Уладзімір Някляеў - Вяртаньне Веры

Ён сказаў мне, каб швед зьнік. Бо, калі ўжо на яго выйшлі, дык усё адно павяжуць. А ў якой ён фірме працуе, хто дапамог фірму адкрыць?.. Як толькі гэта высьветліцца — нам сядзець.

Я і сам сумневу ня меў, што, калі яго возьмуць, швед усіх здасьць. Наш бы дык яшчэ круціў, выдумляў нешта: ня ведаю, не маё. Каля аптэкі знайшоў, думаў, што вітаміны. А швед раскажа ўсё, як на споведзі. Ды ня толькі швед — хоць фін, хоць немец, хоць нарвежац. Законапаслухмяныя.

Адвакат мой неяк завёў мяне ў суд. Для практычных, можна сказаць, заняткаў. Каб лепей я шурупіў, у якім сьвеце цяпер жыву. Ён на судзе дзеда бараніў, які атруціў ката. Мазгі ў ката паехалі: па начах мяўкаў, драпаўся, спаць не даваў. Дзед трываў-трываў — няе вытрываў. Дык сьведкі ўсе, суседзі, падчыстую яго здавалі. Расказвалі, як ката ён мучыў. «На матузку, — адна суседка паказвала, — гуляць вядзе, і матузок тузае, тузае...»

Усе глядзелі на таго дзеда, як на садыста кончанага.

Пасьля гэта па газетах пайшло, па тэлебачаньні... У нас людзей штодня канчаюць — і нічога. А тут ката атруціў — на ўсю Швецыю скандал.

Хоць і ў іх, здараецца, страляюць... Прэм’ера нейкага некалі забілі. Пры мне бабу, якая міністрам была, завалілі. Падышоў мужык у краме — і заваліў. Без прычыны, дык нават не судзілі. Прызналі, што ненармальны, калі без прычыны.

А прычына была... Не хадзі, калі ты міністр, па крамах. У нас ніводнага міністра ў краме ня кончылі.

У Мальма ў гатэлі «Хілтан» я на апошнім паверсе, на самай верхатуры пасяліўся. Адкуль, як парцье сказаў, ці ня ўся Еўропа відаць. Ці ўся Данія. Альбо, ва ўсякім разе, Капенгаген. З якога швед наркату вазіў...

Гледзячы ўраніцы на Еўропу, якой за туманам не відаць было, я прыкідваў, як мне найлацьвей са шведам абыйсьціся. Каб зьнік, як туман.

Нічога талковага не прыдумвалася. Спусьціўшыся ў рэстаран пасьнедаць, я пазваніў Наташы. Яна сказала пра пасланца з Піцеру, які едзе ў Мальма. З якім дамовілася яна спаткацца заўтра а шостай вечару каля гатэлю «Хілтан».

Ты думаеш, як зрабіць так, каб зьнік нехта. А нехта думае, як зрабіць так, каб зьнік ты. Жыцьцё ідзе, усё нармальна.

За суседні стол, дзьве поўныя талеркі рыбы і мяса прыцягнуўшы, хлапчына худобны прысеў, да якога афіцыянт падышоў і пачаў дапытвацца, у якіх апартаментах той жыве? Не з-за таго, думаю, дапытвацца пачаў, што хлапчына гару ежы набраў, а таму, што не выглядаў ён на тутэйшага пастаяльца. Ня гэтак ён глядзеўся, як чалавек, які спусьціўся са сваіх апартаментаў на сьняданак у рэстаране гатэлю «Хілтан». Нават куртку зашмальцаваную, відавочна з сэкэнд хэнду, ня зьняў. Бадзяжнік.

Ён назваў афіцыянту нумар пакою — аднаго з самых дарагіх у гатэлі. З якога ці няе ўся Еўропа відаць. Афіцыянт не паверыў і пайшоў удакладняць... Заазіраўшыся па баках, хлапчына выбіраў момант, каб зьбегчы.

Не назваў бы ён нумар — няхай бы бег. Але ён назваў, і нумар гэты быў напісаны на маёй гасьцявой візітоўцы. На той, якую ўчора выдаў мне парцье.

Мяне насьцярожваюць любыя, а тым больш такія супадзеньні. У кожнага свой вопыт — і ў мяне свой. Пры маёй рабоце я пераканаўся: калі хочаш жывым быць, не дапускай думкі, што выпадковае адбываецца выпадкова. Нечым яно абумоўлена. Шукай, чым. І як мага хутчэй шукай, бо можаш не пасьпець.

Хлапчына падняўся, я кінуў праз стол: «Сядзі!..» Ён перапудзіўся ад нечаканкі, хоць і ня надта. Зноў сеў і, што мяне зьдзівіла, стаў есьці.

Калі афіцыянт вярнуўся з малайцом са службы бясьпекі, я падазваў іх і сказаў, што жыву ў названым нумары, а за суседнім сталом сьнедае мой госьць, за якога я плачу. І працягнуў афіцыянту візітоўку...

Ніхто ў мяне не спытаў: чаму мой госьць сьнедае за суседнім сталом? Калі плацяць, дык няхай сьнедае за суседнім. Можа, прынята ў нас паасобку сьнедаць, каб з самай раніцы адзін адным не раздражняцца.

Як і на пастаяльца «Хілтану», так і на пасланца з Піцеру хлапчына, апрануты бадзяжнікам, быў мала падобны. Проста ніяк не падобны. Дый ня мог пасланец пасьпець сюды, праехаўшы чвэрць Швецыі — паром толькі што ў Стакгольме прычаліў. І не пасылаюць такіх, але... Ён назваў нумар нібыта наўмысна для мяне. Неверагодная, надта вялікая выпадковасьць.

Зьеўшы ўсё, што прынёс, госьць мой яшчэ раз схадзіў да шведскага стала і набраў столькі ж. Ён быў меншы за мяне разы ў тры, куды яно ў яго лезла?.. Прыгледзеўшыся, я заўважыў, што ён даўно ўжо не хлапчына — гэткі падвысахлы мужычок, які на хлапчука выглядае. Нарэшце ён наеўся, я ўстаў і ўзяў яго пад локаць: «Пайшлі пакажу, дзе жывеш».