Уладзімір Гніламёдаў - Уліс з Прускі

«…Пішу табе з Амэрыкі, з Нью-Йорку, дзе я цяпер жыву. Маю працу ў гатэлі. Прыеду — раскажу. Праўда, не магу звыкнуцца з гарадской мітуснёй…»

Здавалася, ён пачуў яе звонкі, меладычны смех — засмяялася з яго скаргі. Таму захацелася пахваліцца — не ўсё ж блага:

«…Купілі ўжо з хлопцамі па касцюму, нават паспелі сфатаграфавацца. Фотакартку высылаю разам з лістом. Пытаўся пра твайго бацьку, але пакуль што нічога пэўнага не дазнаўся. Пераехаў, відаць, у іншае месца. Тут усё зусім не так, як у нас, свае парадкі. Зіма ў Нью-Йорку не зіма — калі гаварыць пра нашы маразы. У Амэрыцы цяпер крызіс, шмат заводаў і фабрык пазачыняліся. Людзі засталіся без працы і без хлеба, усіх беспрацоўных, кажуць, налічваецца чатыры мільёны семсот пяцьдзесят тысяч чалавек!..»

Тут ён злавіў сябе на думцы: каб лішне не напалохаць. Гэта ж яны пра дзядзьку Васіля будуць турбавацца! Трэба супакоіць.

«…Але бацьку твайго я знайду. Увесь час думаю пра цябе. Я б цябе цалаваў і цалаваў, не адрываючыся ад тваіх салодкіх вуснаў. Беражы сябе дзеля нашага адзінага кахання. І яшчэ перадай прывітанне маці. І маім. Моцна цябе цалую і абдымаю. Пішы, бо мне вельмі цяжка.

Твой Лявонка».

Яшчэ раз прачытаў ліст і словы «бо мне вельмі цяжка» выкрасліў.

Зіма ў Амэрыцы хоць і цёплая, але на Коні-Айленд не паедзеш — зачынены да вясны. Тым не менш кожны дзень прыносіў новыя ўражанні. Яны прагна пазнавалі навакольнае жыццё. Раней невядомае адчуванне свабоды распірала грудзі. Мусіць, гэтае адчуванне і навяло іх аднойчы на думку ў адзін з суботніх вечароў наведаць салун. Прыбраліся. На грудзі ўздзелі манішкі з каўнерыкамі, пачапілі гальштукі-матылёчкі, у рукавы прасунулі запінкі. Паглядзелі адзін на аднаго.

— От каб у Прусцы такое пабачылі! — смеючыся сказаў Цімоша, які да таго ж яшчэ ўпрыгожыў грудзі гадзіннікам з ланцужком.

Адно толькі, што стала халаднавата і паверх касцюмаў даводзілася апранаць усё тыя ж прускаўскія світкі, а на галовы насоўваць шапкі-кучомкі, але гэта часова! Справа паправімая.

Салуны — на кожным кроку. Ёсць вельмі танныя, разлічаныя на такіх, як яны — новых эмігрантаў. Недзе на ўскраіне яны знайшлі асабліва танны салун, гаспадар якога арыентаваўся, па ўсім відаць, на вельмі дэмакратычныя густы. З вуліцы адразу ж трапілі ў залу з нізкай столлю. Як бы падвал. У ноздры пругкаю хваляй ударыў бражны дух. Распрануліся. Світкі і кучомкі павесілі на вешалку.

— Ну і нягоднік я! Да гэтага часу не паслаў дадому ні пенса! — сказаў Лявонка, калі яны селі за свабодны столік.

— Пачакае твой Падгурскі! Нічога з ім не зробіцца, — суцешыў сябра Піліпко.

— Не, тое, што пазычыў, трэба вярнуць, я слова даў!

Заказалі імбірнага піва. Людзі, што сядзелі за столікамі, не звярталі на іх ніякай увагі. У некаторых павольна, нібы самі па сабе, рухаліся сківіцы. «Гумку жуюць», — падумаў Лявонка. Час ад часу дакраналіся да куфляў і шклянак з напоямі, падносячы іх да вуснаў. Прускаўцы стараліся выглядаць, як і ўсе, і рабіць тое ж самае.

Піва здалося Лявонку кіславатым і не надта свежым. Ён азірнуўся па баках. Непадалёку за пустым столікам сядзела незнаёмая смуглаватая дзяўчынка з кучаравымі валасамі. Заўважыўшы Лявонкаў позірк, яна прыязна пасміхнулася бліснуўшы прыгожымі белымі зубамі. Цімоша з Піліпком таксама звярнулі на яе ўвагу. Мяркуючы па яе ўпэўненых паводзінах, яна была свая ў гэтым салуне.

Падышоў афіцыянт, што разносіў піва, і адразу ўлавіў настрой кліентаў.

— Метыска, сэр, — усяго пяцьдзесят цэнтаў,— кіўнуў ён Цімошу, з выгляду, мусіць, найбольш саліднаму ў іх кампаніі.

Прускаўцы на ўсе вочы глядзелі на афіцыянта і нічога не маглі сцяміць з таго, што ён казаў.

— Можа, бландзінку? Толькі што з Еўропы. Тры даляры…

Хлопцы пераглянуліся між сабой і зноў паўзіраліся на чалавека з піўнымі куфлямі.

— Ёсць у нас два свабодныя пакоі для аматараў.

Гаварыў ён сур'ёзна — як пра нейкую важную і надзённую справу, — ні разу не ўсміхнуўшыся. Нарэшце тое-сёе пачало да іх даходзіць. Але ж яны ўжо ведалі, што прастытуцыя ў Амерыцы забаронена. У Лявонкі пахаладнела на сэрцы, калі ён успомніў Ганну. «А калі яна даведаецца — што тады?» — з жахам падумаў ён. І разам з Піліпком адмоўна пакруцілі галовамі. Цімоша засмяяўся, нібы гэта была звычайная для яго справа.

Па ўсім відаць, ён быў не супраць прыняць прапанову афіцыянта і ўжо пачаў уставаць з-за стала, але Піліпко схапіў яго за крысо пінжака:

— На паліцыю нарвешся — заарыштуюць! І дадому вернуць…