Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Хлопцы, вы на мяне не забыліся! -- узрадавалася мулатка і пачырванела, наколькі дазволіў колер скуры.

-- Хіба на вечар той можна забыцца? -- пранікнёна вымавіў Янка, -- у цябе ж такая цудоўная шакаладная дупа!

-- Дык вы знаёмыя з маёй вучаніцай? -- шчыра здзівілася Эмілія Вастрабрамская. -- А я яе з кармеліцкай Школы Падставовай яшчэ ў дваццаць сёмым годзе забрала. Замест сына, які без майго дазволу ў Амерыку з’ехаў!

-- Яшчэ як знаёмыя! -- вочы былога настаўніка нахабна бліснулі. -- Ісабэль нам у сёстраў-кармелітак такі цырк на дроце паказвала!

-- Памятаю, яна нам яшчэ тое-сёе абяцалася паказаць! -- зацікаўлена нагадаў Аянька.

-- Хай гэта застаецца нашай маленькай таямніцай, -- мулатка дыпламатычна пазбегла ўдакладнення, -- ці памятае грамада нашыя дзіцячыя клятвы?

-- Галоўнае, каб усё было па справядлівасці!.. -- дакляраваў жыццёвую праграму Лабановіч.

-- Дзякуй, хлопчыкі, -- прамовіла Ісабэль, і яе прыўкрасныя вочы заззялі шчырым сантыментам. -- Мы, беларусы, мірныя людзі. Але ж цётка Эмілія навучыла мяне не толькі любові да Радзімы, а і нянавісці да размаітых мудзілаў. Як яны словаў людскіх не разумеюць, я іх швайкамі дрэсірую.

-- Няўжо на бойнях працуеш? -- не паверыў Іван.

-- Зараз усё самі зразумееце! -- цемнаскурая панначка зрабіла запрашальны жэст да дзвярэй бакоўкі.

Інтэр’ер і начынне пакойчыка Ісабэль на першы погляд аніякім чынам не стасаваліся са светлымі ідэямі беларускага адраджэнства.

Каля сценаў высіліся контурныя мішэні размаітых мудзілаў: варшаўскага асадніка, мінскага чакістага і ковенскага жмудзіласа. Позірк міжволі вабіла і мішэнь у традыцыйным стройчыку ку-клукс-кланаўца.

У стойцы, нібыта парадная зброя, шляхотна блішчэла цэлая калекцыя шваек. Танюткая, нібы шпілька, шваечка з маціцовым, інкруставаным срэбрам дзяржальнам, пэўна, прызначалася для парсючка-немаўляткі.

Металёвы стрыжань традыцыйных памераў і кшталту прыдаўся б і на класічнага беларускага кныра, і на сярэднестатыстычных габарытаў мудзілу. Вялізная, як дзіда, швайчуга гарантавала імгненную загібель нават казачнаму цмоку.

А над куфэркам пачварных памераў і загадкавага прызначэння стракацела цыркавая афіша:

CUD NAD NIEMNEМ!

АДЗІНАЯ ІМПРЭЗА Ў НАШЫМ ГОРАДЗЕ! ПРАЕЗДАМ З ЛУІЗІЯНЫ! ЗНАКАМІТАЯ ПАГЛЫНАЛЬНІЦА ШВАЕК ІСАБЭЛЬ КАРВАЛЬЕС! СМЯРОТНЫ АТРАКЦЫЁН -- РАСПІЛОЎВАННЕ ЖЫВОЙ ЖАНЧЫНЫ БЕНЗАПІЛОЙ І ДРЭСІРАВАНЫЯ МУДЗІЛЫ!

Пад кідкім рэкламным надпісам чарнела выява Ісабэль. Цемнаскурая акцёрка рухам антычнага героя-алімпійца ўздымала па-над галавой даўжэзную швайку-дзіду. Каля драўлянага шчыта стаяў пераляканы мудзіла з горкім яблыкам на галаве.

-- Дык ты ў цырку выступаеш! -- узрадваўся Лабановіч. -- Як жа гэта спалучаецца? Любоў да Радзімы і дрэсіроўка мудзілаў швайкамі.

-- Самым непасрэдным чынам, -- сур’ёзна адказала Карвальес. -- Хлопчыкі, праз тыдзень у нас адкрыццё сезона. Я з новым нумарам выступаю. Так што запрашаю. Усё і пабачыце!

Пранізлівы тэлефонны зуммер на калідоры перапыніў размову маладых патрыётаў. Усе міжволі сцішыліся.

-- ... пан Хапернік, мы ж з вамі сёння ўжо гаварылі на гэты конт! -- сакавітым барытонам мовіла ў трубку Эмілія Вастрабрамская. -- Так, згодная з панам, і польскія вялікадзяржаўнікі, і маскальскія шавіністы мне аднолькава недаспадобы. Але пан генерал яшчэ і вычварэнец!.. Як гэта які? Самы гнюсны на ўсіх Крэсах Усходніх. Пан сам ведае, за чым падглядае, але дзяўчатам за гэта ані шэляга меднага не перападае... Ад каго дазналася? Ды ад графіні!.. Не, не і яшчэ раз -- не! Яна да мяне раней за пана завітала... Ну, пан генерал, не трэба так плакацца! Мы, беларускія нацыяналісты -- людзі гжэчныя, а таму папярэджваю: неўзабаве пана астранома чакае прыемная неспадзяванка. Як кажуць у народзе: “пшэцкія бобікі, рыхтуйце сабе гробікі”, -- прыязна пасміхнулася беларуская адраджэнка і паклала трубку.

Ісабэль вытаркнула са стойкі самую танюткую шваечку і асцярожна правяла па гастрыю наманікюраным пазногцем.

-- Матчын дар, -- задуменна прамовіла яна. -- Вось і нагода пераканацца, як праца ў цырку спалучаецца з дрэсіроўкай мудзілаў швайкамі, -- досыць няпэўна пракаментавала яна тэлефонную размову Эміліі. -- Хлопчыкі, як вы мне дапаможаце, дык на ўласные вочы тако-ое пабачыце!

8.

-- Значыцца, вы яго на ўласныя вочы бачылі? -- зляканым шэптам спытаў камандзір чакісцкай групоўкі “Халодная галава” і разгублена паглядзеў на таварыша Баяна з кіроўцам.

-- Вось гэтымі вачыма яго бачыў і вось гэтым ротам з ім размаўляў! -- аддана пацьвердзіў чакісты, і свежыя хірургічныя швы на ягоным твары ажно збялелі ад успамінаў.