Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

Партызаны спяшаліся, бо са Жлобіна да самалёта могуць выехаць немцы. Яны ўжо б'юць прыкладамі па крышцы кабіны, каб адсунуць яе назад. Крышка дэфармавалася, і адбіць яе ўдалося з вялікімі цяжкасцямі. Лётчык высунуў спачатку рукі, а потым галаву і засеў. Партызаны схапілі яго і выцягнулі. Ён з хвіліну паляжаў з закрытымі вачамі, а калі глянуў, позірк яго спыніўся на камандзіру. Лётчык, напэўна, не паверыў сваім вачам, што перад ім стаіць хлопец у пілотцы з зорачкай, і пачаў праціраць іх. Зноў паглядзеў на Валодзю, на яго аўтамат і крыкнуў:

- Хто вы ёсць?

- Партызаны, - падышоў і сказаў Данілаў.

Лётчык з цяжкасцю ўстаў, але Валодзя заўважыў, як ён, круцячыся на зямлі, адшпіліў кабуру пісталета. Камандзір адцягнуў затвор аўтамата. Лётчык шалёным позіркам акінуў усіх, рэзка ступіў правай нагой да Валодзі і выхапіў пісталет.

Тр-р-р-р - камандзір пусціў чаргу з аўтамата. Ён перабіў лётчыку вышэй кісці руку і прастрэліў бок. Той скурчыўся, закрычаў, кінуўся да самалёта і ўпаў на крыло.

- Данілаў, абшукай яго і забяры дакументы, - сказаў Валодзя.

- У каго ёсць патроны з бранябойназапальваючымі кулямі?

- У мяне, - адказаў Анатоль.

- Дзе ў іх самалёце размешчан бензабак, за спіной лётчыка ці ў іншым месцы? - задумаўся Валодзя.

- Ды я прастрэлю самалёт ва ўсіх напрамках, - сказаў Анатоль.

Падышоў Данілаў і пачаў праглядаць дакументы лётчыка.

- Ён член нацыянал-сацыялісцкай партыі.

- А што ён табе гаварыў? - запытаў Валодзя.

- Сорак сем самалётаў збіў і, гаворыць, не думаў, што напаткае яго такая смерць у свінячай Расеі. Ганарысты фашыст, - усміхнуўся Данілаў.

- Ну, няхай вісіць ён там на крыле, а ты, Анатоль, страляй. Давай адыдзем далей, - загадаў камандзір.

Анатоль выпусціў некалькі куль, і раптам - выбух. Самалёт уздрыгнуў, і ад яго ў розныя бакі паляцелі палаючыя асколкі.

- Данілаў, - звярнуўся Валодзя, - якой гэта маркі самалёт?

- Гэта іх навейшы «ястрабок» - «фоке-вульф».

- А як жа з яго гармат страляюць праз прапелер? - здзіўляўся Валодзя.

- Так усё разлічана, што снарады не пападаюць у вінт, - адказаў Данілаў.

Група ўвайшла ў лес. Валодзя запытаў у паліцэйскіх, ці не будзе іх лаяць начальнік, што яны так доўга адсутнічалі. Аказваецца, што не. Яны мінулую ноч стаялі на варце і адпрасіліся ў начальніка, каб схадзіць у Жлобін. Цяпер яны будуць мост вартаваць праз дзве ночы на трэцюю.

Валодзя спецыяльна падкрэсліў, што вельмі хутка прыйдуць нашы войскі і трэба спяшацца зрабіць подзвіг. І яны пакляліся, што зробяць усё, што ад іх залежыць. Камандзір разумеў маладых хлопцаў, якія не былі сацыяльнымі ворагамі, а трапілі ў паліцыю пад прымусам і, вядома, хацелі як мага хутчэй адтуль вырвацца. Баннік вырашыў так, што паліцыя - не так ужо і страшна: ён возьме зброю і адразу перабяжыць да партызан. Але наслухаўся ў першыя дні размоў паміж старэйшымі паліцаямі, і яго адолеў жах. Пры сустрэчы з партызанамі, аказваецца, яму трэба будзе абавязкова прызнацца, што ён паліцэйскі. А з якой ён мэтай ідзе да іх? Як пераканаць партызан, што ён не здраднік, а сумленны савецкі хлопец, і ці павераць яны ў яго словы? І дзядзька з Маркаўшчыны яму сказаў, што спачатку трэба наладзіць сувязь з партызанамі, выканаць якое-небудзь іх заданне, а потым можна перайсці і ў атрад.

Час ішоў, а сувязь наладзіць ніяк не ўдавалася. Стаж паліцая рос, а з ім рос і жах перад партызанамі і перад радзімай. І цяпер хлопцы шчыра хочуць дапамагчы партызанам, каб да сустрэчы з нашымі войскамі на іх уліку быў хоць адзін патрыятычны ўчынак.

- Таварыш камандзір, прыходзьце паслязаўтра да моста ў дванаццаць або ў гадзіну ночы, - сказаў Баннік.

- Мы прыедзем.

- Ну, прыязджайце. Толькі адразу на мост не едзьце, бо вартавы немец пачуе грукат і насцярожыцца.

- Улічым. Дык што, развітаемся да паслязаўтрашняй ночы.

- Так, так, мы чакаем, - сказаў Баннік, і паліцэйскія пайшлі з лесу на палявую дарогу, а партызаны ўзялі напрамак на Дубовую Граду.

Ішлі яны па задуменным восеньскім лесе. Сонца свяціла ярка, каля палян стаялі залацістыя вастрарогія стажкі-бярозкі, сярод цёмных елак ружавелі трапяткія лісточкі асін, а з рабіны, нібы ярка-чырвоныя грудзі снегіроў, кідаліся ў вочы гронкі ягад. Каля дарогі на тоўстай сасне дзяцел раздзёўбваў заціснутую ў паз шышку. Ён моцна ўчапіўся вострымі кіпцюрамі за кару, але сам трымаўся не столькі тонкімі ножкамі, колькі пругкім хвастом, якім звычайна падпіраецца.

Хутка махаючы крыламі, пералётваў з верхавіны адной сасны на другую сокал. Ён не садзіцца ў гушчары, а на такое дрэва, з якога відаць усё наваколле. Гэта пугач з натапыранымі вушкамі або сава баяцца сонца і хаваюцца ў цемень хвой.