Robert Haasler: Jezus – Człowiek, Który Nie Istniał: Pytania do Benedykta XVI

Kiedy cytowaliśmy opisy śmierci Jezusa według Mateusza i Marka, czytaliśmy, że gdy Ten wyzionął ducha „zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół". Wprawdzie tradycja kościelna uważa od dawna, że rozdarcie zasłony nie było opisem autentycznego wydarzenia, a symbolicznym przedstawieniem zniesienia kultu Mojżeszowego i „otwarciem przez Jezusa wstępu do przybytku mesjańskiego", ale i tak nie możemy zaakceptować tej interpretacji. Jezus bowiem nigdy nie chciał zerwać z wiarą swoich ziemskich ojców, chciał jedynie zwrócić uwagę na inne wartości moralne. Jezus był Żydem i obficie czerpał z tradycji żydowskiej. Stary Testament był dla Niego jedyną i najważniejszą księgą.

Tak zresztą rozumieli Jego nauki wszyscy uczniowie. Jedynie Paweł, i to nie będąc uczniem Jezusa, miał inne zdanie. Współczesny Kościół, jak to wykazujemy w całej pracy, nie jest kontynuatorem posłannictwa Jezusa wedle Jego nauk i relacji uczniów, a wedle wyobrażenia o tym, jakie nabył właśnie Paweł. Między uczniami Jezusa a Pawłem i jego zwolennikami doszło zresztą do ostrego konfliktu na tym tle. Sprawom tym poświęcony był tzw. Pierwszy Sobór Jerozolimski. Nawet gdybyśmy zdecydowali się przyjąć symboliczną interpretację opisów o rozdarciu zasłony przybytku jako o momencie przełomowym, to dla katolików zarówno rzymskich, jak i prawosławnych momentem przejścia od starej wiary do nowej nadziei jest Zmartwychwstanie, a nie śmierć na krzyżu. Symbolika ta bliższa byłaby ewangelikom niż katolikom. Właśnie z tych względów musimy ją odrzucić. Co więc się stało w takim razie z ową zasłoną przybytku?

Wspomnienie przez czterech ewangelistów o rozdarciu zasłony przybytku dowodzi, że ewangelie te nie powstały w kręgu Żydów znających realia czasów i miejsca. Każdy, kto żył w tamtym czasie w Jerozolimie i całej Palestynie musiał wiedzieć, że już od dawna nie było ani Przybytku, ani zasłony oddzielającej miejsce Święte od Najświętszego, nie było też Arki Przymierza.

Przybytek Mojżeszowy był rodzajem przenośnej świątyni dla starożytnych Izraelitów. Zwany był też Namiotem Spotkania lub Zgromadzenia. Został skonstruowany pod górą Synaj przez Besalela na polecenie Mojżesza (1444 p.n.e. wg tradycyjnej chronologii biblijnej). Przełożonym Przybytku był arcykapłan. Przybytek towarzyszył Izraelitom w ich wędrówce po pustyni i w podboju Kanaanu. W okresie sędziów Przybytek znajdował się w mieście Szilo. W epoce zjednoczonej monarchii był przenoszony z Szilo do Nob, a potem do Gibeonu, aby wreszcie zostać złożony w zbudowanej przez Salomona Świątyni Jerozolimskiej (959 p.n.e.).

Według późnych przekazów źródłowych, po zburzeniu Jerozolimy przez Babilończyków w roku 586 p.n.e. prorok Jeremiasz ukrył Namiot Spotkania i Arkę Przymierza w grocie na górze Nebo. Przybytek składał się z dziedzińca i przybytku właściwego, zaś przybytek właściwy z Miejsca Świętego i Miejsca Najświętszego, w którym spoczywała Arka Przymierza. Przybytek był otoczony dziedzińcem; stał w jego tylnej części. Dziedziniec był otoczony ogrodzeniem z zasłon wykonanych z bisioru, zawieszonych na srebrnych haczykach. Wejściem do Przybytku była tak zwana „brama", czyli zasłona z białego płótna przeplatanego kolorami niebieskim, fioletowym i szkarłatnym. Drzwi do Świątyni Świętej i zasłona przed Świątynią Najświętszą były sporządzone z materiału tego samego rodzaju i koloru.

Do momentu wybudowania pierwszej świątyni przez króla Salomona, Arka była ciągnięta na specjalnym wozie z zasłonami we wszystkich kampaniach wojskowych prowadzonych przez Izraelitów. Wierzono, że armia posiadająca Arkę jest niezwyciężona. W czasie oblężenia Jerycha obnoszono ją wokół murów miasta. Zdobyli ją następnie Filistyni, lecz zwrócili, widząc w niej przyczynę swoich klęsk. Dawid przeniósł ją na wzgórze Syjon w Jerozolimie, a po wybudowaniu świątyni Salomon przeniósł ją do specjalnego pomieszczenia, do którego nie miał wstępu nikt prócz arcykapłana. Arka Przymierza była jedynym dozwolonym, fizycznym obiektem kultu w judaizmie. Za czasów Jezusa nie było już Arki Przymierza, nie było też zasłony przybytku. Ani Arka, ani Przybytek, ani zasłona nie symbolizowały wtedy wiary żydowskiej.

Precyzyjne ustalenie miejsca kaźni i pochówku Jezusa jest równie niemożliwe, co ustalenie podstawowych danych z Jego biografii. Wprawdzie Ewangelista Mateusz jednoznacznie wskazuje na Golgotę, gdzie miałaby się dokonać Męka Pańska /Mt 27,33/, ale ustalenie, gdzie owa Golgota mogłaby się znajdować, nie jest już takie proste.

Golgota to jedno ze wzgórz znajdujących się nieopodal starożytnej Jerozolimy, z łaciny zwane też Calvaría, czyli miejscem czaszki. Tradycja żydowska wskazuje, że właśnie na tym wzgórzu pochowana została czaszka biblijnego Adama. Część biblistów jest zdania, że właśnie ta tradycja skłoniła ewangelistów do umiejscowienia miejsca Męki Pańskiej na Golgocie. W tradycji chrześcijańskiej była miejscem, gdzie dokonywano egzekucji na skazańcach. Nie wiadomo, czy oba miejsca (to z tradycji żydowskiej i to z tradycji chrześcijańskiej) można bez zastrzeżeń utożsamiać. Jest prawdopodobne, że ewangeliści znali przekazy żydowskie o pochowaniu czaszki Adama na wzgórzu jerozolimskim. Znali je także pisarze starochrześcijańscy, np. Orygenes. Jest jednak nieprawdopodobne, aby miejsce pochówku szczątków protoplasty Adama mogło być jednocześnie miejscem kaźni.

W ortodoksyjnej Jerozolimie i w całej Palestynie, rządzonej przez arcykapłanów, Prawo Mojżeszowe i tradycja Starego Testamentu były wyznacznikiem wszystkiego. Adam jako praojciec rodu ludzkiego, od którego Żydzi wywodzili swoją genealogię, był przez nich czczony jako ktoś wyjątkowy. Był pierwszym człowiekiem, który się nie narodził a został stworzony przez Boga, i to na obraz i podobieństwo Jego. Był więc Bogu najbliższy. On miał zrealizować plany boskie w odniesieniu do całej ludzkości.

On miał dać początek wszystkim pokoleniom i plemionom. Miejsce pochowania jego szczątków musiałoby być czczone przez Żydów i otaczane opieką. Byłoby dla nich swoistym cmentarzem patriarchy, a więc miejscem najświętszym. Żydzi do dziś szanują miejsca pochówku swoich przodków, a każdy przejaw ich bezczeszczenia uważają niemal za zbrodnię. Nie jest więc do pomyślenia, aby miejsce pochówku szczątków Adama mogło być w starożytnej Jerozolimie jednocześnie miejscem, gdzie dokonywano egzekucji na skazańcach, a więc miejscem przeklętym a nie świętym, jakim były i są żydowskie cmentarze. Żydzi nigdy nie dopuściliby, aby w taki sposób bezczeszczono miejsce, w którym złożone były szczątki kogokolwiek z nich, a cóż dopiero szczątki patriarchy Adama. Umieszczenie w ewangeliach miejsca kaźni Jezusa w miejscu pochówku czaszki Adama jest po prostu niemożliwe.

Rodzi się więc pytanie, dlaczego ewangeliści dokonali takiego, graniczącego z bluźnierstwem, wyboru miejsca, gdzie zginąć miał Jezus? Odpowiedź nie jest aż tak skomplikowana, można by rzec, że jest naiwnie prosta. Chodziło o symboliczne połączenie miejsca „spoczynku" tych, którzy jako jedyni zostali przez Boga stworzeni w sposób cudowny. Rodowód Jezusa w prostej linii wywodzono od Adama. Jak przekazuje nam Koran, obaj byli Synami Boga. Miejsce to miało od tej pory symbolizować połączenie i jedność starej i nowej tradycji. Przekonaliśmy się już niejednokrotnie, że opisując wydarzenia z życia Jezusa ewangeliści niemal na siłę, gubiąc przy tym najczęściej prawdę i zasady logiki, starali się umiejscowić wydarzenia z życia Jezusa w miejscach biblijnych, związanych z historią Dawida. Tak było chociażby z wyborem miasta Betlejem jako miejsca narodzin Jezusa. Tak więc wskazanie Golgoty jako miejsca śmierci Jezusa nie jest opisem realnego faktu, a jedynie zabiegiem dla wytworzenia wokół Niego aury wyjątkowości, świętości, nawiązania do najważniejszych tradycji biblijnych i do samego Boga. Wydaje się przy tym, że nie chodziło tu o miejsce, gdzie dokonała się śmierć Jezusa, ale raczej o miejsce złożenia Go do grobu. Bowiem nieopodal zamożny człowiek z Arymatei, imieniem Józef, miał wykuty w skale grób dla siebie, który ofiarował teraz, aby tam złożono ciało Jezusa. Grób Jezusa i grób patriarchy Adama sąsiadowały niemal ze sobą. Kolejny paradoks chrześcijaństwa, a przy tym kolejny, pośredni dowód na to, że Golgota nie mogła być w Jerozolimie miejscem, gdzie wykonywano egzekucje na skazańcach. Jeżeli Żydzi, i to bogaci, wykuwali dla siebie w tym miejscu groby, to uważali je za miejsce święte, a przynajmniej szczególne. Trudno sobie wyobrazić, aby zgadzali się na jego bezczeszczenie poprzez przelewanie na nim krwi.