Альгерд Бахарэвіч - Праклятыя госці сталіцы

– Ну я ж ужо сказаў, – паморшчыўся Міхаіл Міхайлавіч. – Ну што гэта за саўдэп? Не стаўце перад сабой бар’ераў. Усё ў вашых руках. Колькі вы зарабляеце цяпер? Дзьвесьці? Вы будзеце зарабляць тысячу. Гэта праз паўтары месяцы. А праз год – удвая больш. Вы на гэта здольныя. І сёньняшняя прэзэнтацыя, я ўпэўнены, вас пераканае.

– Тысячу?

– Тры, чатыры, пяць, шэсьць, дзесяць тысячаў! Няўжо вы лічыце сябе нявартай такіх сьмешных сумаў або вымяраеце цану свайго здароўя й сваіх блізкіх у далярах? Проста скажыце: я магу. Проста скажыце: “Панацэн”! Проста скажыце: я выбіраю “Панацэн”! “Панацэн”!

– Тысяча! “Панацэн”! Тысяча! “Панацэн”! – выгукнуў Алег, і на яго з усьмешкамі абярнуліся. Нас, тых, хто назіраў за спэктаклем, ажно перасмыкнула, нібы мы пагалоўна мелі абсалютны слых – бо сваімі енкамі гэты дурань наступіў на вельмі лірычны пасаж нашай музыкі, ён якраз сьцяліўся зараз па пакоі, мякка мяшаючыся з чырваньню на сьценах. Дама стаяла, падняўшы вочы ўгору, і нешта лічыла ў галаве, павекі яе торгаліся. Міхаіл Міхайлавіч выцер рот, і тут у другім канцы залі пачуўся сьцяты крык:

– Я хачу, я магу, я сябе перамагу!

Алег пачырванеў і нясьмела засьмяяўся. Дама ж наадварот напусьціла на твар яшчэ большай сур’ёзнасьці й строга спытала: ці праўда, што сёньня можна будзе атрымаць прадукцыю на пробу. “Як вам сказаць... – зноў ажывіўся Міхаіл Міхайлавіч. – Са зьніжкай, так, здаецца, са зьніжкай, з даволі, я вам скажу, вялікай зьніжкай.” Мітусьня каля стала побач з кінаэкранам скончылася, а ў залі станавілася ўсё больш шумна. “Раз, два, тры, – прамовіў раптам грамападобны заклапочаны голас. – Ліпас-с-сакцыя. Р-р-р-рэвалюцыя. Ш-ш-шунціраваньне”. Да Міхаіла Міхайлавіча праціскваўся, як вецьце разводзячы рукамі чужыя локці й плечы, нехта ў плашчы. Наша музыка гучала ўсё мацней, ажно пакуль мы перасталі чуць шум залі – засталося толькі фортэпіяна. Шарыкі на сьценах пакрыўджана ўсьміхаліся адзін адному – нікому не было да іх справы. Дзяўчына ў футболцы зь літарай Р на грудзёх каля кінаэкрану сілілася памясьціць у вазу ненатуральна агромністы букет, адначасова намагаючыся пералічыць прысутных. А ў куце, нікім пакуль незаўважаны, стаяў хударлявы чалавек і паціраючы рукі абводзіў залю паблажліва-вясёлым поглядам. А музыка лілася ўсё хутчэй, ноты караскаліся ўсё вышэй і вышэй па сваёй фігурнай лесьвіцы, а можа, гэта быў танец, скокі звар’яцелых гномаў на крыштальнай падлозе. І раптам мэлёдыя абарвалася. Мне было вельмі не па сабе.

75.

Чалавек, які выйшаў зь ценю, быў сама добразычлівасьць, а аптымізм і дзелавітасьць сьвяціліся нават на гузіках ягонай кашулі. Ён элегантным рухам падхапіў са стала мікрафон і, абагнуўшы стол, выйшаў, усьміхаючыся, да пярэдніх радоў. За гэты час разнастайныя міхаілы міхайлавічы пасьпелі ўсадзіць усіх, хто выявіў жаданьне застацца, а паўдзельнічаць у прэзэнтацыі захацела амаль восемдзесят чалавек. Пакрысе ў залі ўсталявалася цішыня, а ў рубцы кінамэханіка зноў загучала музыка. На гэты раз – працяжная, жудасная, трапяткая й рыпучая, як сухое дрэва ў ветраную ноч. І калі чалавек паднес мікрафон да вуснаў, ніхто з нас, апрача, можа быць, майго суседа зьлева, ня мог ужо прыняць ягоную лагоднасьць за шчырыя пачуцьці. Пад такую музыку станавілася зразумела: за ўсьмешкай гэтага ўпэўненага ў сабе чалавека хаваецца нешта ганебнае... І неўзабаве мы з жахам аглядалі прысутных у залі: забыўшы, што людзі, якія сядзяць там, ня бачаць і ня чуюць таго, што адбываецца ў нас; мы не разумелі, чаму яны не рэагуюць на сыгнал трывогі. Нельга, нельга пад такія гукі слухаць нечы голас і прымаць прамоўленыя ім словы на веру. Мы пераглянуліся – упершыню за вечар.

– Добры вечар, – прыемным, надта ж ужо саладжавым голасам прамовіў чалавек у мікрафон, і ягоныя словы лізнулі залю ў вочы: людзі расслабіліся, разьняволіліся, і над заляй паплыў воблак глупага даверу. – Добры вечар, браты й сёстры. Я – Андрэй Макараў, чалавек.

Спачатку было ціха, нібыта гэтаму езуіцкаму вітаньню патрабаваўся пэўны час, каб даляцець да вушэй сабранай тут грамады й, падабраўшы ключы да даверлівых мэмбранаў, спляніраваць у душы. Аднак потым запляскаў ужо знаёмы нам Алег, рэхам азваліся нясьмелыя воплескі ля самага выйсьця, і не пасьпеў я разагнуць зацеклую нагу, як заля выбухнула радаснымі аплядысмэнтамі. Чалавек зь мікрафонам задаволена правёў языком па верхняй губе й працягнуў сваю прамову:

– Перш за ўсё дазвольце мне ад імя ўсіх нас падзякваць тэатру “Мінус” за ласкава прадастаўленае для сёньняшняй прэзэнтацыі памяшканьне. На жаль, не заўсёды нам, піянэрам аздараўленьня, даводзіцца сустракацца з такой падтрымкай, з такім разуменьнем. Аднак веру, і мяркую, што гэтую веру падзяляе большасьць з вас: міне зусім кароткі час, і прадукцыя кампаніі “Панацэн” будзе на стале ў кожнага жыхара нашага гораду. Ды што там на стале – у лазьніцах, спальнях, у жаночых сумачках, у мужчынскіх партманэ... Разам мы пераможам любую пошасьць.