Альгерд Бахарэвіч - Праклятыя госці сталіцы

Кацярына выйшла хвілін празь дзесяць. Асыстэнтка Макарава, якая запісвала ахвотных стаць распаўсюднікамі, зачыніла ноўтбук. Браты з ухмылкамі пачалі разьбіраць скрыню, не дачакаўшыся, пакуль муж вылезе адтуль, і таму няшчасны заблытаўся ў дошачках, нібы ў нагавіцах. Макараў схапіў мікрафон.

– Раз!

Натоўп неўразумела глядзеў на яго.

– Два!

Кацярына ўстрывожана паспрабавала схавацца за сьпіной мужа, але той нечакана вырваўся й чамусьці паправіў прарэх.

– Тры!

Погляды ўсіх былі скіраваныя на Макарава, але вось адзін паважны мужчына ў кепі, што прысеў, стаміўшыся стаяць у чарзе, раптам выкінуў руку ў фашыстоўскім прывітаньні:

– Глядзіце!

Жывот Кацярыны рос на вачах. Надзьмулася блакітная блузка, прыпухлі грудзі, затрашчалі гузікі. Кацярына ў паніцы завыла нешта ў твар мужа, а той махаў бязладна рукамі, круціў галавой і апырскваў сьлінай абалдзелых прысутных. Макараў стаяў зусім блізка, выціраў вільготнай сурвэткай твар і паўтараў з усьмешкай сабе пад нос: “Ад Баранавіч да Слуцку...”. Людзей калаціў экстатычны азноб, знаёмы нам Міхаіл Міхайлавіч гучна пляскаў у шырокія далоні, частымі паваротамі натрэніраванага торсу заклікаючы ўсіх далучыцца да трыюмфу. Нарэшце муж уцяміў, у чым рэч, і таропка пачаў расшпільваць гузікі на круглым жончыным жываце са сьвятым знакам ужо адпаведна падрыхтаванага пупка. Аднак зусім хутка Кацярына рухнула на крэслы, і мэдсястра ў чарговы раз вымушаная была ўзяцца за справу.

– Мне блага, – сказаў я гучна. – Я пайду.

Ніхто з суседзяў не зьвярнуў на мяне ўвагі. І мэлянхалічна перабірала свае пацеркі, а Мінус, асабліва непрыгожы ў чырвоным сьвятле, задаволена крывіў свае марынаваныя губкі. Навошта ён усё гэта зладзіў? А чаму б, уласна, і не? Нехта ж вось піша раманы, а нехта прадае ўчасткі на Месяцы пад лецішчы, а нехта капаецца ў асырыйскіх прыбіральнях. І ніхто не знаходзіць гэта настолькі экстравагантным, каб пакласьці сябе ў дыплямат і адправіць па пошце ў вар’ятню. Пралетар дапальваў нейкую танную й сьмярдзючую цыгарэту, мой сусед спаў, а маленькі закрыў твар рукамі. Я пераступіў цераз сьпячага й, прашалясьцеўшы на разьвітаньне палоскамі жалюзі, спусьціўся ўніз. Воран на стале ў дырэктарскім кабінэце ажывіўся пры маім зьяўленьні, заварочаўся на месцы, сутаргова заторгаў галавой, замалаціў дубовай дзюбай аб сьпінку крэсла. Я запаліў і выйшаў на двор. Нейкі стары тырчэў каля службовага ўваходу – я ледзь ня зьбіў яго з ног. Кадык ягоны затросься, аднак мне было не да высьвятленьня адносінаў або прабачэньняў. Я сеў у сквэры, ды толькі асьветленае вакно ў кабінэце Мінуса прымушала мяне абарочвацца на гэты дом зноўку й зноўку. Хацелася паліць, я даставаў цыгарэты, забываючы, што толькі што паліў. Хутка пад маімі нагамі бялеў у прыцемках цэлы вывыдак галодных пералётных недапалкаў.

І момант насьпеў. Уваход у кінатэатр адчыніўся, і адтуль, даносячы аж да мяне сваё маўклівае ўзбуджэньне, паваліў натоўп. Ніхто не зважаў адно на аднога. І калі трамваі чарадой, як гэта водзіцца ў іх пасьля дзесяці вечару, пачалі скасоўваць цені на прыпынку, нядаўнія акторы матэрыялізоўваліся ў трамвайных вокнах, і я бачыў: яны не падыходзяць адно да аднаго, яны разьязджаюцца па розных раёнах гораду і развозяць з сабой сваю таямніцу. Разам з загадкавым пакетам. І толькі зьніжка грэе ім вывернутыя навыварат душы.

За шклом мінусаўскага кабінэту зьявіліся постаці. Я бы, можа, правароніў іх, калі б нехта не зароў недалёка ў кустох мацерную песьню. Я павярнуў міжволі галаву, і асьветленае вакно адразу ж прасыгналізавала: яны выходзяць. Аднак ні праз хвіліну, ні празь пяць, ні празь дзесяць са службовага ўваходу так ніхто й ня выйшаў. І я, злосна пасьміхаючыся сам зь сябе, бо кот зь мяне проста ніякі, пракраўся да дзьвераў. Яны ўсё яшчэ былі адчыненыя. Я зноў нырнуў у цемру калідору, навобмацак знайшоў дзьверы ў дырэктарскі кабінэт, асьцярожна адчыніў. Воран чысьціў пер’е, павёў на мяне вокам. Я прыклаў да вуснаў палец, і ён паціснуў гарбатымі плячыма. Ціха ступаючы, я перасек пакой і зноў падняўся па лесьвіцы. Нічога не ўказвала на тое, што мяне нехта чуў. Перад уваходам у нашу чырвоную глядзельную залю я спыніўся. У шчыліны мне было відаць, што яны й праўда не разыходзяцца, праклятыя тэатралы, сядзяць вакол І, паўколам, і музыка ўжо сыйшла ў пясок, толькі яшчарчын яе хвосьцік застаўся на паверхні, вінным булькатам, перастукам гліны, шолахам нячышчанага зерня. Яны ўсе ўтаропіліся на І, і я ня бачыў, што тоіцца ў іхных вачох – пытаньні, адказы, загады, юрлівасьць? Няведаньне дражніла мяне, спакутаванага за сёньняшні вечар, зьнявечанага й дзіўным чынам ашчасьліўленага... Я закрыў адно вуха, каб пачуць, пра што вядзецца іхная ціхая размова, і тут у другое мне маркотна прамовілі: