Максім Клімковіч - Янкі, альбо Астатні наезд на Літве

-- Ну, і чым ты, басурманін, тутэйшы люд труціш? -- былы чыкагскі бутлегер з прафесійнай дасціпнасцю вывучаў на этыкетцы складнікі напою, -- “бензанат і глюканат натру”, “кіслата цытрынавая”, “двухвокіс вуглероду”, “экстракт кокі паўночна-амерыканскай”…

-- Народу ж падабаецца… -- няпэўна пракаментаваў караімчык.

-- У народа заўсёды павінен быць выбар! -- у голасе Хроснага загучалі металёвыя ноткі. -- Бо без сапраўднага выбару народ наўрад ці здолее зразумець, што яму сапраўды да спадобы, а што не вельмі.

-- Калі няма выбару, people заўсёды хавае той shit, які яму даюць! -- падтрымаў былы настаўнік.

-- Нічога, хлопцы! -- пасміхнуўся былы чыкагскі бутлегер. -- Мы наладзім тут новую вытворчасць. І што характэрна, выключна з беларускай натуральнай сыравіны!

-- Ды якая тут можа быць сыравіна? -- крыху з’едліва пасміхнуўся былы ўласнік фабрыкі, -- хіба ў беларусаў калі што сваё было?

-- Слухай, мудзіла! А як наконт горкага яблыка? -- нядобра прымружыўся Лабановіч і па зніякавелых вачах былога гаспадара вытворчасці беспамылкова зразумеў, што абраў правільны шлях.

5.

Касцяны шарык дробным гарохам праскакаў па лічбах рулеткі і, нарэшце, зацвердзіўся на лічбе “17”. Лапатка круп’е паважна адсунула высокія слупкі фішак да края стала. Звяружны волат са свежымі хірургічнымі швамі на твары неадкладна згроб іх у модны фетравы капялюш. З-за яго пляча вытаркнуўся тыпова чакісцкі твар, узбагачаны індывідуальнай адметнасцю -- бліскучымі жалезнымі зубамі.

-- Колькі, таварыш Баян?

-- Дзесяць тысяч на круг узялі, як з куста! -- старэйшы чакісты збіў драбінкі паршы з каўнера смокінга і скіраваўся да браніраванай кабінкі касіра, што ўрачыста высілася на пачэсным месцы, не раўнуючы, як касцёльня спавядальня.

-- Табе сёння шэнціць, бы таму сталінскаму сокалу на Халхін-Голе! -- узрадваўся ўладальнік жалезных зубоў.

-- Пра сталінскіх сокалаў ані слова! -- імгненна спахмурнеў таварыш Баян.

Фішкі пасыпаліся на спод у акенцы касіра, і праз хвіліну на іх месца лёг ладны пачак банкнотаў па сто златовак.

Памілаваныя ворагі народа скіравалі да выхаду. Уладальнік навюткіх жалезных зубоў спрактыкавана канваіраваў старэйшага таварыша збоку-ззаду, красамоўна трымаючы руку ў кішэні смокінга. Яго скамянелы твар дэманстраваў гатоўнасць зрабіць друшляк з кожнага, хто паквапіцца на выйгрыш.

Неўзабаве абодва чакістыя стаялі на ганку папулярнага ў Друзгеніках казіно “Мікола Чурлёна”. З кішэняў смокінгаў брутальна тырчэлі рыльцы піўных пляшак.

-- Усё ж такі таварыш Пранік -- сапраўдны чакісты! -- з непрыхаванай павагай засведчыў Баян, -- нездарма прапанаваў нам буржуазнае казіно на грошы выставіць.

-- Па розуме і прапанаваў, -- пагадзіўся ягоны таварыш, выцягнуў пляшку і жалезнымі зубамі скусіў бляшаны корак.

Над цацачнымі Друзгенікамі срэбным пылам зіхацелі зорачкі. У стылай вадзе возера Друзгоня адбівалася нізкае вечаровае неба. Тэатральным ліхтаром ззяў павільён мінеральных водаў. Ад лецішча маршалка Пілсудзкага даносіліся гукі курортнай музыкі, сакавіты смех паноў і буржуазны віскат паненак.

-- Таварыш Баян, а чаго мы ў гэтыя Друзгенікі прыпёрліся? Хіба ў той жа Гародні казіно бракуе?

Баян выцягнуў з рукава смокінга невялікі ладны прыборчык.

-- Партатыўны электрастатычны генератар, -- патлумачыў ён, -- гэта, каб шарык рулеткі на патрэбнай лічбе спыняць. Апошняя распрацоўка сакрэтнай лабараторыі НКВД. Плён творчага генія савецкага народа. Але ўсе гарадзенскія круп’е пра гэты плён генія даўно ўжо ведаюць. Мяне туды нават у смокінгу і цыліндры не пускаюць.

-- Дык ты гэты генератар увесь час пад сталом казіно ў руцэ трымаў? -- кіроўца з павагай узважыў прыборчык на далоні. -- Ён жа, халера, цяжкі.

-- Ад сталінскай навукі мацнеюць розум і рукі! -- павучальна азваўся таварыш Баян.

Па алейках паміж акуратна пастрыжаных кустоў шпацыравалі пекныя паненкі і гжэчныя кавалеры. У паветры луналі водар дарагой парфумы, дым каланіяльных цыгараў, пахі арабскай кавы і французскага каньяка. Чакістыя ў смокінгах мэтанакіравана праціналі плынь бесклапотных курортнікаў, раз-пораз прыкладаючыся да піўных пляшак.

Таварыш Баян дакаўтаў піва і трапна закінуў пляшку ў самы цэнтр клумбы.

-- Счакай, -- папрасіў чакісты, расшпіліў гульфік і рушыў за кусты.

Ён узвышаўся па-над зяленым жываплотам па пояс, нібы бюст правадыра на пастаменце. З-пад куста на алейку паволі нацякала калюжына. Халодныя чакісцкія вочы ўважліва разглядалі шматлікіх буржуазных курортнікаў і курортніц -- ворагаў працоўнага народа.