Лідзія Арабей - Пошукі кахання - Аповесці, апавяданні

Клава памаўчала, быццам успамінаючы той далёкі час. Сумныя вочы, немалады ўжо твар са зморшчынкамі каля вачэй, з крыху абвіслымі ўжо шчокамі — не шкадуе час жанчын, проста не верыцца, што некалі і яна была маладая, была дзяўчынка.

— Далася ў знакі нам вайна... З’ела наша дзяцінства, маладосць... I хопіць пра яе, не будзем успамінаць напроціў ночы,— сказала Люба.

— I праўда,— падтрымала яе Таня.— Давайце лепей чаю яшчэ вып’ем, пірог во застаўся, я сёння два пірагі спякла, адзін дзеці ўмялі, а мы што — другі не здужаем?

— Ідзі ты са сваім чаем,— адставіла Люба ўбок кубак.— Давай лепей яшчэ віна па чарцы возьмем.

— I то праўда,— згадзілася Таня.

Яна ўзяла высокую зялёную бутэльку, з якой не было выпіта і палавіны, наліла гасцям у чаркі. Люба заявіла, што хоча сказаць тост. Ёй дазволілі.

— За тваё здароўе, Таня,— падняла чарку Люба.— I за здароўе Сашы, імянінніка... I каб не было вайны... I яшчэ — за чалавечнасць... Каб вакол чалавека былі чалавекі, каб не галёкаў ён, як у пустыні, шукаючы жывую душу... За сяброўства, дзевачкі... Па-мойму, сяброўства, дружба — гэта нават важней, чым каханне... Каханне — хвароба, наляціць, як тайфун, можа і скалечыць, а сапраўднае сяброўства ніколі не скалечыць... Да дна! — I Люба падняла свой кілішак, адчайна ўсё выпіла. I Клава, і Таня выпілі сваё віно.

— Дзякуй табе, Лхоба,— сказала Таня.— Сяброўства, гэта сапраўды вельмі важна. Што б я рабіла без сяброў, без цябе, Люба, без Клавы, без Веры. Ты не ведаеш, якая Вера харошая, яна ж дзе апельсіны ўбачыць, купляе і на нашу долю, Сашу нясе, кілбасы добрай дастане — нам з Сашам нясе, хварэў Саша — яна лякарства даставала.

— Ага, яна і мне падабаецца,— сказала Люба.

Сядзелі позна, і не хацелася жанчынам развітвацца, і добра было ім пры цьмяным святле прыкрытага ручніком таршэра, пры гэтым стале з недаедзеным пірагом, у якім тырчала пяць абгарэлых свечак, з вазачкаю, у якой стаяла пяць гваздзікоў. Нешта добрае лунала над імі, і не хацелася з гэтым добрым разлучацца.

У дзверы моцна пазванілі, і Таня, з нажом у руцэ — наразала хлеб, збіраліся снедаць,— пайшла адчыняць. Каля дзвярэй стаяла пажылая жанчына ў форменнай куртцы, з сумкаю цераз плячо, з канвертамі ў руцэ — паштарка. Яна падала Тані жаўтаваты квіток — грашовы перавод. Таня ніадкуль не чакала грошай і здзівілася, падумала — ці не памылілася паштарка, але адрас быў яе і прозвішча яе — Каштанавай Таццяне Максімаўне. Таня распісалася і з пераводам у руцэ пайшла ў кухню, дзе круціўся ўжо Саша — чакаў сняданку. Перавод быў на дзвесце рублёў, грошы немалыя, прысланыя з Масквы. Ад каго? Гэта магла даведацца толькі атрымаўшы грошы і прачытаўшы лісток, адведзены для пісьма.

Была субота, выхадны дзень, яна збіралася з Сашам у парк, той даўно прасіўся на каруселі. Яны паснедалі, апрануліся і пакіраваліся ў парк, а па дарозе зайшлі ў паштовае аддзяленне. Пастаяўшы крышку ў чарзе, Таня атрымала дзвесце рублёў і лісток.

Грошы былі ад Сяргея, прысланыя з Масквы.

Як варам абдало Таню, аж слёзы падступілі да вачэй. «Як ён мог! Нібы адкупнога! Нібы падачку! Ні разу не пазваніў, нават не пабачыў сына, і грошы!» Захацелася кінуць тыя дзесяткі на зямлю, але ведала, што гэта неразумна.

Яна не распытвала Веру пра Сяргея, баялася, каб не ўзнікла ў сяброўкі падазрэння, нават ёй не хацелася адкрывацца да канца, Вера магла, жадаючы Тані толькі добрага, прагаварыцца. Аднак тады-сяды, нібы выпадкова, задавала пытанні і ведала, што Сяргей жывы і здаровы, абараніў доктарскую дысертацыю і цяпер загадвае кафедраю хірургіі пры медінстытуце, але па-ранейшаму працуе і ў клініцы. Можа, так даведаўся пра яе ад Веры і Сяргей? Даведаўся, што ў Тані гадуецца сын, і прыслаў грошы. Чаму з Масквы? Каб замаскіравацца? Ён некалі казаў, што не зможа дапамагаць матэрыяльна, бо ўсе грошы аддае жонцы... Што ж гэта? Утаіў ад жонкі? Прыслаў яе сыну крадзеныя грошы?

Яна ішла шпарка, Саша ледзь паспяваў за ёю, каціўся подбегам, трымаючыся за яе руку, і пытаўся:

— Мы бяжым на каруселі? Каб не спазніцца? I ты мне купіш марожанае? Табе цёця дала многа грошай і ты мне купіш марожанае?

Таня паглядзела на сына — твар у яго быў радасны, натхнёны, яснай шчырасцю свяціліся вочы.

Часам яна, баючыся, каб сын не прастудзіўся ад марожанага, казала яму, што ў яе няма на марожанае грошай, часам іх і праўда не было. Цяпер угледзеў у мацеры дзесяткі і зразумеў, што такой адгаворкі быць не можа.

— Гэта не нашы грошы, чужыя,— сказала Таня.