Вільгельм Гаўф
Гісторыя пра карабель прывідаў
Мой бацька валодаў невялікай крамай у Бальсоры; ён не быў ні бедны, ні багаты, проста адзін з тых людзей, якія неахвотна ідуць на рызыку са страху страціць тое малое, што маюць. Ён выхоўваў мяне проста і шчыра, і неўзабаве я ўжо мог стаць яму памочнікам. Акурат калі мне было васямнаццаць і калі ён толькі-толькі заключыў сваю першую вялікую ўгоду, бацька памёр — хутчэй за ўсё гаруючы, што даверыў мору тысячу сваіх залатовак. І ўсё ж я мог бы назваць яго шчасліўцам, які адышоў у лепшы свет своечасова, бо праз колькі тыдняў пасля яго смерці прыйшла вестка, што карабель, які перавозіў бацькаў тавар, патануў. Аднак маёй юнацкай адвагі гэта пахіснуць ніяк не магло. Я перавёў у грошы ўсё, што мой бацька паспеў па сабе пакінуць, і выправіўся прэч з горада, каб паспрабаваць шчасця ўдалечыні ад радзімы, а суправаджаў мяне толькі адзін стары бацькаў слуга.
Гнаныя спадарожным ветрам, мы выйшлі з гавані Бальсоры. Карабель, на якім я купіў сабе месца, кіраваўся ў Індыю. Ішоў пятнаццаты дзень нашага цалкам спакойнага падарожжа, калі капітан абвясціў, што насоўваецца бура. Твар ягоны зрабіўся заклапочаным, выдавала на тое, што ён не надта добра знаёмы з фарватэрам у гэтай частцы акіяна, каб спакойна сустрэць шторм. Ён загадаў апусціць усе ветразі, і наш карабель зусім запаволіў ход. Надышла ноч, было ясна і халодна, і капітан падумаў, што з прадвесцем буры ён памыліўся. Раптам нейкі карабель — раней мы яго не заўважалі — залунаў над морам зусім блізка ад нашага. Дзікі лямант і крыкі пачуліся з яго палубы, што нямала здзівіла мяне ў гэтую поўную страху гадзіну перад надыходам буры. А капітан — той смяротна збляднеў.
— Мой карабель загінуў! — усклікнуў ён. — Гэта імчыць на ўсіх ветразях сама Смерць!
Не паспеў я запытацца пра прычыну яго дзіўнага воклічу, як на палубу з роспачнымі крыкамі выскачылі матросы.
— Вы яго бачылі? — крычалі яны. — Цяпер нам канец!
Капітан загадаў чытаць суры з Карана і сам стаў за стырно. Аднак марна! Бура прыкметна набліжалася, і не мінула й гадзіны, як карабель затрашчаў і замёр у вадзе. Былі спушчаныя лодкі, і не паспеў апошні матрос перасесці, як карабель пайшоў на дно проста на нашых вачах, і поўным жабраком я паплыў у марскі прастор. Але канец бедствам яшчэ не надышоў. Бура грымела ўсё страшней, лодка больш не слухалася кіравання. Я моцна абняў свайго старога слугу, і мы паабяцалі адзін аднаму не разлучацца. Тым часам урэшце развіднела. Але з першым пробліскам зары вецер схапіў лодку, у якой мы сядзелі, і перакуліў яе. Нікога з маіх спадарожнікаў я больш не бачыў. Гэты ўдар ветру аглушыў мяне, і ачуняў я ў руках майго старога вернага слугі, які ўратаваўся на перакуленай лодцы і зацягнуў мяне да сябе. Бура сцішылася. Ад нашага карабля нічога не засталося, але ж непадалёк мы пабачылі іншы карабель, у кірунку якога і гналі нас хвалі. Калі мы наблізіліся, я пазнаў тое самае судна, што праплывала міма нас уначы і што так напалохала нашага капітана. Я адчуваў дзіўны жах перад гэтым караблём. Словы капітана, якія атрымалі такое жудаснае пацверджанне, непрыветны, закінуты выгляд карабля, на якім, як бы блізка да яго мы ні падплывалі, як бы гучна ні крычалі, ніхто не паказваўся, пужалі мяне. Але ж гэта была нашая адзіная магчымасць уратавацца, таму мы ўзнеслі хвалу Прароку, які такім цудоўным чынам захаваў нам жыццё.
З фарштэўня карабля звісала доўгая ліна. З усяе моцы працуючы рукамі й нагамі, мы нарэшце здолелі за яе ўхапіцца. Я яшчэ раз падаў голас, але на караблі панавала поўная цішыня. Тады мы ўскараскаліся па ліне наверх, спачатку я як маладзейшы… але які жах! Якая сцэна з’явілася перад маімі вачыма, калі я ступіў на палубу! Яе паверхня была ўся чырвоная ад крыві. Там ляжала каля трыццаці трупаў у турэцкім адзенні, а каля сярэдняй мачты стаяў багата апрануты чалавек з шабляй у руцэ, аднак твар ягоны быў увесь белы і пабіты, а ў ілбе тырчаў доўгі цвік, які і трымаў яго прыбітым да мачты — ён таксама быў мёртвы. Жах скоўваў мае крокі, мне ажно заняло дых. Нарэшце на палубу ўзабраўся і мой спадарожнік, і яго не менш за мяне ўразіў выгляд палубы, дзе не было відаць нічога жывога — толькі мноства жудасных трупаў. У страху сваім душэўным звярнуўшыся па дапамогу да Прарока, мы нарэшце наважыліся рушыць далей. На кожным кроку мы азіраліся, ці не пабачым чагосьці новага, яшчэ больш жахлівага, але ўсё заставалася як было, ніякіх прыкметаў жыцця, толькі мы і бясконцы марскі абшар. Мы нават гаварыць гучна не маглі, баючыся, што прыбіты да мачты капітан паверне да нас свае нерухомыя вочы або нехта з мерцвякоў павядзе ў наш бок галавой. Урэшце мы дайшлі да сходаў, што вялі ў сярэдзіну карабля. Нерашуча спыніўшыся там, мы паглядзелі адзін на аднаго, бо ніхто не мог вымавіць таго, што думае.
Читать дальше