Лонг: Пастушыная гісторыя пра Дафніса і Хлою

28.Такія ўцехі даравала ім лета. Але калі была восень у самым росквіце і саспеў вінаград, прысталі ў тыя мясціны тырыйскія піраты на лёгкім карыйскім судне (каб іх за варвараў не палічылі), высадзіліся, узброеныя мячамі і ў паўпанцырах, пачалі рабаваць усё, што траплялася пад рукі: духмянае віно, шмат збожжа, скрылі мёду; пагналі яны і некалькі кароў з Дорканавага статка. Схапілі яны і Дафніса, які блукаў па беразе мора; Хлоя ж як дзяўчына выганяла Дрыясавых авечак пазней, таму што баялася свавольных пастухоў. Убачыўшы прыгожага, дужага дзецюка, які здаўся ім больш вартаю здабычаю, чым нарабаванае на палях, разбойнікі не сталі траціць больш намаганняў ні на коз, ні на іншае дабро ў ваколіцы, а пагналі яго на свой карабель, ён жа ўсё плакаў у роспачы і моцна клікаў Хлою. Яны хутка адвязалі канат і, хапіўшы ў рукі вёслы, адплылі ў адкрытае мора; Хлоя якраз тады выгнала сваю чараду, несучы новую сірынгу ў падарунак Дафнісу. Але бачачы коз, якія ў бязладдзі разбегліся, і чуючы, як Дафніс мацней і мацней гукае яе, яна, не думаючы больш пра коз і авечак, кінула сірынгу і памчала бегма да Доркана прасіць дапамогі.

29.Але той ляжаў цяжка збіты разбойнікамі, ледзь дыхаючы, сыходзячы крывёю. Убачыўшы Хлою, ён адчуў у сабе іскру даўнейшага кахання і прамовіў: «Хлоя, я зараз памру; бязбожныя піраты, калі я змагаўся за сваіх валоў, мяне самога забілі, як вала. Але ты павінна ўратаваць для сябе Дафніса, папомсціцца за мяне, знішчыць іх. Я прывучыў сваіх кароў слухацца гукаў сірынгі і збягацца на яе поклік, нават калі б далёка яны дзе пасвіліся. Дык ідзі ж і, узяўшы гэтую сірынгу, зайграй на ёй тую песню, якой я некалі навучыў Дафніса, а Дафніс цябе; пра ўсё астатняе парупяцца мая сірынга і мае каровы, што апынуліся там. Я дару табе гэтую сірынгу, з якою ў змаганні, хто лепшы, шмат валапасаў і аўчароў перамог. А ты за гэта пацалуй мяне, пакуль яшчэ жывы, і аплач мяне, калі памру. А калі ўбачыш другога пастуха, што будзе пасвіць гэтыя кароўкі, успомні пра мяне».

30.Сказаўшы гэта, пацалаваў яе апошні раз,і разам з гэтым пацалункам і гэтымі словамі адляцела яго душа.

А Хлоя, узяўшы сірынгу і прыклаўшы да губ, зайграла наймацней, як толькі магла; і каровы чуюць песню, пазнаюць і, равучы, кідаюцца ў адным парыве ў мора. Ад раптоўнага скачка карабель нахіляецца на адзін бок, і пад цяжарам кароў марская бездань завірыла, карабель пераварочваецца і тоне, хвалі сышліся над ім. Тыя, што былі там, выскокваюць у ваду, але не ўсе з аднолькаваю надзеяй на ратунак. У піратаў на поясе былі мячы, на грудзях лускаватыя паўпанцыры, а ногі аж да паловы прыкрывалі накаленнікі, а Дафніс, які толькі што пасвіў на лузе коз, быў босы і напаўапрануты, бо гэтай парою было яшчэ горача. Нейкі час піраты яшчэ плылі, але цяжкае ўзбраенне пацягнула іх у бездань; Дафніс жа сваё адзенне лёгка скінуў, але, плывучы, зазнаў мукі, бо раней плаваў толькі ў рэчках. Аднак пасля бяда навучыла, што яму рабіць; ён ірвануўся ў сярэдзіну кароў і, ухапіўшы аберуч дзвюх іх за рогі, рухаўся так без клопату і турбот, нібы кіруючы павозкаю.

Гавяда ж плавае так, як ніводзін чалавек, толькі ўступае вадзяным птушкам і самім рыбам. Ніводная карова пры плаванні не гіне, хіба толькі рог у яе на капытах размокне і адваліцца. Пра гэта сведчаць аж да сёння многія мясціны на моры, якія маюць назву «валовага броду».

31.Такім чынам Дафніс, насуперак усякаму спадзяванню, уратаваўся ад дваякай небяспекі: і ад разбойнікаў адрабіўся, і ў моры не ўтапіўся. Выбраўшыся на сушу і знайшоўшы там Хлою, якая адначасна смяялася і плакала, кінуўся ёй на грудзі і спытаўся, чаму яна на сірынзе іграла; і яна яму ўсё расказала, як яна прыбегла да Доркана, і як яго каровы навучаныя былі, як ён загадаў ёй зайграць, і што Доркан памёр, толькі, засаромеўшыся, пра пацалунак не сказала. Пастанавілі яны свайму дабрадзею апошнюю пашану аддаць, разам з Дорканавымі родзічамі пахавалі няшчаснага. Яны шмат зямлі нанасілі на яго магілу, абсадзілі яе многімі садовымі дрэвамі і павесілі ў гонар яго пачаткі свае працы; потым і малака ўзлілі, расціснулі вінаградных гронак, паламалі шмат сірынгаў. Чуваць было і жаласлівае рыканне кароў, і відаць было ім пры гэтым, як трывожна кідаліся яны туды і сюды, і, як разважылі аўчары і казапасы, гэта была пахавальная песня гавяды па сваім мёртвым валапасе.

32.Пасля пахавання Доркана Хлоя купае Дафніса, да німфаў яго адвёўшы. Тады першы раз у яго на вачах вымыла яна сваё цела, белае, чыстае ў сваёй красе, якому не трэба і купанне было, каб быць прыгожым; а пасля, назбіраўшы кветак, якіх толькі можна было знайсці тою парою, прыбралі ў вянкі статуі, а Дорканаву сірынгу ў ахвяру прывесілі да скалы. Пасля гэтага яны пайшлі паглядзець сваіх коз і авечак. Але тыя ўсе ляжалі, ні травы не бралі, ні голасу не падавалі, а, як я думаю, яны, не бачачы Дафніса і Хлоі, па іх сумавалі. Калі ж жывёла зноў убачыла іх, пачула, як заўсёды, іх воклік і гукі сірынгі, авечкі падняліся і пачалі пасвіцца, а гарэзлівыя козы скакаць наўкол, нібы цешыліся ратунку свайго звыклага пастуха. Але ў душы ў Дафніса не было радасці, калі ён пабачыў Хлою голую, красу, дагэтуль прыкрытую, — адкрытаю. Сэрца яго балела, нібы яго нейкая атрута грызла, ён то парывіста дыхаў, нібы нехта за ім гнаўся, то задыхаўся, нібы занямогся ад гэтай пагоні. Яму купанне ў ручаіне здалося страшнейшым за нядаўняе ў моры. Думаў, што душа ў яго ўсё яшчэ астаецца ў разбойнікаў, бо быў малады, з вёскі і не ведаў яшчэ аб Эрасавым разбоі.