Вячаслаў Адамчык - Дзікі голуб - апавяданні

Аптэка нумар тры... На Нямізе... Як гэта было даўно! Як даўно я не ішоў гэтай старою вуліцаю на старую Нямігу. Гэтым вузенькім тратуарам, дзе цяжка размінуцца з стрэчным, дзе трэба адыходзіць да сцяны і станавіцца бокам. Як я даўно не ішоў гэтым вузенькім тратуарам, што горбіцца і трашчыць ад карэнняў. Старым тратуарам, дзе ў шчылінах кучаравяцца густою чачоткаю крохкія пасынкі. Як я даўно не ішоў каля гэтае гасцініцы, дзе тоўсты швейцар, без шапкі, з блішчастаю голенай галавою, падмятае патрэсканыя цэментовыя прыступкі. I няўжо быў некалі гэтакі ранні, цёплы верасень. Ранні верасень, калі на тратуары канае тонкае паападанае лісце. I няўжо ўсё гэта было тады? I мутны спакой вады ў лужынах, і парнае сонца пасля абложных дажджоў.

Калі ападае лісце,— я заўсёды думаю, што мінуў год.

Аптэка нумар тры, старая Няміга...

Калі ападае лісце, я заўсёды ўспамінаю сіняваты, набрынялы вадою снег і нечыя цёмныя ў ім сляды. Я ўспамінаю той дзень, калі я на нешта спадзяваўся. Вясною заўсёды на нешта спадзяешся. Няўжо я тады быў такім? ІІяўжо я ішоў каля гэтага акна з пустым сіфонам, з зялёным альясам з пераламаным лістком, каля магазіна, з якога пахне свежым кіславатым хлебам.

Як я даўно не адчуваў, што гэтая вуліца вузкая і хочацца ісці бокам. Як я даўно не ішоў каля гэтае кнігарні, каля гэтых дзвярэй з абарванаю спружынай. I няўжо там, сярод запыленых цвілых кніг, што пахнуць склепам, як яблыкі вясной, стаіць мая кніжка. Мая ўцэненая кніжка.

А тады на старой Нямізе я на нешта спадзяваўся.

Аптэка нумар тры. Няўжо толькі яна прывяла мяне на старую Нямігу. Што сказаў бы пра гэта Косця Харошка? Той самы Косця, што на ўступных экзаменах напісаў сачыненне вершам. Мы ўсе тады пісалі вершы. Косця іх кінуў на другім курсе — з чацвёртага ён пайшоў на завод. Ён нешта шукаў, маўклівы Косця Харошка. Ён, мусіць, шукаў сябе. Перад заявай, ён напісаў яшчэ справаздачу аб месячнай практыцы ў раённай газеце. Яе зачытвалі ўсяму курсу, зачытвалі, каб пасмяяцца. Я запомніў толькі два сказы: «Калі я падыходзіў да рэдакцыі, у двары зарыкала карова. Я потым дазнаўся, што яна была рэдактарская».

Калі я бачыў Косцю Харошку? Летась? Не. Ён гэтаксама сутуліўся, і нос у яго быў такі самы востры.

— Як жывеш?

Косця маўчаў. У яго толькі ўсміхалася і дрыжала губа.

— Дзе робіш?

— На дрэнькіньмантаж.

— Дзе?

— На кінастудыі.

Косця зноў маўчаў. Губа яго варушылася, ён, мусіць, сам сабе ўсміхаўся. Ён ні пра кога не пытаў.

— А ведаеш, дзе Сенька Прус?

Косця паціснуў плячыма.

Я сказаў:

— Умее падбіраць цытаты.

Я ўспомніў пра дзённік Сенькі Пруса. Косця ўздыхнуў і нічога не сказаў. Мы ўспомнілі некага яшчэ і разышліся. Мы ўжо сталі чужымі. Чаму з гадамі людзі чужэюць і староняцца адзін аднаго? Чаму з гадамі людзі шукаюць адзіноты? Здаецца, я тады змоўчаў, што Жэня Кунцэвіч вынайшаў апарат для карэкціравання памяці. Той самы апарат, што ён зрабіў з пішучае машынкі. Мне здалося, што Косцю цяпер не абыходзіць ні Жэня Кунцэвіч, ні яго апарат. А можа, я дарма не сказаў, што Жэня пяты год як скончыў аспірантуру і не можа абараніцца. Што сказаў бы пра гэта Косця Харошка?

Аптэка нумар тры. Як я даўно не ішоў гэтай кароткай вуліцаю, што ўпіраецца ў старую Нямігу. Як я даўно не адчуваў, што гэтая вуліца вузкая і хочацца ісці бокам.

Як я даўно не ішоў старымі вуліцамі. Старыя вуліцы заўсёды напамінаюць, што жыццё вечнае. На іх заўсёды думаеш, што тут нехта хадзіў да цябе. Нехта любіў, жыў і паміраў да цябе. У гэтым ёсць радасць. Пра гэта напамінаюць брукаваныя вуліцы і чырвоная выкрашаная цэгла ў тоўстых сценах. Ты думаеш пра таго, хто рабіў гэтыя сцены.

Як я даўно не бачыў, што на старой Нямізе няма старога бруку, даўняга гладкага бруку, што блішчыць цяплом вечнасці. Як я даўно не бачыў старое Нямігі, дзе хлопчык цягне па асфальце бляшаны грузавік без пярэдняга кола. Не бачыў, што над старой Нямігай устае і, калі падымаеш галаву і глядзіш на яго,— круціцца і халоднай вастрынёй шкла і бетону падае на Нямігу новы дом. Жыве і памірае старая Няміга.

Аптэка нумар тры.

Як я забыўся, што аптэка нумар тры напроці гастранома, таго самага гастранома ў падвале, дзе мы куплялі кільку, цукар і шэрыя за рубель восемдзесят батоны. Аптэка нумар тры на старой Нямізе, дзе пахне з надворкаў халодным брукам і сырою на вяроўках бялізнаю, дзе я пражыў два гады ў старым доме, што пахне сухою цэглаю, як разабраная печ.

Як я забыўся, што чалавек успамінае даўняе і шукае яго толькі тады, калі яму трэба лякарства.