Владимир Федосеенко - Віхры на скрыжаваннях

Усе гэтыя разважанні Шабліна працягваліся да таго часу, пакуль ён не ўбачыў буданы лагера. Так, ён не ўязджае, як звычайна, у размяшчэнне свайго атрада, а ідзе пеша.

Па пояс мокры, запырсканы граззю, ён не пайшоў па сцежцы, а палез праз гушчар, каб непрыкметна юркнуць у свой прыстанак. Ля дзвярэй зямлянкі нікога не было, Шаблін піхнуў іх і нібы нырнуў унутр. Зіна ляжала на ложку і ціха ўсхліпвала, а побач з ёй сядзела жанчына, якая працавала на партызанскай кухні. На стале ляжаў хлеб, побач стаяў кацялок, з якога клубілася пара.

- Чаго яна хныкае? - грозна спытаў Шаблін і падышоў да стала.

Зіна падняла галаву, саскочыла з ложка і абхапіла за шыю мужа.

- Мне ж сказалі, што цябе няма, - плакала яна.

- У такім становішчы ёй нельга хвалявацца, супакойце яе. Супакойся, Зіна, - сказала жанчына.

- Мяне не так лёгка ўзяць, дрэнна ты ведаеш свайго камандзіра, дурная. Ну, хопіць раўці.

Жанчыне не спадабаліся гэтыя словы Шабліна, ды яна заўважыла, што ён незадаволены і яе прысутнасцю. Партызанка ўстала і пайшла з зямлянкі.

- Хто табе сказаў, што мяне забілі?

- Прыйшлі ж усе: Пінчук, Бізунок... Яны не ведаюць, жывы ты ці не, але я думала... Усіх разведчыкаў паслалі на месца бою камандзіра шукаць.

Шаблін слухаў і думаў, што лепш бы яго дзе драпнула куля. Было б нейкае апраўданне перад усімі: камандзір паранены. А сёння што ён скажа камандзірам узводаў, дзе да гэтага часу быў. Яму не трэба апраўдвацца ні перад кім, але ж каб думка ў партызан не закралася, што Шаблін баязлівец. Ды ёсць і такія, што дай толькі ім падставу, дык яны зробяць з мухі слана і пачнуць анекдоцікі прыдумваць ды весяліць байцоў. Але камандзір не надта баіцца гэтага, ён здолее пакласці канец усмешачкам за плячамі. А вось як? Шаблін пакуль яшчэ не знайшоў формы і метаду пакарання. Ну, дыверсанта можна перавесці ў гаспадарчае аддзяленне, разведчыка таксама, а радавога партызана? Шкада, што гаўптвахты няма. А яму трэба неяк жалезную дысцыпліну трымаць, як у вайсковай часці была.

- Збегай і зараз жа пакліч да мяне Пінчука, - сказаў жонцы Шаблін.

Зіна выйшла і хутка вярнулася назад.

- Ну што?

- Зараз ідзе.

- Дай штаны пераадзець.

Толькі Шаблін сказаў гэтыя словы, як на парозе з'явіўся Пінчук. Шаблін сядзеў нахмураны.

Камандзір узвода глянуў на яго і падумаў: «Якім бы ён быў, калі б так атрымалася па майму плану ці па плану Верабейчыка? Але не трэба варажыць, паглядзім».

- Колькі забітых?

- Пяцёра нашых.

- А чые ж там яшчэ былі?

- Невядома, дзе той хлопец, што з вамі быў.

- Чорт яго ведае. Майго каня забілі, і мяне прыціснулі так, што дзецца недзе было, шукалі, а я вось у балоце прасядзеў.

- А нам адзін быў выхад - прарвацца цераз чыгунку, і мы так зрабілі.

- Вось у чым справа! А я чакаў, што вы павернеце агонь на абходчыкаў. Тады б я з тылу падтрымаў... А вы ўцяклі...

Пінчук ледзь стрымаўся. Яму вельмі хацелася сказаць, хто ўцёк, але ён глянуў на Зіну і прамовіў:

- Я задаволены, што вы жывыя засталіся. Павярнуць агонь і працягваць там бой было б злачынствам. Каля ста гітлераўцаў ішлі ў абходзе. Яны ў лесе, а мы, лічы, на паляне. З якога б тылу вы што зрабілі і дапамаглі? Ніколі не разлічвайце на зацяжны бой. Заўсёды памятайце, якая ў нас зброя і колькі боепрыпасаў. Вы добра ведаеце ваенную тактыку і стратэгію, а партызанская тактыка набываецца толькі вопытам і прыходзіць з часам. Вунь дыверсанта Байкача няхай паспрабуюць узяць, ён нюхам усё чуе. Я больш года яго ведаю, у якіх пераплётах ён толькі ні быў - і заўсёды выходзіў.

Шабліну спадабалася, што прызнаецца яго вопыт у вайсковай справе. І ён згодзен, што ў вядзенні партызанскай барацьбы пакуль што ў яго мала вопыту. А вось прыклад з Байкачом яму прыйшоўся не па нутры. Хоць ён ужо і не любіў Зіны, але рэўнасць усё роўна з'яўлялася нават ад думак. Звычайна ён не мог зразумець, пра што думае жонка. Але як хто ўспомніць у яе прысутнасці пра Валодзю, тады і Шаблін ведаў, што ў тую хвіліну робіцца ў Зінінай душы. І ён злаваў. Напэўна, яго жонка, калі гаворыць, што любіць мужных людзей, мае на ўвазе аднаго Валодзю.

- Разведчыкі яшчэ не вярнуліся? - запытаў Шаблін.

- Не, яны шукаюць вас.

- Не трэба была гэта паніка.

- Хто ж ведаў, дзе вы.

- Я таксама выйду... з любога агню.

Шаблін хацеў сказаць, што выйдзе з любога становішча, але падумаў і змяніў на «агонь». І чаму ён сказаў «таксама», Пінчук не зразумеў. А гэта слова камандзір ужыў больш дзеля сваёй жонкі, каб сказаць ёй: «Не думай пра Байкача».

- Слухай, - звярнуўся Шаблін да Пінчука. - Ты не ведаеш, у старшыны боты ёсць?