Вячеслав Адамчик - Чужая бацькаўшчына

— Адчынiлi даўно… Чаго ён там? — нехта са злосцю аказаўся з купкi. — Схадзiў, бачыш, па розум… Трэба было гаварыць iм!

Купка расступiлася. Сапучы адзiн аднаму ў плечы гарачаю параю, задзiраючы галовы, дубатоўцы шылiся туды, блiжай да цыстэрны, дзе на тлустай, выгаранай ад мазуту зямлi, у неглыбокай, даўгаватай, як начоўкi, ямцы, падвярнуўшы галаву i ўпiраючыся цеменем у шпалу, выпручваўся, дзёр абцасамi тлусты пясок, выгiнаў спiну, як хацеў з-пад некага выцерабiцца, зжоўклы ў твары, страшны, з перакошаным ротам даўганосы Восiп.

Рукi яго з растапыранымi пальцамi выцягвалiся i дрыжалi, як дрыжаць i выцягваюцца лапкi ў падбiтай насмерць пташкi. З кутка рота, пенячыся бурбалкамi, iшла слiна.

— Паветра яму дай, паветра, — разводзячы локцямi дубатоўцаў, да Восiпа лез Вунгер.

— Ага, гэта ж як чад…

— А што, i праўда…

Вунгер укленчыў, з сухiм трэскам разлупiў у Восiпа на грудзях паркалёвую ў жоўтыя выцвiлыя пасачкi рубашку, загаляючы худыя, сiняватабелыя з чорным пушком грудзi.

Восiп пачаў раптам неяк вянуць, згортвацца, як сыры лiст на агнi, захлiпаючыся, хроп. У нерухомых жаўтаватых зрэнках чах нежывы бляск.

Вунгер злавiў яго вялiкую руку, знайшоў вышай костачкi пульс, паслухаў, пакруцiў галавою i падняўся, абцiраючы з каленяў пясок:

— Гэты ўсё… гэты ўжо гатоў.

Падцiнаючы губы, грузчыкi моўчкi саплi. Чулi, як мурашкамi па спiне казычацца холад.

— Хлопцы, а гэты жывы, яшчэ жывы! — з люка цыстэрны высунуўся i схаваўся зноў руды, пабiты воспаю твар татарына Кулемiна.

— Няўжо? — на зямлi заварушылiся, пачалi падбягаць да чорнай смярдзючай цыстэрны — ад яе ўдушлiва пахла бензiнам.

— Во, пульс яшчэ б’ецца! — глуха, як з глыбокае ямы, закрычаў Кулемiн.

— Цягнi ж скарэй! — стоячы на жалезных, прыробленых да цыстэрны драбiнцах, у люк пераважыўся, усунуў голаў Верамей. Цi то ад страху, цi то ад пруткасцi, ногi ў яго дробненька калацiлiся.

— Пад пахi вазьмi, цi чуеш? Пад пахi!

— Хлопчыкi, памажэце ж iм, хлопчыкi!.. — за драбiнцы чапляўся, не дастаючы кароткаю нагою да нiжняе ляскi, тоўсты Давыдоўскi.

Усунуўшыся глыбей у люк i згубiўшы там сваю кепку, Платон Верамей выцягнуў наверх ужо звялага, з абвiслаю галавою Сяргея Рэпку.

Да цыстэрны кiнулiся, замiнаючы адзiн аднаму, i стаўклiся, як бяспамятныя з гарачкi, дубатоўцы.

Трымаючыся адною рукою за драбiнцы, а другою абхапiўшы Сяргея Рэпку, як нясуць, абхапiўшы, пад пахаю тоўсты сноп, Платон Верамей спускаўся да зямлi. На Рэпку задзiраўся шарачковы пiнжак з чырвонаю радзюжнаю падкладкаю, з порткаў выязджала палатнятая згамтаная сарочка, паказваючы сiняе вышэй клуба цела.

Падступаючыся, выцягнуўшы ўгору рукi, дубатоўцы падхвацiлi Рэпку i ўсе разам, збiўшыся з хады, паняслi яго далей ад Восiпа, на рудаватую, як зайцава поўсць, траву.

З перапалоханым дзiвам за iмi беглi, шастаючы нагамi па высушанай замаразкам чэзлай траве, i цесна абступалi iх пазбяганыя адусюль чужыя людзi.

— I чаго вы ўсе працеся туды, чаго? — з цыстэрны вылез i крычаў ужо чырвоны, сп’янелы ад удушлiвага бензiнавага духу татарын Кулемiн. — Вот, скажы ты, дзiва знайшлi! Каб доктара хоць паклiкалi.

Некаторыя прыпынiлiся, пачалi азiрацца.

— Дзе ж той дохтар жыве, дзе?

— На Касцельнай!.. Пятроўскi вунь!..

— I проўда ж!

— Я збегаю, я, — з купкi выбег дробны, год шаснаццацi, з заечай чырвонай губою, хлопец.

— Ага, збегай, сынок, ага, — замахаў абедзвюма кароткiмi рукамi Давыдоўскi.

Угнуўшыся, высока падкiдваючы абцасы, хлопец абмiнуў цыстэрну, пераскочыў iржавыя тут, у тупiку, рэйкi i схаваўся за рогам дашчанага склада, падняў з даху стракатую хмару галубоў. З усяе моцы ляпаючы тугiмi, як макраватымi, крыллямi, галубы паднялiся ўгору, з мяккiлi шумам паплылi, робячы шырокi круг, коса завярнулi назад, але не селi. Перапалохаўшы, iх зноў паднiмаў угору тонкi бабскi крык. З блiзкае вулiцы, што была за чыгуначнымi складамi, сюды збягалiся задыханыя, устрывожаныя мяшчане. Нехта нёс, разлiваючы, у палiваным белым кубку ваду.

— Ах, божачка, што з iмi? — бабы навальвалiся на чужыя плечы, дыхалi гарачынёю ў вуха, глядзелi, як Вунгер трос, узяўшы за плечы, i ўжо не мог адтрасцi Сяргея Рэпку.

— I з чаго ж гэта, га?

— Як з чаго? — трохi паварочваў назад голаў — збоку былi вiдаць пукатае карае вока i добра не выгаленая бародаўка на шчацэ — чалавек у чорнай рагатыўцы. — Чысцiлi цыстэрну, а там яшчэ газ ад бензiну быў. Люк трэба было адкрыць — праветрыць, а яны палезлi абсэсам…

— Няхай крые бог! А я i не ведала, што бензiна — гэтакая атрута.

— Дзiва што, як чад.