Владимир Федосеенко - Пасля смерчу

- Вас ледзь не ўсе дзяўчаты ведаюць у горадзе, але гэта пакуль што.

- Чаму? - усміхнуўся Раман.

- Як толькі вернуцца ўсе з вайны, дык вашы акцыі ўпадуць.

- Я пытаю, чаму мяне ведаюць?

- А як жа, вы ходзіце збоку і камандуеце ўсімі студэнтамі. А дзяўчаты камандзіра заўсёды хутчэй заўважаюць. Паспрабуй там разбярыся ва ўсіх вашых хлопцах астатніх. А нашы студэнткі прыходзяць і расказваюць, што бачылі, як маршыравалі рачнікі, а збоку які... А я ўжо ведаю, каго яны маюць на ўвазе.

- Затое я гэтага не ведаў.

- Вы з нашай студэнткай дружыце?

- А што?

- Яна напэўна баіцца вас у наш інстытут запрашаць.

- Гэта я баюся на вашы вечары яе пускаць.

- Так, за ёй там ухлёстваюць.

У Рамана ёкнула сэрца, але ён са спакойным выглядам сказаў:

- Чаму ж не за вамі?

- Мне яны не падабаюцца.

- Зразумела, такой дзяўчыне, як вы, няма чаго баяцца. У вас заўсёды хлопец будзе.

- Вы разумееце, што такія заявы мяне злуюць. Дзе з кім ні сустрэнуся, кожны думае, што ў мяне многа хлопцаў, па-сапраўднаму мяне яшчэ ніхто не кахаў.

Гаспадары запрасілі за стол. Ліля села побач з Раманам, а Рая села з другога боку, насупраць. Раман нахіліўся да Лілі і прашаптаў:

- Вас баяцца кахаць. Той, хто не пабаіцца, яшчэ на вайне.

- Вы таксама баіцеся?

- Не, я ж ваяваў. Бывае, што да прыгожай дзяўчыны страшней падысці, чым кінуцца на ўзброенага немца. Але ў мяне такіх пачуццяў цяпер няма.

- Цікава, да каго ж яны ў вас такія былі.

- Уявіце сабе, што да вашай студэнткі, Галубкі.

- Гэта вы так яе завяце?

- Так назваў. А што - не адпавядае назва?

- Дык хто тады я, па-вашаму, варона? - засмяялася Ліля.

- Вас яшчэ не так назавуць, не Галубкай, а яшчэ лепшае слова нехта знойдзе.

- Чорт пабяры, дык калі гэта, хто?!

- Таварышы, - устала гаспадыня, - падымем чаркі.

- За імянінніка! За імянінніка!.. - загучалі галасы.

- Паважаныя таварышы, з выпадку дня нараджэння майго лепшага сябра Хведара я прысвяціў яму верш. Прабачце, калі ў ім што не так, я не паэт.

Родился сын в двадцать шестом,

Не в городе столичном,

А в малом домике чужом

Под шестоком кирпичным...

Калі Раман скончыў чытаць, усе заапладзіравалі, нехта нават крыкнуў: «Ура!» Марына была не надта задаволена першым радком верша. Раман у ім дакладна назваў год нараджэння Хведара. Яна нікому не гаворыць, з якога года яе муж. А Хведару верш спадабаўся. Ён устаў і сказаў:

- Я ўжо сумняваюся, што Раман мой сябар, а не хросны бацька. Гэта вы не ведаеце, а ў вершы пераданы ўсе абставіны майго нараджэння. Так, па крайняй меры, мне маці расказвала. Дзякую за верш, дзякую.

- Я гэты верш перапішу. Вы назіральны чалавек, добра пішаце. Прысвяціце і мне верш, - сказала Ліля.

- Трэба, каб вы мне са свайго жыцця што-небудзь цікавае расказалі.

- У мяне нічога не было цікавага. Я яшчэ нікога не кахала. А вось вы спадабаліся мне.

- І чаму гэта чалавек, калі вып'е, у большасці сваёй прызнаецца свайму суседу, што той падабаецца яму. Падабацца - адно, а кахаць - іншае.

- Я не ведаю гэтай розніцы, але з вамі прыемна быць разам.

- Вы паўтараеце словы адной маёй знаёмай. Я не хачу дапускаць думкі, што вы такая, бо ў той было зусім іншае жыццё.

- Якая я? - схамянулася Ліля.

- Сказаць?

- Гаварыце.

- З абкрадзенымі пачуццямі, - на вуха сказаў Раман.

- Яны яшчэ ў мяне нікім не кранутыя.

- Гэта добра, хаця не, кахаць лепш, чым быць каханым.

- Праўда, бо мяне кахалі, а мне ад гэтага было толькі надакучліва і смешна.

- Ну вось, дык і я не хачу, каб вам было смешна. Вы проста сэрцаедка, як толькі дабіваецеся, што хтосьці закахаецца, вас ён ужо не цікавіць. І гэтым хлопцу прыносіце вялікі душэўны боль.

- Адкуль вы гэта ўсё ведаеце, з вамі было такое?

- Не, але думаю, што можа падобнае быць, варта толькі сустрэць такую дзяўчыну.

- Гм, з вамі не здарыцца гэтага.

- Самі сказалі, што хутка вернуцца з вайны арлы.

- Яны будуць для іншых, а да майго берага ніякі арол чамусьці не далятае.

- Бо на вашым беразе небяспечна і арлу садзіцца.

- Вось іменна - арол, як вы кажаце, баіцца, а які-небудзь абшчыпаны певень - не.

- Так і я думаю, лепш мне вас баяцца і лунаць арлом, чым упадобіцца пеўню, - усміхнуўся Раман.

- Вы не гэтага баіцеся, вы закаханыя ў Надзю. Шчаслівая...

- Вы нават і самой сабе пярэчыце. Я закаханы, а яна шчаслівая. Вы толькі сказалі, што такога «шчасця» ў вас многа было.

- Нічога вы не ведаеце або не хочаце ведаць... Мы ехалі з Марынай у Бранск, я да бацькоў, а яна да сваёй сястры. З размовы я даведалася, што яна ў рачным тэхнікуме працуе. Марына сказала, што вы сябар яе мужа. І я нават прызналася ёй... Гэта вы сэрцаед.