Уладзімір Някляеў - Лабух

Лідзія Паўлаўна ці ведала, ці здагадвалася, чым займаўся Ігар Львовіч... Былі ж нейкія званкі, размовы... Прыйшла дахаты, а тут такое... Савецкая актрыса, пражыўшы савецкае жыццё, зразумела, што да чаго... Таму і пісталет — канечне ж, наўмысна кінуты — схавала, і збегла...

І нечакана мяне закалаціла...

Веліканчыкі-трахальшчыкі!.. Уладная ваша сіла, дзяржаўная?.. Ні з чым яе не параўнаць?.. Ну так, што для вас скрыпка ў параўнанні з бомбай!..

Вы скажаце — ты чуеш, Дартаньян? — што няма тут чаго параўноўваць?.. Ну, скажыце!.. Дык і я вам скажу, што няма чаго параўноўваць — і мудак Апенгеймер у параўнанні з Моцартам!

Трэба ж было так пазавіхацца, усё ў свеце перакруціць, каб тое, дзеля чаго жывем, выглядала дадаткам да жыцця!.. Каб музыка — дадатак, каханне — дадатак!.. А каб самім жыццём здавалася ўсялякая хрэнацень з бомбамі!.. Ах вы сукі!.. Вы і жанчын сваіх навучылі найболей бамбістаў ды тыранаў любіць!.. Тых, хто найбольш парушыў і найболей забіў!.. І яны стаяць — помнікі, героі, сусветныя забойцы, сціскаюць каменныя сківіцы!.. А над нязбытным, няўлоўным, шчымлівым, над кожным жыццём чалавечым, што мільгае знічкай, хто заплача?.. Над вашым жыццём, жабы вы балотныя!.. Хто, як не Бог праз Моцарта?.. Ці хай сабе праз п’янага лабуха, праз блазена са скрыпкай!..

Я раптам пачуў свой голас — я крычаў... Адзін, у пустой кватэры... Дартаньян круціў ва ўсе бакі галавой і глядзеў на мяне здзіўлена...

— Нервы... — сказаў я яму. — Пайшлі прагуляемся, гэта дапамагае пры нервах...

І чаму так: як апошняя надзея — так на габрэя?.. Калі не на Хрыста, дык на Росціка...

— Ну, не ведаю, — кажа Росцік. — Можа, табе на святую гару Афон паломнікам схадзіць, руку Марыі Магдалены пацалаваць... Адзін лабух, ты з ім знаёмы, схадзіў, пацалаваў — вярнуўся іншым чалавекам. Без нерваў... Моліцца, посціць, на храмы ахвяруе... І спіць толькі з жонкай.

— А чаму жыды ў Хрыста не вераць, Росцік?

-- Жыды ў Бога вераць, Ромчык.

Росціка не выпісваюць, цягнуць — нагнаў на ўсю бальніцу страху Шыгуцкі. Ён, аказваецца, наведваў Росціка на пару з Красевічам. Росцік задаволены:

— Па блаце здаравейшым зробяць, чым быў...

— Пра што яны гаварылі з табой?

— Пра рознае... — Росцік тузаецца. — І не так са мной, як з Лі-Лі... Якраз Лі-Лі ў мяне была...

— Калі?

— Перад мінулым тваім прыходам... За дзень...

— І ты мне толькі сёння...

Росцік вінавата перабівае:

— Я хацеў сказаць тым разам, ты не спытаўся... Мне здалося, ты не хочаш гаварыць пра Лі-Лі...

Я ўспамінаю, што ён сапраўды ў мінулы раз не даказаў нечага... Скуль я ведаў, што трэба спытацца?..

— Зашмат між намі тонкасцей, Расціслаў Якаўлевіч. Ты не знаходзіш?..

— Жыды — тонкія людзі, — гладзіць жывот Росцік.

— Лі-Лі не прыходзіла болей?

— Не. Як пайшла з імі, так і пайшла...

— З імі?.. І ты адпусціў?

— А то ў мяне пытаўся нехта!.. Яны кіпцюрамі ў яе ўчапіліся!..

Занерваваўшыся, Росцік падымаецца, дастае з тумбачкі аплаткі на сподачку, доўга выбірае, якія выпіць, і ўсе разам высыпае ў жменю і закідвае ў рот. Я чакаю, пакуль ён зап’е...

— Яшчэ не з’елі, а ўжо аблізваліся!.. Абодва! Наваліліся на мяне, каб яна канцэрты вяла!..

— Якія канцэрты?

— Выбарныя, якія!.. Шыгуцкі хоць выгляд рабіў, нібы і не такія кралі ў чарзе да яго ракам стаяць, а Красевіч з порткаў выпаў!.. Яна сподак скінула, аплаткі рассыпала, дык ён па ўсёй палаце поўзаў і збіраў...

Не адзін я, выходзіць, зборам лекаў гэтымі днямі займаўся...

— Але пра тое, што ў цябе праблемы, Шыгуцкі ёй сказаў, не Красевіч, — раптам зусім ціха паведамляе Росцік.

— Чакай... — Я разумею, пра што ён, і ўсё ж пытаюся... — А нашто?..

Росцік глядзіць на мяне, як на прыдурка, яму крыўдна, што я прыдурак, і ён кажа:

— Ты прыдурак. Ты кручок.

Гэта якраз тое, што я зразумеў.

— Лі-Лі выгляд зрабіла, нібы на ўсё дзеля цябе гатовая, — думаючы, што да мяне не дайшло, дагаворвае Росцік.

У яго свая Лі-Лі, не мая і не нечая, і я пытаюся з’едліва — з нервовым смяшком:

— А яна гатовая не на ўсё?..

Росціку не падабаюцца ні маё пытанне, ні мой смяшок... Мне яны яшчэ больш, чым яму, не падабаюццца.

— Не будзь смешным, — заўважае на гэта Росцік. — Яна проста сыграла, што трэба было: аванс Шыгуцкаму выпісала... Бачыў бы ты, як выпісвала! Гэта ўдача, Ромчык, што яна з намі...

Росцік у захапленні ад гульні Лі-Лі, ён не ведае яе гульняў, а я ведаю — і ў мяне скроні халадзеюць: я пачынаю ўсіх, хто да Лі-Лі дакрануцца можа, ненавідзець, нават Росціка, хоць у яго галава праламаная.

-- І што за аванс?..