Владимир Федосеенко - Пасля смерчу

- Прыгожыя, праўда? - сказала Ліля.

- Што ж, гэта справа такая - у каго які густ. Напрыклад, вось гэта паношанае цела можна параўнаць з падэшвамі маіх босых ног, калі я ў дзяцінстве часта бегаў па ржышчы і сенажаці. Тады так адшліфоўваў скуру, што яна не адчувала не толькі нічыйго дотыку, а нават шчэбеню. Звычайна я баяўся шчыкоткі, а пасля такой загартоўкі брат мяне колькі ні спрабаваў рассмяшыць, драпаючы па падэшвах, нічога не атрымлівалася, я нічога не адчуваў. Думаю, што такія жанчыны, як на тваіх карцінках, таксама ўжо не баяцца шчыкоткі, і яны мяне не цікавяць. Цьфу, - зморшчыўся і адвярнуўся ад сценкі Раман. - Дзякую табе за першую дапамогу, пайду спаць, хаця нага разбалелася.

- Гэта я вінаватая, прабач.

- Вось смешная, хіба ты мяне ўкусіла?

- Я не заўважыла, як ён выскачыў.

- Цяпер я паверу, што да цябе ніхто не заходзіць, калі ў двары такі злосны сабака.

Ён чуў, як шчоўкнула за ім зашчапка на дзвярах. Ціхенька прайшоў па двары, хаця сабака ўжо не абзываўся. Таксама ціха ўвайшоў і ў свой пакой. Розін ложак стаяў акуратна засланы. Яна ўжо тут не жыла.

«У Розы лепшая душа, чым у Лілі», - ужо ў пасцелі падумаў Раман.

X

Адышла пара жоўтых коцікаў на вербалозінах, патрэскаліся і разляцеліся па ветры доўгія махрынкі арэшніку, надламаліся валасатыя трубачкі-ножкі светла-сініх званочкаў сон-травы, адцвілі пралескі, і апалі белыя пялёсткі кураслепу.

Пікіруючы над лугам, адмыкалі крыльцамі бакасы, не ўказвае цяпер свайго месца вялікі вераценнік, які раскрываў доўгую дзюбу ў паветры і, наводзячы сум, крычаў: «Гэта-а, гэта-а, гэта-а...», адтрымцелі натапыранымі рознакаляровымі каўнерыкамі на такавішчах турухтанчыкі, адчуфыкалі, адбуркаталі цецерукі. Дрэвы ўжо выкінулі поўны ліст, нават старыя дубы і тыя стаялі ва ўсёй сваёй прыгажосці. Птушкі селі на гнёзды, а некаторыя ўжо мелі дзяцей.

Была нядзеля. Раман сядзеў у лодцы з закасанымі рукавамі цяльняшкі і веславаў супраць цячэння, каб высадзіцца на тым баку Сожа каля лесу. У носе лодкі на дошчачцы сядзела Надзя. Яна паставіла локаць на калена, падперла рукою падбародак і глядзела на Рамана...

Раман тады і не падумаў, што пакусаная сабакам нага з'явіцца першым неабвержным доказам яго нявернасці да Надзі. У інстытуце ўжо назаўтра было вядома, што Надзінага хлопца ўкусіў Лілін сабака. І сярод студэнтак бываюць пляткаркі. Як кажуць: не накармі, а дай для размовы повад. Яны і данеслі Надзі, што ўначы Раман ішоў да Лілі і ў двары на яго накінуўся сабака. Вось якія цяпер хлопцы, вер ім. І якая ў чалавека ні была б сціплая фантазія, а калі ён даведаецца што-небудзь з чужых вуснаў пра свайго каханага, яна запрацуе ў яго на поўную сілу. Ужо каторы дзень Надзя бачыла Рамана на Ліліным ложку з забінтаванай нагою. Але ж не падыдзе яна да Лілі і не запытае, дзе Раман. І адраса не ведае яго. У тэхнікум зайсці саромелася. Хоць і ганарліва яна праходзіла па калідоры міма Лілі, а ў душы было хоць плач. У суботу сустрэча, і Надзя паглядзіць на яго нагу. Яна набярэцца мужнасці і плюне яму ў твар. Няхай як ні будзе перажываць, але больш сустракацца з ім не стане. Гаварыў пра нейкае сумленне, а дзе яно ў яго? Можа, і дырэктар яго характарызаваў няправільна? Яна, дурніца, адразу паверыла. Трэба было тады не ісці на вечар, і на гэтым было б усё. Дык з-за яе ў прэзідыум не пайшоў. Няўжо ён думаў, што так усё абыдзецца і ён будзе сустракацца і з Ліляй і з ёй? Хаця не, а як жа на гэта Ліля глядзіць? Ну, няхай яна, Надзя, не ведала пра яго сувязі з Ліляй, а тая ж ведае ўсё. І, канечне, ён сказаў, што ў суботу не можа назначыць спаткання. Значыць, павінен тады ў нядзелю сустрэцца з Ліляй, а што ён будзе гаварыць ёй, Надзі? Як Раман будзе выкручвацца?..

Раман быў у надзвычай узнёслым настроі: яго маці з дзецьмі паехала ўжо недзе дадому. У тым лесе, дзе ён партызаніў, нашы салдаты злавілі нямецкага генерала, камандзіра арміі, якая змагалася супраць арміі Раманенкі. Нашы войскі таўкуць у «катле» пад Бабруйскам гітлераўскіх захопнікаў. Раман шкадаваў, што няма яго там. Лепш было б перамогу святкаваць не ў тыле Радзімы, а там, разам з атакуючымі воінамі. Раман і гэта выказаў Надзі. Яна слухала, а разам з тым думала, што заўтра ён гэтак жа радасна і натхнёна будзе расказваць пра падзеі на той зямлі, якую ён схадзіў уздоўж і ўпоперак, Лілі.

Яны перад гэтай прагулкай ішлі па алеі парку, і Надзя ўжо хацела яму напомніць пра Лілю, але сустрэўся Сарокін і павітаўся з ёй. Тут Раман зможа адразу запярэчыць, што ты, маўляў, не пра Лілю, а пра Сарокіна лепш гавары. І Надзя на нейкую хвіліну палічыла сябе вінаватай, што Сарокін некалі так абышоўся з Раманам. Але ж Сарокін дурань. Ён усё роўна хлопцу зробіць непрыемнасць. Як ён яшчэ твар Раману не знявечыў.