Miguel Cervantes - La inĝenia hidalgo don Quijote de La Mancha

—Vidu, via moŝto, ke mi, povra pekulo, estas nek don Rodrigo de Narváez, nek la markizo de Mantua, sed Pero Alonso, via najbaro; kaj via moŝto estas nek Baldueno, nek Abindarráez, sed la honora hidalgo sinjoro Quijada.

—Mi scias, kiu mi estas —respondis don Quijote—, kaj scias ankaŭ, ke mi povas personigi, ne nur la homojn antaŭe menciitajn, sed la dek du parulojn de Francujo kaj eĉ la naŭ grandulojn de la Famo, ĉar miaj faroj superos ĉion, kion ili unuope kaj are plenumis.

En tia kaj similaj konversacioj ili alvenis al la rando de la vilaĝo ĉe la falo de la nokto; sed la kampulo atendis la plenan noktiĝon, por ke neniu vidu la disbatitan hidalgon tiel senglora rajdanto. Do en la, laŭ sia bontrovo, konvena momento, li eniris en la vilaĝon kaj en la domon de don Quijote, kie regis forta ekscito. Tie troviĝis la pastro kaj la barbiro, grandaj amikoj de don Quijote, kaj la mastrumantino krie diris al ili en tiu momento:

—Kion vi opinias, sinjoro licenciulo Pero Pérez —tiel nomiĝis la pastro—, pri la misfortuno de nia sinjoro? Jam de tri tagoj mankas li, la ĉevalo, la ŝildo, la lanco kaj la armaĵo. Ve kaj ve! Estas certe kiel tio, ke mi naskiĝis por morti, ke la damnindaj libroj kavaliraj, kiujn li havas kaj legadas, renversis al li la cerbon; nun mi memoras, ke mi ofte aŭdis lin murmuri al si, ke li volas fariĝi vaganta kavaliro kaj iri serĉi aventurojn en la vasta mondo. Satano kaj Barabaso prenu la librojn, kiuj tiel ruinigis la plej delikatan intelekton troveblan en La Mancha.

La nevino diris la samon kaj eĉ pli:

—Sciu, sinjoro majstro Nicolás —tiel nomiĝis la barbiro—, ke okazis, ke mia sinjoro onklo legadis en tiuj perversaj libroj de misaventuroj ofte dum du sinsekvaj tagoj kun ties noktoj, kaj ĉe la fino, li forpuŝis la libron, eltiris la glavon, atakis hake pike la murojn, kaj jam konsumita de laco, diris, ke li mortigis kvar gigantojn, grandajn kiel kvar turoj, kaj ke lia ŝvito estas sango de la vundoj ricevitaj en la batalo. Poste li trinkis grandan kruĉon da frida akvo kaj sidis jam trankvila kaj freŝa, dirante, ke ĝi estar rara likvaĵo, kiun alportis al li la saĝa Esquife, granda sorĉisto kaj amiko lia. Sed mi havas la tutan kulpon, ĉar mi ne informis vin pri la ekstravagancoj de mia sinjoro kaj onklo, kaj tial vi povis nek sanigi lin, antaŭ ol li falis en tian ekstremon, nek meti en la fajron tiel pekajn librojn; vere, multaj el ili meritas bruli, kiel la herezaj.

—Tion saman mi opinias —diris la pastro—, kaj mi ĵuras, ke morgaŭ ne pasos, sen ke oni kondamnu ilin al fajro en publika aŭtodafeo. Tiel ili ne havos la ŝancon igi, ke aliaj legantoj faru kion certe faris nia bona amiko.

Ĉion ĉi subaŭskultis don Quijote kaj la kampulo; ĉi lasta fine komprenis, kia estas la malsano de lia najbaro, kaj komencis krii:

—Viaj moŝtoj apertu la pordon al sinjoro Baldueno kaj al sinjoro markizo de Mantua, grave vundita, kaj al sinjoro maŭro Abindarráez kun ties kaptito, la kuraĝa Rodrigo de Narváez, alkado de Antequera.

Aŭdinte tiajn voĉojn, ĉiuj eliris; la viroj rekonis la amikon, la virinoj la mastron kaj onklon, rajdantan ankoraŭ sur la azeno, ĉar li ne kapablis desalti, kaj ĉiuj alkuris lin brakumi. Li diris:

—Haltu la tuta mondo. Mi venas grave vundita pro la kulpo de mia ĉevalo. Portu min al la lito kaj, se eble, voku la saĝan Urganda, ke ŝi ekzamenu kaj kuracu al mi la vundojn.

—Rigardu, kiel malfeliĉe! —interrompis la mastrumantino—. Senerare diris al mi la koro, kia muŝo zumas en lia kapo! Supren iru, sinjoro, ke ni scios kuraci vin sen la interveno de via Ungata. Malbenon cent fojojn al la kavaliraj libroj, kiuj faris tian damaĝon al via moŝto!

Oni portis lin al la lito, ekzamenis lin kaj trovis nenian vundon. Li diris, ke li suferas nur ĝeneralan trabatiĝon, ĉar li falegis kun Rocinante, sia ĉevalo, batalante kontraŭ dek gigantoj, la plej monstraj kaj aŭdacaj troveblaj en granda parto de la tero.

—Ĉu vere? —diris la pastro—. Ĉu gigantoj en la danco? Per la signo de la kruco mi ĵuras, ke morgaŭ, antaŭ la noktiĝo, ĉiu el ili forbrulos.

Oni faris al don Quijote senĉesajn demandojn, sed li respondis nur, ke li volas manĝi kaj dormi, ke li plej bezonas tion. Oni kontentigis lian deziron, la pastro demandis al la kampulo detalojn, pri kiel li renkontis don Quijote, kaj Pero Alonso respondis informante pri ĉio, inkluzive pri la absurdaj monologoj de don Quijote dum li kuŝis sur la grundo kaj dum li rajdis sur la azeno hejmen. Tio firmigis la decidon de la pastro fari kion li faris la sekvantan tagon: iri voki sian amikon la barbiron, majstro Nicolás, kaj, kun li, —viziti la hidalgon en ties domo.

Pri la granda kaj amuza elsarko, kiun la pastro kaj la barbiro faris el inter la libroj de nia inĝenia hidalgo

Don Quijote dormis ankoraŭ. La pastro petis de lia nevino la ŝlosilon de la ĉambro, kie sidis la libroj kaŭzintaj la damaĝon, kaj ŝi tre volonte ĝin transdonis. Ĉiuj eniris, ankaŭ la mastrumantino, kaj trovis pli ol cent volumojn grandajn tre bone binditajn, kaj ankaŭ kelkajn etajn. Vidinte ilin, la mastrumantino tuj eliris kaj revenis iom poste kun bovlo da sankta akvo kaj kun aspergilo, kaj diris:

—Prenu, sinjoro licenciulo. Aspergu la ĉambron por ke, se okaze troviĝas ĉi tie kelkaj el la multaj sorĉistoj de la libroj, ili ne ensorĉu nin repune kontraŭ tio, ke ni volas ilin pune elmondigi.

La licenciulo ridis je la simpleco de la mastrumantino kaj petis la barbiron transdoni al li la librojn, unu post alia, por vidi, pri kio ili temas; ĉar povus okazi, ke kelkaj ne meritus la punon je fajro.

—Ne —diris la nevino—. Nenian pardonon; ili ĉiuj kulpas. Prefere ĵeti ilin tra la fenestroj al la korto por amasa bruligo; aŭ porti ilin al la kralo [51] [51] Vasta korto por agraj laboriloj kaj bestoj. kaj fari tie la fajron, kie la fumo ne ĝenus.

La mastrumantino havis la saman opinion: tiel multe deziris la du virinoj la morton de la senpekaj libroj. Tamen la pastro ne konsentis tion, sen legi almenaŭ la titolojn. La unua volumo, kiun majstro Nicolás transdonis al li estis La kvar libroj de Amadís de Gaŭlio .

—Jen io kurioza —diris la pastro—. Laŭdire ĉi libro estas la unua kavalirtema presita en Hispanujo, kaj la ceteraj havas en ĝi sian originon, do, ĉar ĝi iniciatis tiel malignan sekton, ni senindulge kondamnu ĝin al la fajro.

—Ne, sinjoro —diris la barbiro —ĉar mi aŭdis ankaŭ, ke ĝi elstaras kiel la plej bona libro kavalira iam verkita, sekve ni devus indulgi ĝin pro ties unika valoro.

—Vi pravas —diris la pastro—, tial ni respektos ĝian vivon. Almenaŭ nune. Ni vidu la alian apudan libron.

—Temas pri La faroj de Esplandián , leĝa ido de Amadís de Gaŭlio .

—Sed la boneco de la patro ne estas kaŭzo, ke ni savu la filon. Prenu, sinjorino, apertu tiun fenestron kaj ĵetu la libron al la fajro. Ĝi estu la unua ero de la brulonta amaso.

La mastrumantino obeis kun granda kontento, kaj la bona Esplandián flugis ĝis la kralo por pacience atendi tie, ke la flamoj ĝin konsumu.

—Daŭrigu —diris la pastro.

—La jena —informis la barbiro— estas Amadís de Grekujo . Mi kredas, ke ĉiuj libroj ĉi-flankaj temas pri la diversaj Amadís.

—Do, senescepte al la kralo —diris la pastro—. Por la plezuro bruligi la reĝinon Pintiquiniestra, la paŝtiston Darinel kaj ties eklogojn, kaj la diable torditajn rezonojn de la aŭtoro, mi bruligus kun ili eĉ mian propran patron, se ankaŭ li vagus kiel armita kavaliro.

—Mi opinias la samon —diris la barbiro.

—Kaj eĉ mi —aldonis la nevino.

—Se tiel, antaŭen —diris la mastrumantino—, la kralo ilin atendas.

Oni transdonis al ŝi grandan kvanton da libroj, kaj la virino, por ŝpari al si la ŝtuparon, ĵetis ilin tra la fenestro.