Eric-Emmanuel Schmitt: Małe zbrodnie małżeńskie

GillesNie jesteś zbyt konsekwentna.

Lisa(ostro) Zawsze zarzucałeś mi brak konsekwencji.

GillesAch tak?

LisaTak.

GillesAch tak?

LisaTak. Zawsze.

GillesChyba powinienem ci wierzyć.

LisaTak.

Mierzą się wzrokiem. Ponieważ po Lisie widać, ze zaraz może wpaść w złość, Gilles ustępuje.

GillesChyba ci wierzę.

LisaTo dobrze.

Widać, że sobie nie dowierzają.

Milczenie.

Gilles(nieśmiało) Cicho jak w grobie.

Lisa(od razu) Tylko w dole ktoś skrobie…

GillesSłucham?

Lisa(rozchmurza się) Cytuję cię. Nienawidzisz utartych powiedzeń, więc przerabiasz je tak, żeby stały się śmieszne lub absurdalne. Jeśli ktoś powie „Cicho jak w grobie”, dodajesz zawsze: „powiadam ja tobie” albo: „tylko w dole ktoś skrobie”.

Lisa śmieje się. Gilles nie. Dawne żarty go rozczarowują.

GillesTo straszne.

LisaTak.

Widząc skonsternowanego Gilles'a, Lisa parska śmiechem.

GillesDobrze się bawiliście we dwoje. Dla kogoś trzeciego to musiało być mniej zabawne. (pauza) Dzisiaj ja nim jestem.

Zrozumiawszy, że sprawia mu przykrość, Lisa poważnieje.

GillesGdzie miałem ten wypadek?

Lisa pospiesznie odpowiada.

LisaTutaj.

Bierze go za rękę i prowadzi do schodów wiodących na półpiętro.

LisaSchodząc ze schodów, odwróciłeś się nagle do tyłu, straciłeś równowagę i uderzyłeś skronią o tę belkę.

Gilles bada miejsce wypadku. Nic mu się nie przypomina. Wzdycha.

GillesPrzestraszyłaś się, co?

LisaLeżałeś zupełnie bez życia. (drżą jej ręce) Mówiłam coś do ciebie, kiedy się odwróciłeś. Powiedziałam coś, co cię zaskoczyło, rozśmieszyło czy… sama już nie wiem. Gdybym się nie odezwała, nie spadłbyś. Czuję się winna. To przeze mnie.

Gilles patrzy na nią.

GillesTo straszne…

LisaCo?

GillesKiedy się nie pamięta.

Wstrząśnięta tym wspomnieniem Lisa zaczyna szlochać. Gilles przytulają, żeby ją uspokoić. Ale zamiast wczuć się w jej stan, nadal snuje rozważania.

GillesJestem niezręczny?

LisaNie.

GillesWcześniej już kiedyś spadłem?

LisaNigdy.

GillesA ty?

LisaJa tak. Kilkakrotnie. Widzisz! To powinnam być ja. Och, gdybym mogła znaleźć się na twoim miejscu…

GillesPoczułabyś się lepiej?

LisaTak.

Pociesza ją machinalnie, kołysząc na piersi i głaszcząc jej włosy.

GillesNo… to był tylko wypadek… nie możesz obwiniać się za wypadek…

Ponieważ Lisa zaczyna się uspokajać, zostawia ją i siada na stojącym przy biurku taborecie, okręcając się na nim.

GillesI tak stałem się bohaterem moich własnych książek, inspektorem Jamesem Dirdy…

Lisa(odruchowo go poprawia) Jamesem Dirty.

GillesDirty: aby odkryć prawdę, prowadzę śledztwo na miejscu zbrodni.

LisaZbrodni? Jakiej zbrodni?

GillesTak się mówi. Zresztą, kto wie, czy nie popełniono tutaj zbrodni?

LisaPrzestań się wygłupiać, proszę.

GillesWchodząc tu, nic sobie nie przypomniałem, ale odniosłem wrażenie, że stało się coś poważnego. Szaleństwo? Intuicja? Powracające wspomnienie?

LisaSkrzywienie zawodowe. Piszesz kryminały. Lubisz się bać, podejrzewać, posądzać i zakładać, że najgorsze jeszcze nastąpi.

GillesNastąpi? Wydawało mi się, że już minęło.

LisaTo znaczy, że się zmieniłeś. Mówiłeś zawsze: najgorsze jeszcze przed nami.

GillesJestem pesymistą?

LisaPesymistą w myślach. Optymistą w działaniu. Żyjesz jak ktoś, kto wierzy w życie. Piszesz jak ktoś, kto w nie nie wierzy.

GillesPesymizm to przywilej człowieka, który myśli.

LisaNikt nam nie każe myśleć.

GillesDziałać też nikt nam nie każe.

Znowu mierzą się wzrokiem jak wrogowie. Każde chciałoby powiedzieć drugiemu dużo więcej, ale żadne nie śmie.

GillesDziwna rzecz taka amnezja. Jakby odpowiedź na pytanie, którego się nie zna.

LisaJakie pytanie?

GillesWłaśnie go szukam.

Nie ruszają się. Czas się zatrzymał.

LisaJak się masz?

GillesSłucham?

LisaJak się czujesz?

GillesKiepsko. Dlaczego pytasz?

Lisa(spięta) Bo widzę, że umysłowo jesteś w świetnej formie. I trudno mi sobie wyobrazić, że rozmawiając w ten sposób, nie masz dostępu do pamięci.

GillesInteligencja i pamięć nie są umiejscowione w tych samych strefach mózgu.

LisaSkoro tak mówisz.

Gilles(oschle) Nie ja tak mówię, ale nauka.

LisaSkoro nauka tak mówi.

GillesNie wierzysz jej?

Lisa(też oschle) Nie chodzi o to, czy się wierzy, czy się nie wierzy nauce. Ona dostarcza informacji, które obywają się bez naszej aprobaty, prawda?

GillesWłaśnie.

Bacznie się na siebie patrzą.

GillesW każdym razie jestem na własnym tropie. Dziwne, że zostawiłem po sobie tak mało śladów.

Lisa(drwiąco) Tak, to nie w twoim stylu.

GillesNie uważam, żeby to było śmieszne.

LisaOdpręż się. Za dużo agresji wkładasz w przetrząsanie własnego umysłu, to ci na pewno nie pomaga.

Gilles(rozgorączkowany) Boję się tego, czego się dowiem. Boję się tego, jaki mogłem być.

LisaTo absurd. Byłeś… jesteś… fajnym facetem.

GillesNie, czuję, że nie.

LisaPrzecież ci mówię.

GillesNie. Kto mi to udowodni?

LisaJa.

GillesNie. Może jestem gangsterem, pozbawionym skrupułów draniem, którego ktoś próbował zabić za nielojalność, a żona usiłuje mu wmówić, że miał wypadek, żeby sprowadzić go na dobrą drogę. Korzystasz z amnezji, aby dokonać mojego odkupienia.

LisaGilles!

GillesMoże jestem mordercą, którego jeszcze się nie podejrzewa i którego chcesz chronić, o niczym mu nie mówiąc. Może jestem gwałcicielem młodych dziewcząt, który dokonuje seryjnych napadów i którego…

LisaPrzestań! Dlaczego wciąż wyobrażasz sobie siebie jako kogoś tak okropnego?

GillesBo czuję za sobą zło, jakieś potworne zło.

LisaMylisz się. Błagam, uwierz mi.

GillesNo właśnie! Gdyby tak było, nie zachowałabyś się inaczej: prosiłabyś, żebym ci uwierzył. I miałabyś słuszność. Nie mam ci nic do zarzucenia. Jeżeli jestem łajdakiem, musisz korzystać z mojego pomieszania umysłu, żeby przekonać mnie, że byłem inny, żeby obdarzyć mnie lepszą przeszłością, żeby przypisać mi mniej skrzywioną osobowość.