Уладзімір Караткевіч - Чазенія

Моцныя плечы, дасканалыя, як кветкі, сцябліны рук – усё поўніла яго адчуваннем нязнанага шчасця. Яе імкненне быць бліжэй да яго, пакора вуснаў, адданасць абдоймаў, мяккая пяшчота і сіла...

– Са мной, – глуха сказаў ён. – Вось так. Назаўсёды...

– Так... Я не хачу... Я не хачу мучыць цябе.

Ноч няспешна кацілася над акіянам вады, над астравамі, над сейнерам у моры, над скаламі, над паддзю, заціснутай між гор, над бяссоннай рэчкай, над хаткай, што прыціснулася да берага, над двума, што бяссонна ляжалі ў ёй і не хацелі зары.

– Дурная дзяўчынка, – зрываўся ад пяшчоты і ўдзячнасці шэпт. – Дурная... Давеку мая цяпер. Мілая. Які доўгі быў шлях. Як я цяпер удзячны лёсу, што доўгі... што скончыўся. Якое шчасце, што ніколі не скончыцца.

– Ціха. Мне так добра з табою. Мне аж страшна. Маўчы.

Яны ляжалі, шчыльна прыціснуўшыся адно да аднаго, і слухалі тайгу.

Хрыпла крычалі недзе ў гарах касулі. Укрытае попелам згасання, цьмяна памірала вогнішча.

Недзе вакол хаты, часам глуха рыкаючы, хадзіў леапард. Звыклы да лёгкіх перамог у тых мясцінах, адкуль прыйшоў, ашалелы вар'ят, які і тут не бачыў адпору, ён хадзіў і рабіўся ўсё больш нахабным, бо не мог зразумець святасці гэтага месца. Тут не стралялі. Тут не было кары. I таму ён, відаць, лічыў дабрыню і высакароднасць чалавечую за слабасць і ўніклівасць. I таму хадзіў, часам разрываючы рыкам ноч.

"Дрыжаць ля вогнішча. Дрыжаць у хатах. Гр-р-р. Безвалосыя, пяшчотныя, слабыя... Кх... кх... грр... ммру... грр... Выходзьце, смачныя".

– Які гэта жах – быць, як ён, – ціха сказала яна.

I мужчына, невыносна-моцна абняўшы яе, прыпаў вуснамі да яе вуснаў.

...Недзе вакол хаты гойсаў леапард.

Пасадзіўшы жанчыну на плячо, ён нёс яе цераз рэчку, а пасля ўгору, на спадзісты, шумна-зялёны ад траваў адхон. Ён мог так несці яе вечна.

Сонца ўставала за гарамі. Рукі жанчыны, якія ён трымаў у сваіх, былі ад ягоных прамянёў медныя.

Яе ён мог несці вечна. Нейкая вызваленая, нованароджаная сіла перапаўняла ягоныя рукі, плечы, якім было так лёгка, нібы крылы выраслі на іх, мускулы грудзей, што дыхалі, як кавальскі мех.

Лёгкія аж распірала ад духмянага, густога ветру з джунгляў, ад празрыста-халаднаватага павеву з гор. I сталёва, нястомна спружынілі ногі, несучы яго і яе насустрач сонцу.

– Пусці. Стомішся.

– Я? – Ён пабег угару, і Амур, які не без падстаў меркаваў, што гаспадар з'ехаў з розуму, і ўвогуле ўхваляў гэты новы стан, з вясёлым рыкам кінуўся за ім, робячы выгляд, што хоча хапаць яго за пяткі.

– Пусці.

Замест адказу ён падкінуў яе высока. I яшчэ. I яшчэ раз.

– Сонца! Сонейка! На!

– Ну пусці, ну калі ласка.

– Выкуп. Самы моцны пацалунак на свеце. – Ён спаймаў яе і трымаў на ўзнятых руках.

Зверху, з блакіту, яна глядзела на яго дзіўнымі, суцішанымі вачыма. Бачыла растрапаную чупрыну, бліскучыя вочы, ашчэраны белазубы рот.

– Я сама. – Яна сціснулася ў яго руках, заплюшчыла вочы і асцярожна дакранулася вуснамі да яго рота.

Дзіўнае пачуццё сваёй безабароннасці і адначасова сваёй улады над ім поўніла яе сэрца, нясцерпна гарнула да яго, нараджаючы пачуццё адданасці і ціхай пакоры.

"Вялікі свойскі звер. Накшталт слана ці ручнога мядзведзя. Нязмерны сілаю, мог бы зрабіць усё, што хацеў, толькі баіцца сваёй сілы, шкадуе, слухаецца аднаго позірку. I правільна. Хіба я не ягоная?"

Ішлі сцежкай. Вялікія, у метр вышынёй, стаялі на дрэвах дуплянкі.

– Дзеля каго?

– Дзеля самых прыгожых на свеце птушак. Дзеля качак-мандарынак... Пацалуй мяне.

– А хто то, блакітны, лётае над чазеніямі?

– Сіні салавей... Пацалуй мяне.

Яна нібы не магла напіцца сонцам і яго блізкасцю.

Чароўна, велікапышна спяваў лясны каменны дрозд сваю апошнюю ў гэтым леце песню. Флейтай свісцеў у разнатраўі кітайскі чорнагаловы гівал.

– I ўсё ж тайга амаль маўчыць, – сказала яна. – Паслухаў бы ты яе ў маі. Пусцее ўсё. Нават даурскія ластаўкі цягнуць на поўдзень.

Маленькая шэрая птушка пырхала перад імі.

– А гэтая?

– Усходнеазіяцкая соўка. Лі-у. Яна чараўніца. Адводзіць шукальнікаў ад жэныпэня.

– То чаго яна нас адводзіць? Хіба мы ідзём па жэньшэнь?

– Хочаш? – раптоўна захапіўшыся, сказала яна. – Я ведаю, дзе. Колькі хочаш пакажу табе.

– Хачу, – сказаў ён.

– Вось гэта пачынаюцца яго сваякі. Араліевыя. Элеутэракок. Аралія кантынентальная. Унь чорныя ягады разам – гэта акантапанакс скупчанацветны. А унь то – заманіха, лістота, як вінаград. Лацінскае імя ў яе прыгожае: эхінапанакс элятум накаі.