Робэрт Стывенсан - Чорная страла

— Я? Жанюся? — усклікнуў Дзік. — Першы раз чую! На кім жа я жанюся?

— На Джаане Сэдлі, — адказаў Мэтчэм, чырванеючы. — Гэта выдумка сэра Дэніэла. Гэтае вяселле яму выгаднае: ён атрымае грошы і жаніха, і нявесты. Мне казалі, што няшчасная дзяўчына горка скардзіцца на лёс. Не ведаю, можа, яна гэтак жа, як і ты, гідзіцца шлюбнага жыцця, а можа, ёй проста не падабаецца жаніх.

— Ад вяселля, як і ад смерці, нікуды не ўцячэш, — прамовіў Дзік пакорліва. — Дык яна пакутуе, кажаш? Бачыш, якія бесталковыя гэтыя дзяўчынкі! Пакутуе, хаця ні разу мяне не бачыла. Хіба я пакутую? Ні трошкі. Калі мне давядзецца жаніцца, я плакаць не буду… Ты ведаеш яе? Раскажы мне, якая яна. Прыгажуня ці вырадак? І які ў яе нораў: добры ці сварлівы?

— А ці не ўсё роўна табе? — сказаў Мэтчэм. — Калі трэба жаніцца, ты жэнішся. Якая табе справа, вырадак яна ці прыгажуня? Гэта ўсё дробязі. Ты ж не блазан, майстар Рычард. Калі табе давядзецца жаніцца, ты плакаць не станеш.

— А ты ўмееш падкалупнуць! — адказаў Шэлтан. — Зразумела, мне ўсё роўна.

— Прыемны муж будзе ў тваёй жонкі! — сказаў Мэтчэм.

— У яе будзе такі муж, якога ёй паслала неба, — запярэчыў Дзік. — Я не лепшы за іншых і не горшы.

— Няшчасная дзяўчына! — усклікнуў Мэтчэм.

— Чым жа яна такая няшчасная? — спытаў Дзік.

— Яна выходзіць замуж за чалавека, які зроблены з дрэва, — сказаў Мэтчэм. — О гора! Драўляны муж.

— Я, верагодна, сапраўды зроблены з дрэва, — сказаў Дзік, — калі ты едзеш на маім кані, а я іду пяшком. Але калі з дрэва, дык з добрага.

— Мілы Дзік, даруй мне! — усклікнуў Мэтчэм. — Я пажартаваў. У цябе самае чулае сэрца ва ўсёй Англіі! Даруй мне, мілы Дзік!

— Лухта, — сказаў Дзік, збянтэжаны гарачлівасцю свайго таварыша. — Ты мяне ні трошкі не пакрыўдзіў. Я, дзякуй Богу, не крыўдлівы.

Вецер дзьмуў ім у спіну і раптоўна данёс да іх рэзкі гук трубы; гэта трубіў трубач сэра Дэніэла.

— Цішэй! — сказаў Дзік. — Труба!

— Ах! — усклікнуў Мэтчэм. — Яны заўважылі, што я ўцёк, а ў мяне няма каня!

Ён збялеў як смерць.

— Не бойся, — адказаў Дзік. — Ты іх здорава перагнаў, а да перавозу ўжо рукой падаць. Гэта ў мяне няма каня, а не ў цябе.

— На жаль, мяне зловяць! — усклікнуў уцякач. — Дзік, добры Дзік, дапамажы мне!

— А хіба я табе не дапамагаю? — сказаў Дзік. — Мне шкада цябе, толькі ты вельмі баязлівы. Слухай жа, Джон Мэтчэм, — калі цябе сапраўды завуць Джон Мэтчэм: я, Рычард Шэлтан, даю слова даставіць цябе цэлым у Халівуд. Хай пакінуць мяне святыя, калі я пакіну цябе. Наперад, сэр Баязлівец. Дарога ўжо робіцца лепшай. Прышпор каня. Хутчэй! Хутчэй! Пра мяне не клапаціся: я бегаю, як алень.

Конь бег размашыстай рыссю, але Дзік без цяжкасці паспяваў за ім; так мінулі яны балота і дабраліся да хаціны перавозчыка на беразе ракі.

Шырокая, марудная, глеістая рака Ціл выцякала з балотаў і шматлікімі сваімі пратокамі агінала нізкія астраўкі, якія зараслі вербалозам.

Рака была каламутная; але ў гэтую яркую цудоўную раніцу ўсё здавалася прыгожым. На адкрытых месцах вецер рабацініў ваду, а ў ціхіх затоках адлюстроўваліся шматкі блакітнага ўсмешлівага неба.

Сцежка ўпіралася ў маленькую бухту; на самым беразе пад крутым абрывам ляпілася хаціна перавозчыка, пабудаваная з жэрдак і гліны; на даху яе зелянела трава.

Дзік адчыніў дзверы. Усярэдзіне на зношаным і брудным саматканым плашчы ляжаў перавозчык. Гэта быў цыбаты, худы чалавек, змучаны хваробай; яго трэсла балотная ліхаманка.

— А, майстар Шэлтан, — сказаў ён. — Збіраецеся на той бок? Благі час, благі час! Будзьце асцярожнымі. Тут разбойнічае цэлая шайка. Едзьце лепш праз мост.

— Я спяшаюся, — адказаў Дзік. — У мяне няма часу, Х'ю-Перавозчык. Я вельмі спяшаюся.

— Упарты вы чалавек, — сказаў перавозчык, падымаючыся. — Вам вельмі пашанцуе, калі вы паспяхова даберацеся да замка Мот. Больш я нічога не скажу.

Ён заўважыў Мэтчэма.

— А гэта хто? — спытаў ён, прыжмурыўшы вочы і спыняючыся на парозе сваёй хаціны.

— Гэта мой родзіч, майстар Мэтчэм, — адказаў Дзік.

— Добры дзень, шаноўны перавозчык, — сказаў Мэтчэм, злез з каня і ўзяў яго за аброць. — Калі ласка, спусці лодку; мы вельмі спяшаемся.

Худы перавозчык працягваў уважліва яго разглядваць.

— Ліха на цябе! — крыкнуў ён нарэшце і зарагатаў на ўсё горла.

Мэтчэм пачырванеў да вушэй і ўздрыгнуў, а Дзік, разлютаваўшыся, схапіў перавозчыка за плячо.

— Як ты смееш, грубіян! — крыкнуў ён. — Рабі сваю справу і не смейся над людзьмі, якія вышэй за цябе па нараджэнні.