Міхась Зарэмба - З павагай да зямлі і да людзей...

Пра гэтую крынічку хадзіла легенда: не то казка, не то быль. Дзіва дзіўнае, і паверыць цяжка, і не паверыць нельга...

Ну, яшчэ можна ўсумніцца, пачуўшы нейкія там заморскія цуды, а тут? Нават Вера добра помніць хутар дзеда Серафіма: прасторная хата з чарапічным дахам і шасцю вокнамі, хлеў ды пуня, вішнёвы сад і некалькі састарэлых яблынь, пад якімі стаялі пчаліныя рамовікі. Хутар суседзіўся з лясной крынічкай, вада якой мела нейкую магічную сілу. Праўда, гэтая сіла з'яўлялася тады, калі над вадой чараваў дзед Серафім. Звычайная крынічная раптам рабілася жывой, цудадзейнай. I лячыла розныя хваробы, нават сляпыя станавіліся відушчымі, а сагнутыя ў крук пачыналі хадзіць. Вера сама не бачыла, але ж мама казала... Шкада, што тады яшчэ не было на свеце Паўліка з яго дзіўнай хваробай. I бацька быў нармальным чалавекам... Можа, і іх вылечыла б Серафімава вада? Як дапамагла ёй, маленькай золатавалосай Верачцы. Можна сказаць, выратавала!

I трэба ж такому здарыцца... Хаця, калі разважыць, такое не магло не здарыцца, рана ці позна. А ўсё з-за яе непаседлівасці, рухавасці. Як толькі яна навучылася хадзіць, за ёй патрэбна было вока ды вока.

«Ну і гарэза ластавачка! — цешылася маці і непакоілася: — Агеньчык, а не дзіця».

I вось гэты агеньчык, нібы сонечны зайчык, успыхваў у хаце, як толькі прачынаўся. Бегаў, шчабятаў і нічога не баяўся.

Верачцы трэба было да ўсяго дакрануцца ручкай, патрымацца, пагладзіць. I падала, і гузакі набівала, і плакала. Але праходзіла мінута-другая, і зноў у хаце загараўся сонечны зайчык.

Аднойчы летняю парою заляцеў у хату праз адчыненае акно бухматы чырвоны чмель. Гудзеў, кружыў, усё ніяк не мог трапіць да акна, каб вылецець на волю. Змогся, прысеў на саматканую дарожку. А тут якраз трохгадовая Верачка гуляла са сваімі лялькамі. Маці на якую хвілінку выйшла на двор.

Убачыла дзяўчынка чмяля: якая прыгожая цацачка! I далонькай накрыла дзіўнае стварэнне. Чмель, вядома, не прыняў такое панібрацтва, раззлаваўся. I вельмі балюча ўджаліў пальчык.

Спачатку Верачка аж зайшлася ад крыку. Адскочыла ўбок і з жахам глядзела на чырвоны камячок, які ляжаў на саматканай дарожцы ўверх брушкам і пагрозліва гудзеў. Яе анямеласць працягвалася мінуту-другую, пакуль не вярнулася маці. Вось тут і закрычала Верачка — хоць вушы затыкай.

— Што з табой, дачушка?

Верачка паказвала ручкай на чмяля, горка плакала, і, здаецца, ужо нішто не магло супакоіць яе. Ні маміны суцяшэнні, ні халодны кампрэс, ні жорсткае пакаранне нездалякі-чмяля. Маці прыстукнула чырвоны камячок ручніком і з дапамогай гэтага ж ручніка выкінула чмяля ў акно.

Пякучы боль ад джала чмяля яна ўспамінала кожны раз, калі чула чмялінае гудзенне і бачыла гэтую вёрткую істоту. Не бяскрыўдную кузюрку, а свайго каварнага ворага! I пачуццё боязі прымушала яе ўцякаць і хавацца... Хаця Верачка па-ранейшаму была гарэзлівым сонечным зайчыкам. Але аднойчы гэтая непаседлівасць і прывяла да бяды.

Вера наляцела з разгону на пяцілітровы гаршчок з варам, які маці толькі што выставіла з палаючай печы. I не паспела спыніць, заступіць дарогу...

Убачыла дачку вельмі позна, калі тая, апараная варам, нема закрычала на ўвесь белы свет. Верын крык паралізаваў на нейкае імгненне свядомасць маці, нават пазбавіў прытомнасці.

Як потым пакутавала дзяўчынка!.. Апараная скура пакрылася крывавымі пухірамі, што мучылі яе не адзін дзень. Веру адразу ж адправілі ў бальніцу, лячылі там рознымі прымочкамі і прысыпкамі. Але адна рана на назе ніяк не зажывала: кроватачыла, гнаілася. I ўрачы не маглі дапамагчы Верачцы, спыніць яе пакуты. Месяц, другі...

Вось тады, у вялікім адчаі, бацькі забралі дачку з бальніцы і прывезлі яе на хутар да дзеда Серафіма. Хаця маці давялося са слязамі пераконваць бацьку, каб той усё ж не пярэчыў, маўляў, яго сумленне недазваляе звяртацца да знахароў...

— I ніякія гэта не забабоны! — плакала Кацярына Іванаўна. — Нам трэба ратаваць дачушку. Урач сам казаў, каб мы пашукалі бабку. Горш не будзе... Дзед Серафім апёкі вылечвае, можа, і нам паспрыяе...

Верачка памятае, як над яе ножкай чараваў дзед Серафім — вялізны, белабароды, з добрымі прамяністымі вачамі. I пырскаў сваёй жывою вадою, і штосьці шаптаў, прыгаворваў. I боль, здаецца, адразу памякчэў, а ўжо праз дзень-другі пачала загойвацца рана. Загаілася, зацягнулася тонкай ружовай скурай. А цяпер аб былой бядзе толькі напамінае светлая плямка на левай назе. I як тут не паверыць у жывую ваду, у яе цудадзейную сілу?