Вячаслаў Адамчык - Голас крыві брата твайго

Гэтая маўклівая дагадлівасць, неадступная, нелітасцівая злосць між імі ўзнікала ўжо не раз. Нешта помслівае зноў і нечакана ахапіла Імполя. Расхацелася ўжо ехаць у тую Воршу, гібець у гэтым саставе з каровамі дзеля нейкіх лахманоў ці абутку. Нашто і каму ўсё гэта? Няўжо і з Хрысцяй, якую ён любіў так ашалела і моцна, ажно да страшнага, да вар’яцтва, не ўдалося, не выйшла жыццё.

Млеючы ад саладкаватай помслівай злосці, што, можа, і не вернецца ў Дварчаны ні да кога ўжо — ні да Хрысці, ні да Алесі,— Імполь мінуў чорна-сіняватую, перамешаную з вуглем гразь каля тодаўскіх складоў, глыбокі катлаван з рудаватымі горбамі пяску пры беразе, грукат бетонамяшалкі з шараватым бачком, каля якое з тачкаю ўвіхаўся высокі сутулаваты немец у сінім камбінезоне, і падышоў да караткаватага, на восемь таварных вагонаў саставу.

Ад яго нясло цёплым духам кароў, свежым гноем і малаком. Дзынкалі бляшаныя вёдры — нехта ўжо даіў. У астатнім вагоне расцяжна і тамліва рыкала, пакутваючы па аднятым, мусіць, надоечы цялятку, растрывожаная карова.

Абвіўшыся белымі клубкамі пары, нецярпліва і зласнавата шыпеў чорна-тлусты паравоз у буйных скалках вады. Каля яго хадзіў з вялікім гаечным ключом заклапочаны і ўнураны машыніст.

Імполь праскочыў праз расіста-вільготную ружаватую пару і ачуціўся каля вагона з чорнаю проймаю расчыненых дзвярэй. У ім бубнілі мужчынскія галасы.

Зазірнуўшы туды, Імполь убачыў у адной, святлейшай, старане вагона шчыльна і акуратна складзеныя, ажно пад самы дах, цюкі злінялага сена, у другой, цямнейшай,— дашчаныя нары, бітоны на іх, Вайтовіча з закачанымі рукавамі і маладога, што ўчора балюча ўразіў, шасціпалага хлопца: на мезіным пальцы левай рукі ў яго вырас, як бывае вырасце адростак морквы, шосты дробны палец.

— А мне надумалася, што ўжо і не паедзеш, што твая не пусціць,— падымаючы вішнёвае высокае вядро і льючы ў бітон з густым пенным шумам свежае малако, азваўся Вайтовіч.

— Ды была трохі баялася,— Імполь спіною павярнуўся і, трохі паддаўшы, спусціў з плячэй на падлогу вагона нялёгкі мех з соллю, потым ужо шаргануў фанерны куфэрак і, стаўшы на прыступку, падняўся ў вагон сам.

— Зараз паедзем,— паставіўшы вядро і прысеўшы на нізкаватыя дашчаныя нары, сказаў Вайтовіч.

— А немец дзе? — ціха спытаў Імполь, прывыкаючы да поцемку ў вагоне і ўбачыўшы яшчэ прыцішанага на нарах, поўнага, рыжаватага мужчыну, што ўсё аціраўся на местачковай таўкучцы, прадаючы з адкрытага чамадана драбязу: шпількі, ніткі, брошкі, каменьчыкі для запальнічак.

— На вакзале малако хоча здаць. У іх свой парадак, каб і каліва не прапала,— сіплавата і трохі нібы заікліва загаварыў местачковы гандляр.

— Якое ўжо малако, каровы перагарэлі.

— Якое ні ёсць. У іх во так...

Немец — немалады, гадоў за сорак мужчына, чарнявы, курносы і нічым не падобны да немцаў, з’явіўся неўзабаве, абышоў вагоны, праверыўшы сам, ці засунутыя і ці ўзятыя на зачэп дзверы, зазірнуў да мужчын, што, ужо распатрашыўшы два цюкі, слалі на нары сена, усміхнуўся, загадаў зачыніцца і пайшоў у свой вагон.

Расцяжна гукнуўшы, паравоз здаў вагоны назад, недзе там забуксаваў і, скрыгатліва залязгаўшы цяжкім жалезам буфераў, ірвануў іх натужліва зноў.

Колы па чарзе застукалі на стыках рэек, і састаў, пахістваючыся і парыпваючы, паволі паплыў з тупіка, з ядавітым віскам заскрыгатаў яшчэ на стрэлках і выйшаў нарэшце на перагон.

— Адчыніце, мужчыны, дзверы,— прыпадняўся на нарах рыжаваты дварчанскі гандляр.

I на яго голас да дзвярэй угодліва і спешна падскочыў хлопец, што ўчора балюча ўразіў Імполя сваёю шасціпалаю рукою. Імполь і сёння ўздрыгнуў, учуўшы нейкую шчымлівую жаласць да яго, бачачы на левай руцэ, што адсоўвала з грукатам цяжкія, на кольцах, дзверы, прырослы да мезінца адростак — яшчэ адзін, шосты, палец. У хлопца і прозвішча было — Шостак. Ці, можа, мянюшка?

Імполь, наровячыся не глядзець на гэты палец, таксама падышоў да адсунутых дзвярэй. У пройме іх пабегла пераездная цёмна-сіняя будка, вартаўнік яшчэ ў польскай рагатыўцы з высока паднятым чырвоным флажком, і далей ужо сівым павуціннем замільгаў калючы дрот, цяжкай жалезнай прорвай загрукатаў мост, бліснула, адбіваючы невысокае трапяткое сонца, нешырокая, завешаная рэдзенькім туманам рэчка, і за ёю прабег, прытоены каля высокага насыпу чыгункі бункер — зрублены з круглых ачэсаных дзеравін дамок і абкладзены зверху дзярном. Яго абкружаў таксама драўляны, з нішамі байніц, з шырокім слоем пяску, каб не прайшла куля, высакаваты вал.