Miguel Cervantes - La inĝenia hidalgo don Quijote de La Mancha

La doktoro alarmiĝis ĉe la furiozo de la gubernatoro kaj volis forgliti el la ĉambro, sed tiam aŭdiĝis la sono de kuriera korno en la strato. La butlero elrigardis tra la fenestro kaj returnis sin, dirante:

—Venas mesaĝisto de la sinjoro duko. Certe li alportas gravan depeŝon.

La kuriero enpaŝis, ŝvitoplena kaj agitata, eltiris el sub sia ĉemizo sigelitan mesaĝon, metis ĝin en la manojn de la gubernatoro, kaj Sancho ĝin transdonis al la majordomo, ordonante, ke li legu la adreson. Ĝi tekstis jene: «Al don Sancho Panza, gubernatoro de la insulo Barataria, en liajn proprajn manojn, aŭ en la manojn de lia sekretario».

Tion aŭdinte, Sancho demandis:

—Kiu estas ĉi tie mia sekretario?

Unu el la ĉeestantoj respondis:

—Mi, sinjoro, ĉar mi scias legi kaj skribi, kaj krome, mi estas vasko. [365] [365] En la epoko de Cervantes, la vaskoj estis preferataj por la postenoj de reĝaj sekretarioj pro sia kompetento kaj lojalo.

—Kun via vaskeco —diris Sancho— vi povus esti sekretario de al imperiestro mem. Apertu la mesaĝon kaj legu ĝin.

La ĵus sin nomita sekretario obeis, legis la skribaĵon al si kaj deklaris, ke temas pri afero private traktenda. Sancho ordonis, ke la aliaj forlasu la ĉambron, kaj ke tie restu nur la majordomo kaj la butlero. La ceteraj foriris kun la kuracisto, kaj tiam la sekretario voĉe legis la leteron, kies teksto diris:

Mi ricevis la informon, sinjoro don Sancho Panza, ke certaj malamikoj miaj kaj de via insulo, lanĉos kontraŭ ĝin furiozan atakon, kvankam oni ne scias en kiu nokto. Konvenas do vigili kaj sin teni tre garde, por ke oni ne surprizu vin. Mi ricevis ankaŭ la informon, per fidindaj spionoj, ke kvar personoj, alivestitaj, ĉar ili timas vian sagacon, englitis en la insulon kun la intenco preni de vi la vivon. Tenu la okulojn apertajn bone observu kiu do proksimiĝas paroli al vi, kaj manĝu nenion al vi proponatan. Mi certe helpos vin, se vi troviĝos en danĝera situacio. Kaj sendube vi kondutos, kiel oni esperas de via inteligento. En ĉi loko, la deksesan de aŭgusto, je la kvara matene. Via amiko, la duko.

Sancho stuporis, kaj la aliaj ŝajnigis same stupori. Fine, turnante sin al la majordomo, li diris:

—Komence, jen kion ni devus fari tuj: enkarcerigi doktoron Recio, ĉar, se ajna persono volas min mortigi, tiu persono estas li; kaj krome, li volas, je mi mortu de malsato, morto plej lanta kaj terura.

—Tamen —intervenis la butlero— mi opinias, ke via moŝto devus manĝi nenion el ĉi tablo, ĉar ĝin preparis kelkaj monaĥinoj kaj, kiel oni diras, la diablo sin kaŝas post la kruco.

—Tion mi ne diskutus —respondis Sancho—. Sed, por la nuna momento, oni donu al mi pecon da pano kaj kvar futojn da uvoj, ĉar ili ne povas enteni venenon. Vere, sen manĝi mi ne povas vivi, kaj se ni devas teni nin pretaj interveni en la bataloj nin minacantaj, necesas, ke ni nutru nin bone, tial, ke «la stomako portas la koron, ne la koro la stomakon». Kaj vi, sekretario, respondu al mia sinjoro la duko, ke oni faros laŭ liaj ordonoj ĝis la lasta detalo; ankaŭ salutu je mia nomo mian sinjorinon la dukinon, kaj diru, ke mi suplikas ŝin ne forgesi sendi per kuriero miajn leteron kaj pakon al mia edzino Teresa Panza, ke mi konsideros tion granda favoro, kaj ke mi klopodos servi ŝin per mia tuta forto. Samtempe vi povas enmeti saluton por mia sinjoro don Quijote, ke li vidu, ke mi havas dankeman koron. Kaj vi, ĉar bona sekretario kaj bona vasko, laŭplaĉe aldonu kion vi opiniu konvena. Nun oni demetu ĉi tablotukon, donu al mi manĝon kaj mi alfrontos al ĉiaj spionoj, murdistoj kaj sorĉistoj intencantaj ataki min kaj mian insulon.

Ĉe tio enpaŝis paĝio kaj diris:

—Unu kampulo negocisto atendas transporde kaj deziras paroli al via moŝto pri tre grava afero, laŭ liaj asertoj.

—Vere stranga kazo —diris Sancho—. Ĉu ĉi negocistoj tiel stultas, ke ili ne vidas, ke la nuna horo ne konvenas por iliaj negocoj? Ĉu eble ni, gubernatoroj kaj juĝistoj, ne estas personoj el karno kaj ostoj? Kial oni ne lasas nin ripozi, almenaŭ la minimuman tempon necesan? Ĉu oni volas, ke ni konsistu el marmora ŝtono? Mi ĵuras je Dio kaj je mia konscienco, ke se ĉi gubernatoreco daŭros al mi (kaj mi suspektas, ke ĝi ne daŭros) mi disciplinos pli ol unu negociston. Nun, diru al tiu bonulo, ke li envenu. Sed unue, oni certiĝu, ke li ne estas ia spiono aŭ unu el miaj murdistoj.

—Ne, sinjoro —respondis la paĝio—. Li ŝajnas vera bonulo. Aŭ mi scias nenion, aŭ li bonas kiel la bona pano.

—Oni devas tute ne timi —aldonis la majordomo—. Ni ĉiuj staras apud vi.

—Butlero —demandis Sancho—. Ĉu mi ne povus manĝi nun, kiam forestas doktoro Pedro Recio, ion solidan kaj substancan, eĉ se nur pecon da pano kaj unu cepon?

—En la ĉi-vespera manĝo via moŝto povos ripari la nunan mankon kaj senti vin kontenta kaj pli ol kompensita —respondis la butlero.

—La ĉielo volu tion —diris Sancho.

Tiam eniris la kampulo, viro tre bel-aspekta; kaj de mil mejloj oni povus vidi, ke li estas bona kaj honesta animo. Unue li demandis:

—Kiu estas ĉi tie la sinjoro gubernatoro?

—Kiu povus esti —respondis la sekretario—, se ne la sidanto sur la seĝo?

—Mi humiligas min antaŭ li —diris la kampulo.

Tuj sekve li genuiĝis kaj petis de Sancho lian manon por ĝin kisi. Sed Sancho rifuzis tion fari, kaj ordonis lin stariĝi kaj diri, kion do li volas. La kampulo obeis kaj diris:

—Sinjoro, mi estas kamparano el Miguel Turra, vilaĝo ses mejlojn for de Ciudad Real.

—Ha, jen alia Tirteafuera! —ekkriis Sancho—. Sed daŭrigu, frato, ĉar de mia flanko mi povas diri, ke mi tre bone konas Miguel Turra. Ĝi ne tre distancas de mia propra vilaĝo.

—Nu, bone, la afero estas, sinjoro —daŭrigis la kampulo—, ke, pro mizerikordo de Dio, mi edziĝis kun licenco kaj beno de la Sankta Eklezio Katolika Romana, kaj havas du filojn: la pli juna studas por fariĝi bakalaŭro, kaj la alia por licenciiĝi. Mi estas vidvo, ĉar mia edzino mortis, aŭ pli ĝuste, ĉar ŝin mortigis fuŝa kuracisto, laksigante ŝin, kiam ŝi gravedis. Kaj se Dio volintus, ke ŝia infano normale naskiĝus kaj estus knabo, mi igus lin studi, ke li fariĝu kuracisto: tiel, li ne sentus envion al siaj fratoj, la bakalaŭro kaj la licenciito.

—Kaj se via edzino ne estus mortinta aŭ mortigita —diris Sancho—, nun vi ne estus vidvo, ĉu ne?

—Efektive, sinjoro, vi pravas.

—Nu, jen, ni progresas! —respondis Sancho—. Daŭrigu, frato, ne perdu la tempon. La nuna horo estas por dormi, ne por trakti aferojn.

—Sciu do —diris la kampulo—, ke mia filo, la estonta bakalaŭro, enamiĝis, en la sama vilaĝo, al juna pucelo nomita Clara Perlerina, filino de la riĉega kamparano Andrés Perlerino. Ĉi nomo Perlerino havas nenian genealogian originon kaj venas de tio, ke la membroj de ĉi familio estas paralizuloj kaj, por ke la nomo sonu pli bone, oni nomas ilin Perlerinos anstataŭ paralizuloj. Tamen, se diri la veron, la pucelo similas al orienta perlo, kaj, se oni rigardas ŝin de la dekstra flanko, ŝi ŝajnas kampara floro; sed de la liva, ŝi ne aspektas tiel bone, ĉar mankas al ŝi la tiuflanka okulo, kiu ŝi perdis kaŭze de variolo. Kaj, kvankam vidiĝas plena de grandaj kavetoj, la personoj, kiuj ŝin admiras, asertas, ke temas, ne pri kavoj, sed pri tomboj, kien falas la animoj de ŝiaj amantoj. Ŝi estas tiel pur-ama, ke ŝia nazo suprentiriĝas, se tiel diri, kvazaŭ forkurante de la buŝo; malgraŭe, ŝi bele aspektas, ĉar ŝi havas grandan buŝon kaj, se ne mankus al ĝi dek aŭ dek du dentoj kaj molaroj, ĝi rangus inter la plej perfektaj. Pri ŝiaj lipoj mi ne scias kion diri: ili estas tiel mincaj kaj delikataj, ke, se eblus volvi lipojn, el ili oni povus fari bulon; sed tial, ke ili havas koloron diferencan de la kutima koloro de la lipoj, ili ŝajnas mirindaj, jaspitaj per bluo, verdo kaj purpuro. Kaj pardonu min, sinjoro gubernatoro, se mi detale pentras la trajtojn de la pucelo: finfine ŝi estos mia bofilino, mi ŝin tre amas, kaj ŝi ŝajnas bona al mi.