Альгерд Бахарэвіч - Праклятыя госці сталіцы

– Праходзьце. Будзьце як дома.

Я адхіснуўся й з размаху сеў на прыступку. На парэнчах менш чым у мэтры ад мяне сядзеў Назар Мінус і матляў нагамі. Ад яго пахла нядаўна зьедзенай піццай з грыбамі. Ён з уздыхам саскочыў, узяў мяне за руку й правёў у неправетранае пакуль памяшканьне. Ніхто, здавалася, не заўважыў нашага зьяўленьня. Мінус усадзіў мяне побач з пралетарам і сунуў сваю сухую руку:

– Знаёмцеся.

Дзеючыя й нядзеючыя асобы

82.

У пятніцу мы зь Вікай сустрэліся на адной з тых ціхіх вулак, якія хаваюць за сваімі мілымі густымі шатамі праспэктны тлум. Наша часовае растаньне пайшло ёй на карысьць – я зь цяжкасьцю пазнаваў у гэтай дагледжана-драпежнай, з бліскучымі вачыма-манэтамі дзяўчыне сваю колішнюю спадарожніцу жыцьця, змораную ад штохвіліннай барацьбы за выкананьне нормы на маіх панылых рудніках. Яе сьпіна стала прамой нібы тэлевежа, яе пазногці былі пафарбаваныя кроўю ўспамінаў, яе думкі лёгка затоптвалі мае бедныя, абсалютна нецікавыя рэфлексіі. Мяркуючы па ўсім, курс рэабілітацыі ў бацькоўскім доме быў закончаны – пасьля першых жа асьцярожных словаў, якімі мы абмяняліся, мне стала зразумела, што дома яна цяпер бывае рэдка, усё больш курсуе па горадзе і ягоным чырвоналіхтарным навакольлі. Шукае.

– Ты ня ведаеш, чыя гэта музыка? – спытаў я між іншым, калі мы паволі крочылі ў засені клёнаў пэнсійнага ўзросту, і паспрабаваў, наколькі мог, на губах выканаць ёй фрагмэнт з пачутага на спэктаклі. Яна наморшчыла адпрасаваны свабодай лоб:

– Зараз, зараз. Нешта няўлоўна знаёмае. Тру-ту-ту... Ведаеш, здаецца, гэта Чайкоўскі.

– У цябе ж музычная адукацыя, – я зазірнуў у ноздры яе заклапочанага маленькага носу.

– Якая там адукацыя, – Віка насунула на вочы цёмныя акуляры, бо мы дайшлі да павароту й тут ужо ад сонца маглі ўратаваць хіба шапікі на прыпынках. – Я за фано ня сядзела ўжо гадоў пяць... Чайкоўскі. Так, Чайкоўскі.

Мы моўчкі дайшлі да прыпынку, яна некалькі разоў задуменна зірнула на экран тэлефону, прыгожа вуркочачы нешта. Хутка я заўважыў, што вуркоча яна тую самую нескладаную, але зіхоткую й вострую, як новенькая сякера, мэлёдыю.

– Вазьмі, – яна імкліва, нібыта каб ніхто не заўважыў, выдастала з сумачкі пачак грошай і сунула мне ў кішэню пінжаку. Наўмысна, каб я не пасьпеў прыкінуць, якая там сума. – Вазьмі. Бяры, прашу цябе, вазьмі калі ласка. Я нічога ня маю на ўвазе, проста ведаю, што ў цябе няма. А ў мяне працэс пайшоў. Бяры.

Я супраціўляўся як мог, яна настойліва спрабавала зьмяніць тэму, затоўквала мае рукі назад у кішэні разам з гэтым папяровым штучным сэрцам, якое мусіла захаваць мне жыцьцё. Урэшце нашая барацьба пачала нагадваць абдымкі. Сустрэчныя пазіралі на мяне як на дурня. І я здаўся, выцер успацелы лоб:

– Лепш бы ты мяне пакарміла.

– Няма праблемаў, – з палёгкай прамовіла яна. – Давай зойдзем. Толькі ў мяне мала часу. Наколькі я памятаю, ты ж... Ты ж шпарка ясі?

83.

Невялікая кавярня, міма якой я праходзіў безьліч разоў, апынулася пустой, белай і прахалоднай; пахла адначасова недапалкамі й толькі што прыгатаваным мясам. Мая галава адразу ж закружылася, узьбіваючы ў роце сьліну. Мы ўпалі ў зручныя, аднак занадта нізкія крэслы, і Віка, зірнуўшы ў мэню толькі краем вока, запаліла й спытала, так, як кожны раз пасьля нашага расстаньня – быццам бы мімаходзь:

– Ну як ты?

– Някепска, – адчуваньне, што мяне будуць карміць, нечакана нарадзіла ўнутры амаль зьвярынае ўзбуджэньне, жаданьне спароўваньня. Я жудасна простым поглядам абмацваў яе загарэлыя грудзі, якія яшчэ нядаўна былі маімі, маімі, і ўжо не разумеў, чаго мне хочацца болей: смажанай цяляціны ці гэтага, толькі трохі падсмажанага на сонцы мяса. Кавярня паступова запаўнялася людзьмі.

– Ня плюйся, – сказала яна, зморшчыўшы нос і выцершы зь яго нябачную кропельку. – Плюешся, як заўжды.

Падыйшоў афіцыянт, і я надыктаваў яму цэлую самабранку. Віка толькі прымружылася зьдзіўлена й замовіла сабе мінэралку, а потым вярнула хлопца назад і загадала прынесьці марціні. З ільдом – проста таму што прыгожа гучыць.

– І не глядзі на мяне так. Гэта з твайго боку...

– Як так?

– Так...

Яна пакруціла пальцамі ў паветры й на стол упаў попел.

– Карацей, не глядзі. Будзь вышэй. Я чула, ты хадзіў у тэатр. Зь якіх гэта...

– Я заўсёды любіў тэатр.

– Што не замінала табе ночы напралёт гуляцца ў кампутарныя стралялкі.

– Гэта быў кёрлінг...

– Бедны ты мой, бедны...