Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

- Як далёка накіраваліся? - неўзабаве запытаў Грыша.

- Куды трэба, а вы куды? - прабасіў шыракаплечы мажны чалавек і злосным позіркам акінуў партызан.

Данілаў прыгледзеўся да аднаго з прышэльцаў і хуценька палез у кішэню. Ён дастаў блакноцік і ўслых прачытаў:

- Сукач Піліп - Гут са Слабады. Дык гэта вы і ёсць?

Гут разгублена глянуў на сваіх таварышаў, нібы з імі хацеў параіцца, што адказаць, але тыя маўчалі. Тады ён паправіў на плячы вінтоўку, штучна ўсміхнуўся і сказаў:

- Бачыце, знаёмы знайшоўся, фрыц... Мы партызаны.

- І мы партызаны, - спакойна адказаў Данілаў. - Напэўна, вы ўсё ж мяне ведаеце.

- Вось камандзір партызанскага атрада Заякін, - паказаў Гут на вялікага чалавека, што стаяў побач. - Вы яго павінны ведаць.

- Я крыху ведаю і Заякіна. Вы, напэўна, жартуеце, - сказаў Грыша.

- Які тут жарт, я і ёсць Заякін. А вы з якога атрада?

- Мы з «Будзёнаўца».

- Ну, адзін час мы стаялі побач з вашым атрадам.

- Можа, і стаялі, - паціснуў плячамі Грыша. - Дык куды ж вы цяпер без войска?

- Нам трэба хутчэй злучыцца са сваёй арміяй і далей біць фашыстаў, - сказаў Заякін. - Трэба вось лётчыка праводзіць, яго збілі тут ля Слабады.

- А-а, мы дык пакуль што не маем намеру злучацца са сваімі.

- Як гэта не маеце? Загадаю, і пойдзеце са мною. А не - дык давайце па-добраму. Пойдзем да нашых і скажам, што ўсе з аднаго атрада. Заякін - гэта мая мянушка.

- О, знайшоўся камандзір, - усміхнуўся Грыша. - У нас ёсць свой, і ён хутка будзе тут. Чаго гэта мы з вамі пойдзем.

Лётчык не мог зразумець такіх адносін паміж партызанамі і маўчаў. Хаця ў душы, відаць, быў на баку Заякіна, які вёў яго хутчэй на злучэнне са сваімі. Данілаў таксама маўчаў, але ён усумніўся, што гэтыя двое ў цывільным адзенні партызаны. І не мог ён зблытаць Гута з кім-небудзь іншым.

- Я быў у якасці перакладчыка пры штабе нямецкай дывізіі, - пачаў Данілаў. - І вы, Сукач, да мяне прыбягалі, каб прадаць савецкіх людзей.

Гэтыя словы нібы апарылі Гута, і ён закрычаў:

- Цяпер я ўспомніў, гэта фашысцкі служака. І, напэўна, яны ўсе такія, таму і не хочуць ісці з намі.

У Заякіна імгненна нарадзілася думка, каб арыштаваць Данілава і яго таварышаў: «Здам савецкаму войску перакладчыка і выведу лётчыка - гэта ж заслуга, гонар. І няхай з імі там разбіраюцца, а я буду на вышыні».

Раптам пачулася ржанне.

- А чый гэта конь тут? - запытаў Заякін.

- Нашага камандзіра, - адказаў Грыша.

- Дзе ваш камандзір?

- Ён пайшоў з хлопцамі, хутка будзе, і мы вас праверым.

- Загадваю ісці са мною, - сказаў Заякін.

- Нікуды мы не пойдзем, - зноў засмяяўся Грыша.

- Ты, перакладчык, давай аўтамат, - падскочыў да Данілава Заякін.

- Пайшоў прэч, - адступіўся Данілаў і толькі ўзяўся за аўтамат, як яго апякла чарга.

Заякін адскочыў убок, а Грыша з Калошам схапілі Данілава, які коўзаўся падэшвамі па снезе і хацеў устаяць на нагах.

- Кідайце яго і пойдзем, загадваю! - крыкнуў Заякін.

Хлопцы асцярожна апусцілі на снег Данілава. На іх ужо былі наведзены аўтамат і вінтоўка. Разгублена глядзеў і не дакранаўся да свайго пісталета лётчык.

У Данілава з носа пабег струменьчык крыві.

- Я не баяўся смерці... Скажыце... Я ведаў, за што ішоў паміраць... Скажыце... Перадайце маці, братам... - Ён не дагаварыў і сціх.

Валодзя пачуў аўтаматную чаргу, крык і першым кінуўся па вуліцы, за ім пабеглі Анатоль з Валяй.

Заякін заўважыў партызан і шмыгнуў цераз плот. Гут апусціў вінтоўку і стаяў побач з лётчыкам. Грыша кінуўся вакол двара, каб перахапіць Заякіна. Валодзя таксама пабег туды.

- Забіў Данілава, гад, - крычаў Грыша.

Валодзя ўбег у двор, каб трапіць на след бандыта, але ў хаце пачуў голас Анатоля: «Вылазь, вылазь!» Валодзя ўскочыў у хату. З-пад адчыненай падложыны шалёна зіркнулі вочы бандыта, які спяшаўся перазарадзіць пісталет. Анатоль стаяў белы як палатно, прыціснуўшыся да сцяны. Вінтоўка ў яго была за плячамі. Валодзя даў чаргу, пасыпаліся на падлогу пустыя гільзы патронаў.

- Мяне б забіў бандыт, ды ў яго была асечка, - уздыхнуў Анатоль.

- Дык хто ж бяжыць у хату і вінтоўкі з плячэй не здымае! - злосна сказаў Валодзя. - Забіў бы...

Хлопцы выцягнулі з-пад падлогі нежывога бандыта, забралі нямецкі аўтамат, парабелум і пайшлі з хаты.

- Чаго ты стаіш рот разявіўшы? - сказаў на Калошу Валодзя. - Зараз жа адбяры ў іх зброю.

Лётчык глянуў на зорачку, што была ў Валодзі на пілотцы, і моўчкі аддаў пісталет, а Гут апусціў вінтоўку, і яна ўпала яму пад ногі. Больш за ўсё Сукач напалохаўся, калі заўважыў Валю.