Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

— Так цябе старшыня і паслухае, бяжы хутчэй, — адгукнулася на Верыну прапанову Ядзя Сямашка.

— Не мяне, а нас, — спакойна адказала Вера. — Ёсць пастанова сельсавета, пойдзем і напомнім. Хопіць забруджваць раку.

— Табе больш за ўсіх трэба — ты і напамінай, — Ядзя — першая прыгажуня класа — кпліва прыжмурыла свае чорныя вочкі, прыцененыя махнатымі вейкамі. I ўжо да аднакласнікаў: — Ну і дзівачка наша Ластаўка! I што толькі не прыдумае? Цяпер ёй, бачыце, перашкаджае свінарнік.

— Чаму мне? Чаму ўсе такія абыякавыя? Прывыклі жыць пад венікам...

Вось так і ўспыхнуў увесь сыр-бор... Верыны словы не спадабаліся шасцікласнікам. А тут яшчэ Ядзя падкінула сухой саломкі ў агонь спрэчкі:

— Ой-ёй-ёй, задавака! Лепш бы сваё рабацінне адмыла... царэўна-лебедзь...

I ўсе задаволена засмяяліся. Вера з горыччу зразумела: сярод аднакласнікаў няма ахвотнікаў ісці да старшыні. Апошнюю кропку паставіў Боўдзіла, які, здаецца, быў безуважны да размовы і калупаўся пальцам у носе.

— Цалэўна лыжая...

Сказаў, быццам у ваду булькнуў каменем. I новы выбух весялосці, і ніякай спагады...

— Прыдуркі! — не вытрымала Вера і выбегла за дзверы. Так з-за «прыдуркаў» шосты клас і аб'явіў байкот Веры Ластаўцы. Не вітацца, не размаўляць, не заўважаць... Увесь клас нібы вады ў рот набраў. Нават Оля Вячорка, з якой у Веры былі раней прыязныя адносіны, знямела. I толькі апраўдвалася вінаватым позіркам, маўляў, я тут ні пры чым, гэта ўсё Ядзя...

Байкот працягваўся дзень, другі, трэці... Зацятая маўклівасць аднакласнікаў — ні загаварыць, ні перакінуцца словам — нервавала Веру. Адна, зусім адна... Нібы раптам апынулася на нейкай чужой, бязлюднай планеце.

У школе яна яшчэ трымалася, а калі прыходзіла дадому, давала волю сваім пачуццям і слязам. Нават Карлуша не мог супакоіць яе, развесяліць.

— Чаму? Што я зрабіла дрэннае? Я ж хацела як лепш... А ім бы пасмяяцца з Боўдзілавых жартачак... I што для іх атручванне ракі?.. Няўжо, Карлуша, яны нічога не разумеюць? Хіба так можна жыць?

— Ка-ар, ка-ар, — нягучна адказваў грак, нібы пагаджаўся з дзяўчынкай, спачуваў.

Толькі што спачуванне — часовае супакаенне! Хіба яно магло дапамагчы ў школе, дзе раптам з'явілася помслівая змова? I ніхто не заступіцца, не спыніць гэты здзек.

Вера не ўмела скардзіцца, не магла прасіць аб літасці. Ды каб хоць была яе віна... I чаму Ядзя так лёгка сагітавала ўвесь клас, нават тых, каму Вера неаднойчы дапамагала ў вучобе? Вось што больш за ўсё крыўдзіла, прымушала перажываць і пакутаваць.

Настаўнікі нічога не заўважалі, нібы і не было ніякага канфлікту. Знешне клас быў як клас, наадварот, нават стаў нейкі больш памяркоўны. А тут яшчэ апошняя чвэрць, заканчэнне навучальнага года... I да ўсіх клопатаў — падрыхтоўка да свята Перамогі. Дзе ўжо настаўнікам прыкмячаць душэўныя перажыванні Веры Ластаўкі? Ну, а ў класнага кіраўніка шостага класа Андрэя Пятровіча Жураўлёва, які ў Лугаўскай школе працаваў першы год, былі свае пільныя клопаты. Ён рыхтаваўся да вяселля з маладзенькай настаўніцай спеваў Рэгінай Казіміраўнай Акуліч. I што там нейкія дзіцячыя жарты-капрызы? Дробязь, блазенства...

Але колькі магла цярпець Вера? Рабіць выгляд, што нічога не здарылася, што так і павінна быць? Не звяртаць увагу, не бачыць і не чуць? Жыць як набяжыць? I нічога не мяняць, не перайначваць...

Таму, калі Андрэй Пятровіч паведаміў, што шостаму класу трэба падрыхтаваць святочны канцэрт для ветэранаў, і прызначыў Веру вядучай, яна раптам заявіла:

— Я не магу...

— Як не можаш? Ты што, хворая? — здзівіўся класны. — Хіба наш хор выступіць без цябе?! I слухаць не хачу! Зразумела?

— Я лепш адна праспяваю, без хору...

— Чаму адна, чаму без хору? Якая муха цябе ўкусіла? У нас жа праграма канцэрта, яе зацвердзіў Апанас Сяргеевіч. З раёна павінны прыехаць, а ты?! — Настаўнік глядзеў на Веру са здзіўленнем і дакорам. — Што здарылася?

А тут яшчэ Рэгіна Казіміраўна падключылася да размовы:

— Верачка, гэта ж святое... Спяваць для ветэранаў, для нашых слаўных герояў!

У настаўніцы спеваў тоненькі галасок, а вялікія сінія вочы абрамляюць чорныя пафарбаваныя вейкі. Яе маленькую галоўку ўпрыгожваюць ненатуральна белыя валасы. Яна, як і Андрэй Пятровіч, ездзіць у Лугаўскую школу на аўтобусе з райцэнтра кожны дзень. Вось ужо два гады.

Хтосьці празваў Рэгіну Казіміраўну Лялькай, і гэтая мянушка прыжылася сярод вучняў раз і назаўсёды. Андрэя Пятровіча завуць Цыркулем: ён жа матэматыку выкладае і ногі ў яго доўгія, як у бацяна.