Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

— Дык вы не будзеце лавіць бандзюкоў? — Вера парушыла дрымотнае маўчанне. — Яны ж і калгасных коней пакалечылі гэтай ноччу. Няўжо гэтага для вас мала?

— Нямала, вядома, нямала, — участковы заплюшчыў вочы і ўжо нібы ў дрымоце дадаў: — Аж з коптарам... Зловім, дзяўчынка, усіх перасаджаем... Нам каб толькі загад, паперу ды варанок-усюдыход. Ёсць у каго вучыцца, ёсць з каго браць прыклад... Саджаць мы ўмеем: за шкірку — ды на сонейка Салавецкае... I слядоў днём з агнём ніхто не адшукае...

I тут Вера зразумела, што міліцыянер пасміхаецца, што ўся гэтая размова для яго — каб толькі час прабавіць ды павыхваляцца сваім красамоўствам. Вось памянташыў языком, і яго аж на дрымоту пацягнула, ды кваску халодненькага захацелася. Балабол — хоць і ўчастковы. На такога няма чаго спадзявацца, чакаць ад яго падмогі. Яму загад патрэбны...

Выпіў участковы кіслае малако, крактануў і з цяжкасцю падняўся з лаўкі:

— Усё ясна, усё зразумела, дзякую за пачастунак, цудоўная прастаквашка. Добра, што знайшоўся Сярожка. А бандзюкі ад мяне нікуды не дзенуцца, я іх хутка злаўлю... Гэта ўжо гарантыя! Можаце спаць спакойна.

Участковы пайшоў з двара, і калі за ім зачыніліся веснічкі, Вера з'едліва прашаптала:

— Я ад дзеда ўцёк, ад бабулі ўцёк... Калабок-Калабок...

— Ты што, дурніца, ты што?! — цыкнула маці. — Добра яшчэ, што пратакол не пісаў. Я ж казала — Абабурку голымі рукамі не возьмеш. Ды і ў гарадскіх прайдзісветаў ёсць махнатая рука.

— I што ж нам рабіць? Дзе шукаць абарону?

— Не ведаю, дачушка, не ведаю... Хто нас пачуе? Сярожка знайшоўся — і дзякуй богу! Такі ўжо наш лёс.

— Мама, чаму наш лёс, чаму? Ці ж можна так жыць?

— Ой-ёй-ёй, — толькі і ўздыхнула Кацярына Іванаўна. Тут якраз закапрызнічаў Паўлік, яму, мусіць, надакучыла сядзець у калясцы. Ён закапыліў губкі, незадаволена зачмыхаў. Маці ўзяла яго на рукі, спытала:

— Можа, пі-пі захацеў?

— Ма-а, ма-а, — Паўлік абхапіў маці за шыю, прытуліўся да яе шчакі. — Ма-а-а...

— I калі ўжо станеш на свае ножкі, калі? Паўлік маўчаў, маўчала і Вера. I што адкажаш? Сярожка, усё яшчэ прыгнечаны размовай з участковым, падняўся з лаўкі і паволі пакіраваў да сенцаў, каля дзвярэй спыніўся і сказаў:

— Я рыбу пачышчу.

— Добра, сынок, добра...

— Пайду пагуляю, — сказала Вера. — Можа, суніцы пачырванелі на ўзлеску?

— Глядзі, доўга не баўся, мне на дзяжурства трэба. Карову падаю, хай Сярожка прагоніць у поле.

— Не буду бавіцца, — запэўніла Вера і зняла з плота літро-вы слоік, які вісеў на штыкеціне. — Я хутка вярнуся.

Яна ішла да кладкі, што вісела паміж двума берагамі Гайны, і ў яе думках выспявала рашучасць.

«Калабку патрэбны факты — будуць і факты. Нездарма ж Боўдзіла з Кексам і Пепсам пайшлі ў Ласінае ўрочышча. Я іх высачу, я дакажу... Адна? Адна! А хто мне дапаможа? Мама, дзядзька Макар, археолаг? Можа, пайсці да дырэктара школы Апанаса Сяргеевіча? Ці паклікаць аднакласнікаў? Ды дзе іх цяпер знойдзеш? Учора быў апошні дзень практыкі. I была сутычка з Ядзяй...»

Вера перайшла кладку (калгасныя пастухі змайстравалі з тоўстых аполкаў), павярнула налева і нейкі час ішла берагам Гайны, пакуль не пачаўся густы арэшнік. Тут сцежка рабіла круты паварот наверх, да маладзенькага сасонніку, за якім пачынаўся стары лес.

На ўзгорку, каля прысадзістага, каржакаватага дуба, Вера спынілася, каб крыху перадыхнуць і агледзецца. Зноў як відэазапіс, прамільгнулі ў думках падзеі сённяшняга дня: сустрэча з конюхам дзядзькам Макарам, пошукі Сярожы, сутычка каля бярэзніку з Боўдзілам, здарэнне каля Замкавай гары, прыход участковага...

«Што рабіць? Ці варта ісці ў Ласінае ўрочышча, да якога яшчэ кіламетры два, калі не больш?»

Цень ад дуба крыху засцерагаў ад паўдзённай спякоты. Было душна, і слабы ветрык амаль што не асвяжаў гарачае, сухое паветра. Вера паглядзела на слоік, які трымала ў правай руцэ, падумала пра суніцы, але ўсё ж пакіравала да Ласінага ўрочышча. Яна не магла павярнуць назад або збочыць да сунічнага ўзлеску. Як не магла змірыцца з незразумелай абы якавасцю Калабка, калі трэба біць трывогу і лавіць нягоднікаў. А ён толькі пасміхаўся ды пакепліваў: яму ўсё ясна і зразумела, і няма чаго хвалявацца. Але ж як тут не хвалявацца, як не трывожыцца?

У сасонніку гарачыня, здаецца, памякчэла, смалісты водар казытаў у носе, кружыў галаву. Маладзенькія сасонкі, метры пад тры вышынёй, стаялі абапал вузкай дарогі, на якой пралеглі глыбокія каляіны ад трактарных колаў. Па гэтай дарозе Вера неаднойчы хадзіла на ягады і грыбы і на малінавую дзялянку таксама. Хадзіла з маці, аднагодкамі, завітвала ў бор і адна.