Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

У Галі раптам прыбыло сілы, і яна зноў упрэглася ў вяроўку і пачала выбірацца з бярэзніку, каб трапіць у вялізны чорны ельнік, што віднеўся ў глыбіні лесу. Пад некаторымі ялінамі не было нават снегу, ляжала мяккая сухая ігліца. Галя спынілася пад густым шатром старой елкі. Наламала сухіх галінак, каля сучка на кары абмацала нават смалу, крыху надрапала яе і распаліла агеньчык. Доўга яшчэ поўзала яна ад дрэва да дрэва, каб назбіраць на ўсю ноч дроў.

Нерухомы твар маці пад бляскам агню нібы ажыў: ён то святлеў, то цямнеў. Галя глядзела на маці і думала: «А можа, мне гэта толькі здаецца, можа, гэта я сню сон, што бачу яе такой. Не, - стукнула дзяўчынка сябе ў грудзі. - Не, я не сплю, і мама не спіць, яна забітая. Я не буду хаваць маці, я не разлучуся з ёю да таго часу, пакуль не сустрэну бацьку. Буду везці на ўсход па кустах, па полі. Няпраўда, я ўсё роўна сустрэну нашых. І дзе б бацька ні быў, яго знойдуць, і ён прыедзе, ён жа лейтэнант, а цяпер, можа, ужо і старшы, яго адпусцяць, і ён пахавае маці і забярэ мяне. Я навучуся хадзіць і ў Германію зайду. Буду блукаць там усё жыццё, пакуль не знайду гэтага гада, які забіў маму, я запомніла яго і сама павешу Гута».

Галя, узняўшы галаву, глядзела ў цёмны ельнік, а гарачыя слёзы цяклі і цяклі па твары. Дзяўчынка разумела, што яна цяпер бездапаможная пылінка, але яна верыла ў сілу бацькі, сястрычкі Валі, у сілу сваіх. Здаецца, які б чалавек ні быў па характары, па паходжанні, веравызнанні, а ў вялікім няшчасці ён імкнецца да другога чалавека, і той дапаможа яму. А вось тут па дарозе на машынах праязджаюць людзі, але да іх не звяртаецца трынаццацігадовая хворая, і ў такім стане, дзяўчынка. Лепш трапіць да ваўкоў або адзічэлых сабак, чым да іх.

На грудзях у маці, здавалася, яшчэ ўтрымлівалася цяпло. Галя падлезла пад паліто, каленямі ўперлася ў халодную подсцілку з яловай ігліцы і прыціснулася да маці. Ззаду патрэскваў слабы агеньчык, але ад яго дзяўчынка не адчувала цяпла. Яна трымцела ці то ад холаду, што ішоў ад каленяў уверх па целе, ці то ад страху. Галя хацела хоць на хвілінку заснуць, але не магла. А можа, яна і спала, бо не ведала, як раптам перад ёю з'яўляліся і знікалі немцы, чамусьці доўга рагатаў і хітранькі Гут. Нават чула, як пасопвае чырванашчокі з навіслымі над барадою сіняватымі, нібы п'яўкі, губамі. Яны то расцягваюцца, то сціскаюцца і горбяцца, утвараючы дзве літары «С». Галя ўздрыгнула і выцягнула галаву з-пад матчынага паліто. Сапраўды, вось ён, забойца, паказваецца, хавае твар.

- А-а-а! - закрычала Галя.

- Га-а-а! - імітаваў гітлеравец і пабег.

Дзяўчынка павярнулася і глядзела толькі на агонь. Яна баялася цемры. Там яны, гады, кішаць у ельніку, назіраюць за ёй, смяюцца, прыцэльваюцца: «Ну страляйце, страляйце ў спіну». Галя сябе бачыць на агні: ёй добра і цёпла, нібы на сонцы. Штосьці зашумела і шлёпнулася ззаду, у яе ёкнула сэрца. Не, гэта снег ссунуўся з галінак. Дзяўчынка нібы толькі што прачнулася, крыху пасмялела і зноў павярнулася да маці. З маці заўсёды хораша быць малому. Яна можа ахвяраваць сабою ў абарону яго. Агонь жа з даўніх часоў існуе як сродак, які падтрымліваў бадзёрасць чалавека, жыццё. Галя была паміж агню і маці, у якой адабралі цеплыню, сілу чужынцы. Дзяўчынку ўсю ноч вабіў то першабытны заклік продкаў да агню, то матчына, хаця і спыненае, сэрца. Ужо днела, і хаця мароз не мацнеў, але Галі зрабілася вельмі холадна. Яна зашпіліла гузікі на матчыным паліто, хустачкай закрыла яе твар, а сама распаліла большы агонь і ціснулася да яго, каб нагрэцца на цэлы дзень.

Цёплую зіму звычайна людзі называюць сіроцкай. Вось і цяпер у сіраціны не было ўжо слёз, а зіма плакала. Развіднела, і Галя заўважыла на галінках буйныя кроплі, мокрую бліскучую ігліцу. «Гэта добра, я не замерзну, не...» - суцяшала сябе дзяўчынка. Раптам здалёк данёсся нейкі трэск. Галя нібы акамянела. Што ж, няхай заб'юць: яна будзе ляжаць побач з маці, без пакутаў. Усё ў дзяўчынкі сціснулася і дыханне заняло. Чуваць было, што па яе следзе нехта крадзецца. Дзяўчынка павярнулася і бездапаможна глядзела на след, які ўчора яна праклала. Яна ўжо не чула ніякага шораху, а толькі адчувала, як б'ецца сэрца і пячэ ў скронях. Інстынктыўна падпаўзла да маці, прытулілася. Ёй здалося, што і маці заварушылася, хоча ўзняць галаву і паглядзець, хто там ідзе. Раптам паміж кустоў з'явілася некалькі чалавечых постацей. Нікога яна не пазнала, апрача аднаго.

- Мамачка!.. Ідзе ён, Гут! - зажмурыла вочы і ўпала на маці Галя. Дзяўчынка не чула чалавечых крокаў, і толькі калі хтосьці моцна ўзяў яе пад пахі, яна павярнулася і крыкнула: - Бі і мяне!