Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

Валодзя хутка ўвайшоў у хату, абхапіў і падняў угару Валю.

- Давай пайшлі хутчэй, - сказаў Валодзя і выскачыў у сенцы, каб пераапрануцца.

Тацяна Мікалаеўна вынесла лусту хлеба і скварку сала.

- На, хоць па дарозе з'ясі.

- Не, дзякую, я зусім не хачу есці.

- Вазьмі ты, Валя, аддасі яму.

- Заставайцеся жывы і здаровы, мы пайшлі.

Валін агарод падыходзіў да самага балота, і яны хутка прабеглі яго.

- Вось цяпер толькі палягчэла, - сказаў Валодзя, калі яны ўвайшлі ў балотныя зараснікі.

- Капыцкі адзін быў? - запытала Валя.

- Не, з немцамі. Але ён перш прапусціў у сенцы салдата, а затым ішоў сам. Вось я яго і прашыў. Той і не заўважыў, што Капыцкі захістаўся і павіс на дзвярах. Цяпер сярод немцаў будзе перапалох, бо пра нашу бясшумку яны нічога не ведаюць. Нават Данілаў пытаў у мяне, што гэта за бясшумка... Ну, што маці гаварыла табе пра наш начлег?

- Задавала хітрыя пытанні, дык я прызналася, што люблю цябе, але да жаніцьбы ў нас вельмі далёка. Скончыцца вайна, і мы пойдзем вучыцца. І ты ёй спадабаўся, кажа, што вельмі харошы хлопец.

- А мне сорамна было.

- А мне ні кроплі. Што, мы цяпер у лагер пойдзем?

- Напэўна, не. Пашлю каго-небудзь аднаго, няхай камандзіру даложыць, што Капыцкага ўжо няма, бо атрады вялікую ахову выставілі, сакрэты. Баяцца Капыцкага, каб немцаў не прывёў. Ужо думалі, ці не перайсці лепш у іншае месца. А мы будзем рыхтавацца да самай складанай аперацыі, якой у мяне яшчэ не было ў жыцці. Ты, зразумела, з намі не пойдзеш.

- Не, пайду. Я буду побач з табой.

- Аперацыя самая небяспечная, і ты не пойдзеш.

- А для цябе асабіста яна бяспечная?

- Мяне Капыцкі не ўзяў, дык цяпер буду жыць сто гадоў.

- Валодзечка, я пайду разам.

- Сказаў не - і ўсё. Ты будзеш песні спяваць з баяністам, - усміхнуўся Валодзя. - Мы ўжо з табой адно заданне выканалі, якое нам было непасрэдна ад камандзіра і камісара брыгады.

- Ты выканаў, а што я?

- Неабавязкова абаім страляць, а выканалі мы ўдваіх.

- Якая ж цяпер будзе аперацыя?

- Прыгарадны цягнік ходзіць да Слабады і вяртаецца назад у Жлобін. Трэба ўзарваць мост і спусціць у рэчку цягнік.

- Ты як выдумаеш што - дык жах бярэ. Мы не дачакаемся вызвалення, хаця і армія наша ўжо блізка.

- Я і хачу, каб вызваленне было хутчэйшым, таму так і раблю.

Закрапаў буйны дождж. Валодзя зняў пінжак, накрыў ім Валіну галаву і сваю.

- Пойдзем наўпрасткі - і хутчэй, - сказаў Валодзя.

Дыверсанты не чакалі, што іх камандзір так рана вернецца. Адны спявалі ў Войцікавай хаце, а другія пайшлі ў суседнія хаты, дзе ёсць дзяўчаты. Толькі перакладчык сядзеў моўчкі і смактаў самакрутку.

- Што, цыгарэт ужо няма? - як толькі ўвайшоў у хату, запытаў Валодзя.

- Няма.

- Прывыкай да самасаду. Дзяды заўсёды выручаць.

- Чаго вы так хутка вярнуліся? Гаварылі, што, напэўна, сутак трое прыйдзецца быць? - запытаў Федзя Кісляк.

- Ужо няма чаго там рабіць. Капыцкага скапыцілі - і ўсё.

Данілаў узняў галаву і здзіўлена паглядзеў на Валодзю. Напэўна, ён у тую хвіліну падумаў, што і з ім магло такое быць, каб не прыйшоў сам. Ён павесялеў і запытаў:

- І як гэта вам удалося?

- На двары з бясшумкі прашыў і ўцёк. Праўда, быў у сукенцы Валінай маці і бег, як жанчына.

- Прызнацца, я мала верыў у поспех гэтай аперацыі, але ж камандзіра неяк няёмка было папярэджваць, а тым больш спыняць. Я хваляваўся за вас. Ай, як добра, ай, як добра, што такую мярзоту прыкончылі. Мне расказалі хлопцы пра яго, дык гэта ж першы прайдзісвет, - гаварыў Данілаў.

- Вось так, браце, мы і ваюем, вучыся. У нас фронту няма.

- Сапраўды, складаная вайна.

- Віктар, давядзецца табе ісці ў лагер і далажыць камандаванню, што Капыцкі забіты. Скажаш, што дні праз тры група вернецца. Калі ж ніякіх тэрміновых даручэнняў нам не будзе, можаш заставацца ў лагеры і чакаць нас. Ля навакольных вёсак ад Слабады ідзі скрытымі мясцінамі.

Віктар ускінуў вінтоўку на плячо і пайшоў. Валодзя сеў каля старога Войціка і павёў размову наконт прыгараднага цягніка. Той паведаміў, што першы раз са Жлобіна цягнік ідзе зусім рана, а са Слабады вяртаецца ўжо відна. А праз якой паўгадзіны ён будзе ісці другі раз. Немцаў ездзіць у ім зусім мала, больш рабочых, якія працуюць на чыгунцы, і служачых з нямецкіх устаноў. Войцік адзін раз толькі ездзіў на цягніку ў Жлобін, гэта тады, калі сын яго, партызанскі сувязны, быў у паліцыі. Сын, калі згубіў сувязь з Валодзем, наладзіў яе з дыверсійнай групай з-за Дняпра, і цяпер ён з паліцыі ўцёк у партызаны.

- Многа ён для нас зрабіў карыснага, добры хлопец, - сказаў Валодзя.