Вячаслаў Адамчык - Голас крыві брата твайго

— Бачыш, мне пашэнціла,— Камашыла падняў руку і паказаў парванае вышай локця, нібы ён зачапіўся за калючку дроту, сваё рукаво.— Маглі ўлажыць, як Данільчыка.

— Дзіва што,— падмахнуў галавою збялелы, што не адышоў ад страху, жаўнер.

— Маглі, чорт ім бацька! — працадзіў праз зубы Камашыла і азірнуўся на далекаваты ўжо лясок.

— А ўсё праз яе, ліха матары.

— Ага, паверылі, дурныя.

— Ну курва, я ўваткну ёй аўтамат паміж ног і выстралю, курва! — Камашыла ўжо закіпеў помслівай злосцю на рослую, гладкую ў клубах маладзіцу, якая перад гэтым так лёгка змахлявала, што тут «далібог, нікога нідзе нямашука», калі ён спытаўся, ці не бачыла паблізу начных гасцей.

— I праўда што — у расход,— падгаворваў Камашылу ліслівы, з худою доўгай шыяй сяржант.

— Яна тут з імі, відаць.

— Можа, яшчэ і мужык у тым ляску?..

Яе і вывелі з цаглянай аборы пад невысокую, што толькі выпускала сівае лісце ў ружаватым, яшчэ не раскрытым цветам яблыню.

— Пастараніцеся, дай гляну на яе,— Камашыла махнуў кароткім рагатым аўтаматам.— Гладкая нябось. Пэўна, не часта гаспадар з лесу адведвае?

— Які гаспадар?.. Людцы добрыя! — ведучы за тоненькую ручку гадоў пяці дзяўчынку з чырвоным ячменем на падпухлым вочцы, сюды падбегла выпетраная, са звялым, як леташняя картопля, тварам старая кабета,— напэўна, свякроў.

— Старая, не падлазь! — зверавата азірнуўся Камашыла.

— Паслухайце ж мяне! — зноў закрычала старая, падбегшы з дзіцем да маладзіцы і засланіўшы яе.— Мужык яе летась памёр. Няхай крые бог. Забалеў зуб і з зуба памёр.

— Чаму змахлявала, курва, што партызаны тут ёсць?

— Нічога не бачыла, не ведаю,— маладзіца падхапіла на рукі перапалоханую, што зайшлася плачам, дзяўчынку.

— Можа, і праўда, жанчына нічога не ведала,— як мог спакойна сказаў Міця, убачыўшы, што на сіняватым ад вугроў Камашылавым твары захадзілі цвёрдыя жаўлакі.

— Ты што? Сёння ў яе на адной цыцы спаў адзін, а на другой — другі! А ты кажаш, не знала...

Пакаўзнуўшыся на тлустай чорнай сцежцы, да маладзіцы рэзка рвануўся і хапіўся за чорны рагаты аўтамат Камашыла. У кутку яго перакошанага рота злосна бліснула залатая каронка.

— Так, значыць, не бачыла? А з кім спала сёння? Сучка...

На гэты крык здрыганулася і, тулячыся да кабеты, заверашчала дзяўчынка.

— З кім спала, мне знаць,— апусціла голаў і прытулілася да дзіцяці маладзіца.

— А божачка, што ён...— не паспела крыкнуць старая, не паспеў нічога разабраць і Міця, як гарачае полымя разам з сухім трэскам запырскала з чорна-сіняватага ствала аўтамата маладой жанчыне ў здзіўлены твар.

Яна хіснулася і ўпала пад сівую нізкую яблыню, на аксамітна-мяккую траву, спярэшчаную белымі стакроткамі, і з-пад яе выпаўзла, паднялася ракачком і пабегла, мільгаючы тонкімі, як сніткі, нагамі, пад чорныя ліпавыя прысады пяцігадовая ашаломленая дзяўчынка.

Міця, падышоўшы бліжай да Камашылы, засланіў яе сабою. Але Камашыла ўжо і сам апусціў аўтамат. I над мёртвай, сарваўшы з сіва-чорнай парадзелай галавы хустку, нудна і тоненька завыла старая кабета.

Маладзіца ляжала бокам, нібы незнарок, нібы выпадкова спатыкнулася, і ў Міцеву душу нечакана ўдарыў яшчэ адзін знаёмы боль — успомніўся нядаўні, з сухім шапаткім лісцем у дрыготкай ветраніцы лес, яго, Міцеў, нечаканы стрэл, і рослая худзенькая дзяўчына ў зеленкаватай вайсковай гімнасцёрцы, што аб’ехала каля старога з балючай нарасцю ад маланкі дуба. А адначасна ў вачах усталі Дварчаны, траскучае шуганне агню, што з’ядаў Грабянкаў дом.

«Няўжо людзі аднакавыя, каб прыносіць толькі боль? Каб забіваць, паліць, помсціць?»

Ад думак Міцю працверазіў роспачны, з падвываннем крык старой:

— Божа, за што ж? Тут Настулін з руж’ём ходзіць. А вы яе... За што? Божачка мілы! — старая замахала выцвілаю, зношанаю хусткаю, стоячы на раскіслай сцежцы, па якой да яе босых ног, змяшаўшыся з гразёю, цякла цёмная кроў.

Гэты крык адчаю і пакуты стаяў у Міцевых вушах, калі яны, забраўшы ў суседняй ад Грабянковай асады вёсцы некалькі падвод, ехалі ў Дварчаны, везучы забітага Данільчыка і едучы самі.

Міця, не стрываўшы, нагнаў воз, на якім сядзеў, спусціўшы праз драбінкі чорныя акутыя чаравікі, маўклівы, непадступны Камашыла.

— А ты яе дарма...— узяўся за драбінку Міця.

— Ты пра каго? — падняў азызлы твар і зажмурыўся ад сонца Камашыла.— Усё пра тую курву, што падсунула нас пад кулямёт.

— Віну, грэх усе на душу бяром.

— Эх ты,— Камашылавы ногі вышчаміліся з драбінак,— святым хочаш быць перад чортам. Глядзі, ад чорта і згінеш.