Генрык Сянкевіч - Quo Vadis

— Калі так, дык увядзі, як найміта, мяне, — запрапанаваў Вініць.

Але Пятроні пачаў адрайваць рашуча, каб не рабіў гэтага. Прэторыяне маглі б яго пазнаць, нат пераапранутага, і ўсё магло б спракудзіцца. «Ані ў вязніцы, ані пры Гнілых Ямах! — казаў. — Трэба, каб усе — і цэзар, і Тыгэлін — былі перакананыя, што яна памерла, бо інакш у тым жа моманце выслалі б за ёю посціг. Падазрэнне магчымем знячуліць толькі такім чынам, што, калі яе вывезуць у Альбанскія горы або далей, на Сіцылію, мы застанемся ў Рыме. Праз тыдзень, напрыклад, або аж праз два ты хварэцімеш і заклічаш Нэронавага лекара, які загадае табе выехаць у горы. Тады злучыцеся, а пасля…»

Тут на хвілінку задумаўся ды, махнуўшы рукою, дадаў: — Пасля мо прыйдуць іншыя часы.

— Хай Хрыстус будзе ёй міласцівы, — кажа Вініць, — бо ты згадваеш пра Сіцылію, а яна ж хворая і можа памерці… — Уладзім яе тым часам бліжэй. Яе аздаровіць самое паветра, абы адно ўдалося яе вырваць з турмы. Няўжо ты не маеш дзе ў гарах якога арандатара, якому мог бы даверыць?

— Чаму не? Маю, так! — адказаў хутка Вініць. — Ёсць ля Карыёлі ў гарах адзін чалавек, які на руках мяне насіў, як я быў малы, і які не перастаў мяне любіць дагэтуль.

Пятроні падаў яму таблічкі.

— Напішы яму, каб падскочыў сюды ўзаўтра. Пасланца вышлю ўміг.

Гэта сказаўшы, заклікаў загадчыка атрыюма і выдаў яму адпаведныя даручэнні. Цераз некалькі хвілін конны нявольнік рушыў нанач да Карыёлі… — Я хачу, каб Урсус быў пры ёй у дарозе… — кажа Вініць. — Было б больш надзейна… — Спадару, — гавора Назарка, — гэта чалавек надлюдское сілы, ён выламіць краты й пойдзе за ёю. Ёсць адно вакно ў высокай сцяне, ля якога няма варты. Прынясу Урсусу вяроўку, а астатняе ён сам даканае.

— На Геркулеса! — кажа Пятроні. — Хай вырываецца, як мага, але толькі не разам з ёю і не ў два або тры дні пасля яе, бо пайшлі б і вышнарылі б ейнае сховішча. На Геркулеса! Ці хочаце згубіць яе й сябе? Забараняю вам згадваць яму пра Карыёлі або ўмываю рукі.

Яны абодва прызналі яму праўду й замоўклі. Хутка Назарка пачаў развітвацца, абяцаючы падскочыць узаўтра ледзь свет. З вартаю меўся дамовіцца яшчэ тае ж ночы, але перад тым хацеў забегчы да маткі, якая была неспакойная пры такіх няпэўных часах. Памагатараў вырашыў не шукаць на мейсцы, але знайсці й падкупіць аднаго з тых, якія разам з ім выносілі трупы з вязніцы.

Пры самым выхадзе, аднак, затрымаўся шчэ і, адцягнуўшы на бок Вініція, пачаў яму шаптаць: — Спадару, не скажу пра наш намер нікому, нат роднай матцы, але Апостал Пётр абяцаў прыйсці да нас з амфітэатру, і яму адкрыю ўсё.

— Можаш у гэным доме гаварыць моцна, — запэўнівае Вініць. — Апостал Пётр быў у амфітэатры з людзьмі Пятронія. Але я сам думаю пайсці з табою, — і загадаў падаць сабе нявольніцкую накідку ды выйшлі. Пятроні супакоіўся.

— Жадаў я для яе смерці ад гэнай гарачкі, — думаў. — Для Вініція гэта было б яшчэ найменш страшным. Але цяпер вось я гатовы ахвяраваць залаты трыножнік Эскулапу ў заплату за ейнае выздараўленне… Эх ты, Агенабарбе! Манішся зладзіць сабе відовішча з болю закаханага! Ты, аўгуста, перш-наперш зайздросціла красы дзяўчыне, а цяпер зжорла б яе жыўцом за тое, што згінуў твой Руфій… А ты, Тыгэлін, жадаеш згубіць яе на злосць мне!.. Паглядзімо! Я вам кажу: вочы вашы не аглядацімуць яе на арэне, бо ці памрэ собскаю смерцю, ці вырву вам яе, бы сабакам, з пашчы… І вырву так, што не ведацімеце пра гэта, а пасля колькі разоў гляну на вас, гэтулькі разоў падумаю: во дурні, якіх перахітрыў Пятроні… І — з пачуццём самазадавальнення пайшоў у трыклініюм, дзе разам з Эўнікай селі вячэраць. Лектар чытаў ім праз гэты час ідыліі Тэокрыта. На двары вецер нагнаў хмары ад боку Сорактэ, і наглая бура змуціла цішыню пагоднае летняе ночы. Час ад часу разлягаліся грымоты на сямі ўзгорках, а яны, лежачы побач сябе за сталом, слухалі сялянскага паэта, які спеўнай дарыйскай гаворкай апяваў ім каханне пастыраў; пасля, укалыханыя, пачалі збірацца да салодкага супачынку. Але перад гэтым шчэ вярнуўся Вініць.

Пятроні, даведаўшыся пра ягонае прыйсцё, пайшоў да яго і спытаў: — Ну і што?.. Можа, прыдумалі што новае? А ці Назар пайшоў ужо ў вязніцу?

— Так, — адказвае юнак, прагортваючы валасы, змоклыя ад дажджу. — Назар пайшоў дамовіцца з вартаю, а я бачыўся з Пятром, які загадаў маліцца і верыць.

— Гэта добра. Калі пашанцуе, наступнае ночы можна будзе яе вынесці… — Арандатар з людзьмі павінен быць ледзь свет.

— Адыж дарога не вялікая. Спачынь цяпер.