Robert Haasler: Jezus – Człowiek, Który Nie Istniał: Pytania do Benedykta XVI

Jak to było w zwyczaju, Jezus przed ukrzyżowaniem skazany został na dodatkową okrutną karę biczowania. (Wstrząsający jej opis znajdziemy w widzeniach Katarzyny Emmerich, które przytaczamy w książce „Kod Judasza", wydanej w ramach serii Biblioteki Klubu da Vinci, a sceny z filmu Mela Gibsona – przyp. red.), pozostaną na długo jako wyobrażenie Męki Jezusa. W proroctwie Izajasza znajdziemy taką oto paralelę biczowania Jezusa: „Podałem grzbiet mój bijącym i policzki moje rwącym Mi brodę. Nie zasłoniłem mojej twarzy przed zniewagami i opluciem. Pan Bóg mnie wspomaga…".

Kiedy umierający na krzyżu Jezus wyrzekł słowo „Pragnę" wypełnił to, co napisane zostało w Psalmie: „Dali mi jako pokarm truciznę, a gdy byłem spragniony, poili mnie octem"

W ostatnich godzinach poprzedzających śmierć Jezusa na krzyżu, cały kraj ogarnęły ciemności od godziny szóstej do dziewiątej. W Księdze Amosa znajdziemy takie proroctwo: „Owego dnia – wyrocznia Pana Boga – zajdzie słońce w południe i w dzień świetlany zaciemnię ziemię".

Można by podobne przykłady mnożyć niemal w nieskończoność. W rozdziale „Ostatnie słowa Jezusa na krzyżu" przytoczyliśmy cytaty z trzech różnych psalmów, które przez ewangelistów włożone zostały w usta umierającego Jezusa. Jasno jednak z tego wynika, że ewangeliści nie dysponowali żadnymi materiałami źródłowymi. Stworzyli taki obraz Jezusa z ostatniego tygodnia Jego życia, jaki wymagany był dla udowodnienia, że oto spełniają się proroctwa Starego Testamentu.

Rozstrzygnięcie dylematów co do historyczności postaci Jezusa i wiarygodności zapisów ewangelicznych nie jest takie proste i oczywiste. Nie wystarczy tylko przekonanie i wiara. Rozum musi „zostać dopuszczony do głosu". Ale i ten w samotności nie jest w stanie przynieść ostatecznej odpowiedzi. Naszym zamiarem nie było przekonanie Czytelnika, że Jezus, jakiego znamy z biblijnych przekazów, nigdy nie istniał. Nie było też naszym zamierzeniem osądzanie wiary, religii i Kościoła. Każdemu wolno mieć inne zdanie, jak zachęcając do przemyśleń pisał Benedykt XVI. Naszym celem było przedstawienie, choć z natury rzeczy skrótowo i wyrywkowo, dyskusji kwestionujących realność życia Jezusa. Teza, że Jezus istniał naprawdę, mniej więcej zgodnie z opisem w ewangeliach, autorowi pracy wydaje się mocno wątpliwa. Jest on zdania, że nie istniał Jezus albo że osoba będąca Jego pierwowzorem na tyle odbiegała od opisu ewangelicznego, że zupełnie do niego nie przystaje. Autor zastanawia się nad przyczynami tak wielu niespójności, a nawet sprzeczności między poszczególnymi ewangeliami. Nie narzuca jednak Tobie, Drogi Czytelniku, własnego osądu. Ma nadzieję, że ta mała książeczka zachęci Cię do dalszych poszukiwań, że choćby w małym stopniu stanie się ona podpowiedzią dla własnych przemyśleń. Jest ona także homeopatyczną dawką historii oraz wątpliwości; a ponieważ przekazana została w małych ilościach, nikomu nie zaszkodzi.

Gdzie było to możliwe, przedstawialiśmy argumenty, które pozostawały w opozycji do tezy i przeświadczenia autora. W ostatniej części książki zawarty został swoisty apel do papieża Benedykta XVI o rozpoczęcie dyskusji nad dostosowaniem przekazu nauki Jezusa do współczesności, do wymagań obecnych i przyszłych pokoleń.

Postulowanie zwołania w tej sprawie soboru powszechnego byłoby wydarzeniem bez precedensu. Kościół w najmniejszym stopniu nie ucierpiałby, gdyby zainicjował powszechną dyskusję o Jezusie we wszystkich jej aspektach. Wyszedłby z niej tylko umocniony nawet wówczas, gdyby musiał zweryfikować niektóre elementy swojej nauki o Zbawicielu, zdementować część nieprawdziwych i niesłusznie do dnia dzisiejszego przekazywanych o Nim informacji, a także gdyby musiał przyznać się do swoich błędów i zacząć od nowa tworzyć tradycję, zweryfikować nauczanie o osobie i przesłaniu Jezusa. Tylko odważne podjęcie takiego wyzwania uchroni Kościół od narastającego zwątpienia. Bóg ludu i Kościoła powinien być tożsamy oraz odpowiadać realnemu światu i realnym potrzebom. Nie jest to nawoływanie do koniunkturalizmu. Każdy z nas prawdziwego Boga ma w sercu. Nie da się zwieść ani komuś nieznanemu i nieosiągalnemu, ani też jakiemuś produktowi nowoczesnych metod marketingowych. Wiara nie może żyć w sprzeczności z rozumem, gdyż dopiero razem stanowią one o naszej tożsamości, o naszym jestestwie.

W piśmiennictwie na temat Jezusa pojawiają się dwie zasadnicze tezy, już zresztą przez nas wymienione. Jedna, że Jezus Chrystus istniał naprawdę, a druga przeciwna, z pewną modyfikacją co do ewentualnego pierwowzoru, na którym oparty został zapis Ewangelii. Istnieją też i inne wyjaśnienia, z których przedstawimy sześć wyróżniających się grup problemów:

Jezus był prorokiem. Opis Jego postaci i nauczania został przerobiony na potrzeby polityczne ówczesnych władców. W tym celu dokonano wyboru czterech spośród ponad osiemdziesięciu znanych wówczas ewangelii, zakazując powielania pozostałych, a w ostateczności doprowadzając do ich całkowitego zniszczenia;

Jezus istniał, ale nie umarł na krzyżu. Podstawą tej tezy jest założenie, że martwe ciało nie krwawi i tym samym nie mogło ciało Jezusa zostawić takich śladów, jakie przedstawia np. Całun Turyński. Serce Jezusa biło jeszcze, gdy został On zdjęty z krzyża;

Jezus był członkiem lub nawet przywódcą sekty esseńczyków, albowiem podobieństwo Jego nauczania i nauki sekty są ze sobą zbieżne. Sekta ta miała długie i bogate tradycje. Zaistniała niedługo po powstaniu Machabejczyków, a w czasach Jezusa była już silną i dobrze zorganizowaną strukturą. Jej ówczesna siła stała się też przyczyną zguby. Słabnący w związku z sytuacją polityczną judaizm rabiniczny musiał w efekcie wystąpić przeciwko przywódcom i członkom sekty jako bluźniercom. Dalszy rozwój sekty uniemożliwiło wygnanie Żydów z Palestyny po zburzeniu świątyni jerozolimskiej, co doprowadziło do jej zupełnej marginalizacji. Warto dodać, że znaleziska w Qumran nie potwierdzają bezpośrednio tej tezy;

Jezus był religijnym fanatykiem, co było wynikiem Jego zaburzeń psychicznych. Jedni uważają, że był On szamanem – ekstatykiem, inni że był szaleńcem, paranoikiem na tle religijnym. Znane są poważne prace naukowe udowadniające chorobowy charakter odmiennych zachowań Jezusa. Miał on miewać halucynacje, które wskazywałyby na duże urojenia, które nieustannie się potęgowały. Pisano: „Wszystko, co wiemy o Jezusie, pasuje tak doskonale do klinicznego obrazu paranoi, że jest wprost trudne do pomyślenia, że ludzie mogliby kwestionować dokładność tej diagnozy";

Jezus był przywódcą ruchu politycznego, buntu przeciwko okupacji Palestyny przez Rzym, dążącym do wzniecenia powstania narodowego przeciwko okupantom;

Są też zwolennicy łączenia postaci Jezusa z hipotezą o istnieniu cywilizacji pozaziemskich.

Podobnie jest z oceną Ewangelii. Albo uważa się je za dokument autentyczny, natchniony Duchem Świętym przez Boga, albo za parafrazę innych pism, w tym staroegipskich, starożydowskich, greckich /zwłaszcza z zakresu mitologii/, jak i ludów zamieszkujących sąsiednie ziemie. Żywa jest też teoria, że Ewangelii nie należy traktować dosłownie ani jako dokumentu historycznego, ani jako dosłownego opisu misji i nauki Jezusa. Należy szukać w niej tajemniczego przekazu za pomocą analizy symboli.

Próbowaliśmy ustalić historyczność Jezusa, jest to jednak zadanie niewykonalne. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby ktoś ponownie zechciał powtórzyć ten eksperyment, tak jak to już po wielokroć czyniono w minionych dziesięcioleciach. Mieliśmy i mamy do czynienia z zagadką. Jezus pozostaje nieznany także dlatego, że tak był przedstawiany przez Kościół od dwóch tysięcy lat. W Ewangeliach, tych czterech najważniejszych, znaleźliśmy sporo niedokładności, nieścisłości i kłamstw wreszcie. Musimy sami sobie odpowiedzieć, dlaczego tak jest? Czy winna jest tylko zwykła ludzka ułomna pamięć i niefrasobliwość, z jaką w dawnych czasach przekazywano relację o zdarzeniach, faktach wreszcie, ubarwiając je legendami po to, aby mogły zakorzenić się w tradycji? Ktoś, kto uważnie czyta Ewangelię i inne pisma Nowego Testamentu, może mieć wrażenie, że opowiadają one nie o jednym, nie o dwóch, ale o trzech Jezusach. Chrześcijaństwo zadziwiająco jest podobne do wielu kultów starożytnego Bliskiego Wschodu, zwłaszcza kultów płodności. Ma też niewiele wspólnego z Jezusem, Jego wierzeniami i praktykami, gdy przyjmiemy, że On faktycznie istniał. Jest ono w większej części tworem nauk Św. Pawła; a czy przez to chrześcijaństwo żyje w niezgodzie z planem Jezusa – Bóg jeden wie. Jest chrześcijaństwo kompilacją semickich tradycji religijnych i idei hellenistycznych, a także pogańskich mitów i legend utrwalonych w języku greckim (wówczas powszechnie używanym) po to, aby mogło być propagowane w świecie hellenistycznym.