа свайго не кідае. Падумалася пра Абармота, а ўявіўся Боўдзіла, хітры і падлюкаваты. Як і яго гарадскія дружбакі: рыбак рыбака бачыць здаляка.

З рэзкім рыпам адчыніліся веснічкі, і Вера ўбачыла дырэктара школы Апанаса Сяргеевіча, а за ім — археолага Алега Ціханавіча. Яна сумелася, твар успыхнуў чырванню: ну вось, дачакалася! Быццам у чым правінілася, а тут цябе нарэшце выкрылі... I ўжо дарэмна адмаўляцца, шукаць апраўданне. Што вінен, аддаць павінен.

Вера не чакала, калі яны падыдуць бліжэй, і паспяшалася сказаць «добры дзень». Апанас Сяргеевіч адказаў прыязнай усмешкай і ўзмахнуў правай рукой.

— Як адпачываецца? Аб чым сумуем-бядуем у адзіноце?

— А я не сумую, чаго сумаваць? Вунь наўкола як хораша, і язмін вось цвіце.

Адказала, а сама яшчэ больш насцярожылася: што будзе далей?

— Прыгожыя кветкі, — усмешка схавалася ў густой барадзе Алега Ціханавіча. — А як пахнуць!

— Вось каб нам ля школы пасадзіць язмінавую алею, — задумліва сказаў дырэктар і тут жа спытаў: — Дык што там натварыў наш Абабурка? Ты бачыла яго ля палаткі? Не памыляешся?

— Не, Апанас Сяргеевіч, не памыляюся. Ён цяпер у лесе ашываецца разам са сваімі гарадскімі дружкамі. Яны яшчэ не такое могуць утварыць, калі іх не зацугляць. Прайдзісветы...

— Во-во, правільна, Верачка. Прайдзісветы, — ажывіўся археолаг. — Для такіх няма нічога святога... Вось да чаго мы дажыліся і давыхоўваліся... Плодзім пустадомкаў. Пустыя душы — ганебныя ўчынкі. I сям'я, і школа, і грамадства...

— Не будзем, Алег Ціханавіч, абагульняць і эмоцыі свае суцішым, — даволі строга сказаў дырэктар. — Што заслужылі, тое і маем, і не трэба ківаць на школу.

— Не толькі на школу... Яна, можна сказаць, звяно аднаго ланцуга, на якім мацуюцца кайданы...

— Давайце спынім нашу дыскусію, тут не месца і не час... А то яшчэ Верачку напалохаем сваімі высновамі.

— Не напалохаеце... Я сёння такога наглядзелася... Вунь ноччу хтосьці Гнядога скалечыў... Не першы раз катаюцца — і ніхто нічога не можа зрабіць...