Михась Южик - Марыянеткі і лялькаводы

— Ты хлусіш, падлюга! Хлусіш!

— Гэта праўда, гэта такая праўда, пасля якой… пасля якой нам лягчэй будзе расстацца.

— Ты хлусіш… хлусіш… — Света ўжо не магла крычаць, голас яе апаў да шэпту.

— Бывай. Бывай, Света! І забудзь пра мяне, забудзь назаўсёды…

На тым канцы лініі раздаліся кароткія гудкі.

…Света правяла жахлівую ноч. Кожны гук, кожны рып і шоргат вярэдліва аддаваліся ў яе мозгу. Яна чула, як вярнуліся мама з Аркадзем Рыгоравічам, як яны пастуквалі і гаманілі на кухні, потым уключылі ў зале тэлевізар і доўга яго глядзелі. Яна чула, як мама, па прыходзе, паспрабавала да яе зайсці, але дзверы былі запёрты на засаўку. Нэля Аляксандраўна пару разоў тарганула іх і адышлася. Яна, відаць, падумала, што дачка спіць.

А Света не спала, не спала гадзін да пяці раніцы, змардаваная не думкамі нават, а нібы залезлі ў яе мозг прутом і шуравалі ў звілінах. Было душна, было мулка, было невыносна…

І вось здалося, што дыхнула на яе свежасцю — быццам павеў начнога ветру ўварваўся ў Свецін пакой. Яна страпянулася, села на ложак і пачала ўзірацца ў цемрадзь. Вочы пакрысе прывыкалі, і яна разабрала, што павеў — цёплы вільготны павеў — ідзе ад акна, якое расчынена. Расчынена? Кім? Света падхапілася, саскочыла на падлогу і падыбала да акна. Па меры таго як яна набліжалася, стала чутно, што знадворку шчабечуць птушкі. Шчабечуць па-веснавому, залівіста. Але адкуль птушкі, калі за акном снег, сакавіцкая слота? І ноч… а птушкі збольшага маўчаць па начах. Каля падаконніка Света ахнула: вяровачная лесвіца ўмацавана за батарэю і перакінута ўніз. Дзяўчына перагнулася і ўбачыла, што па лесвіцы паднімаецца чалавек у чорным камбінезоне і чорнай вязанай шапцы. Мерна, прывычна лезе. Гэта Сяргей! Ён вярнуўся. Неверагоднай радасцю напоўнілася Свеціна сэрца. Сяргей вярнуўся! А на двары вясна — цёплы ветрык авявае яе рукі, забіраецца пад начную сарочку, лашчыць твар. Шчабечуць-заліваюцца птушкі. Але адкуль, з якіх дрэў? Усё патанае ў вільготнай вясновай смузе, у начным прыцемку… А Сяргей набліжаецца. Вось ён ухапіўся правай рукой за падаконнік, левай, падцягваецца, вось-вось перакіне нагу… І тут ён падняў твар: на Свету нахабна глядзела, выскалялася ваўчыная морда. Бяздумныя маленькія вочы, вялізныя белыя зубы. Жудасны, немы Свецін крык прарэзаў начную цішу; ён зліўся з глухім, сіплым ваўчыным рыкам у нейкі вычварны унісон. Гэты падвойны крык нібы сарваў ваўкалака з падаконніка, і ён каменем шухнуў долу. Света перастала крычаць, уражаная рэзкім знікненнем начнога прыхадня, але доўга, ненатуральна доўга чула яго перадсмяротны енк, нібы ляцеў ён у прорву, а не падаў з другога паверха. Госпадзе, хутчэй бы… хутчэй бы скончыўся гэты д’ябальскі енк!

Света прачнулася ў ліпкім поце. За акном займаўся пахмурны світанак. Гадзіннік паказваў палову сёмай.

Але гэты нованароджаны дзень, што нёс радасць абуджэння мільярдам жывых істот на зямлі, не абяцаў Святлане ні дабра, ні спакою.. Яна баялася ўставаць, баялася падыходзіць да акна, каб не ўбачыць усё той жа зляжалы снег, абрыдлую сакавіцкую слоту. Што рабіць ёй у гэтым бяздушным горадзе, у інстытуце, дзе ўсе ёй чужыя? Не, яна пакуль што не будзе ўставаць.

Света павярнулася да сцяны, нацягнула коўдру на самую макаўку і заціхла. Праз паўгадзіны павінна ўстаць мама, за ёй — Аркадзь Рыгоравіч. Дзяўчыне не хацелася яго бачыць апошнімі днямі, яна штораніцы чакала, пакуль ён паснедае і пойдзе на працу. Так будзе і сёння. Ну ладна, пойдзе ён, тут жа пыталася ў сябе Света, а далей што? А далей тыя ж назойлівыя, душазнішчальныя думкі? Трэба заснуць, забыцца, сасніць нешта лагоднае, адмежавацца ад жыцця, з яго вераломствам і подласцю…

І дзяўчына на міг задрамала, але не было ёй збавення ў гэтым сне: глухі працяглы стогн ваўкалака скалануў яе існасць. Начны прыхадзень усё яшчэ ляцеў у сваю бяздонную прорву!

Света рыўком страсянула з сябе коўдру, села на тахце, падкурчыўшы ногі да грудзей; ногі абхапіла рукамі.

Неўзабаве кватэра ажыла: пачуліся галасы мамы і Аркадзя Рыгоравіча. Няўжо ён усё-такі начаваў у маміным пакоі? Якая мярзота! Як жа брудна, як нізка ўсё на зямлі! Света не хацела, зусім не хацела іх бачыць.

Вось і мама пад дзвярыма, зараз пастукае. Стукае.

— Свецік, уставаць бы пара. Свецік!

— Мне сёння на другую пару… — адказала дачка падробна сонным голасам.

Маці не стала настойваць, пайшла карміць гэтага Аркадзя Рыгоравіча. Канешне, ёй цяпер ёсць пра каго клапаціцца. “Ненавіджу, ненавіджу іх! — грэбліва зморшчылася Света. — Тараканы”.