Iван Сяркоў - Мы з Санькам — артылерысты...

Памянуўшы яшчэ Кутузава і маршала Жукава, Санька заклікаў нас «сухім трымаць заўсёды порах» і на гэтым змоўк. Я спалохаўся, што ён забыўся, як яно ў яго далей, але гэта было ўжо ўсё, канец.

Па-мойму, Саньку вучылішча апладзіравала яшчэ гучней, чым Маеўскаму, асабліва наша батарэя. А затым генерал уручыў яму цэлы стос кніг і паціснуў руку.

Вось як яно бывае: я думаў, што вершы нам у артылерыі не трэба, а тут генерал за іх падарункі дае і цісне рукі.

Калі шчаслівы Санька сеў побач са мной на сваё месца, усе пацягнуліся да кніг, усім захацелася на іх паглядзець. А і ёсць на што: «Аповесць пра сапраўднага чалавека» і два таўшчэзныя тамы Пушкіна. А галоўнае — усе яны з генеральскім подпісам і пячаткай.

Канцэрт таксама быў цікавы. Зводны хор вучылішча так спяваў «непобедимая и легендарная», што ў клубе дрыжалі шыбы. Медсястра Люся тонкім голасам выводзіла «Синий платочек». Але па-сапраўднаму развесяліў усё вучылішча наш Мішка Цыганкоў. Ён моўчкі, без адзінага слова паказаў, як рыбак рыбу вудзіць, і ўсе браліся за жываты. А генерал нават слёзы выціраў хусцінкай. Пра Саньку ў той момант усе быццам і забылі.

Але перад адбоем у казарме ў нас толькі размоў было, што пра яго перамогу на конкурсе. Кніжкі з генеральскім подпісам хадзілі па руках. На іх устанавілася чарга — хто за кім будзе чытаць.

Цяпер Саньку зайздросцяць, хоць і не хочуць у гэтым прызнавацца. Сваю зайздрасць хлопцы хаваюць за жартамі:

— Ты, Сань, цяпер руку не мый, дай нам патрымацца пасля генерала.

А хоць:

— Жывём, мужыкі: у нас цяпер свой акын!

Так да Санькі прыйшло прызнанне. Цяпер у яго ўжо ёсць паклоннікі. Лёва Белкін, напрыклад, за ім хвастом ходзіць. Ён прыстае, каб Санька напісаў элегію і для яго Люды. Зразумела — ад імя Лёвы. Лёва тады сам падпішацца. Няхай дзяўчына думае, што і ён паэт. I хоць Санька пакуль што не згаджаецца, але, мне здаецца, Лёва яго даканае.

Ходзіць за Санькам і рэдактар нашай насценгазеты «Залп» Іван Расошка. Напісаць заметку нас не дапросішся, дык вось цяпер рэдактара выручае наш «акын». Расошка перапісвае яго творы друкаванымі літарамі, аздабляе іх сцягамі і артылерыйскімі эмблемамі, і атрымліваецца вельмі прыгожа — усім падабаецца. Нават капітан Захараў, прачытаўшы аднойчы Санькаву «Оду савецкай гаўбіцы», з адабрэннем хмыкнуў:

— Хм! Пясняр у стане воінаў.

Але на паэзіі свет клінам не сышоўся. Наступіў час, калі загаварылі і пра мяне, хоць я вершаў і не пішу.

У нас у вучылішчы выкладаюць тры замежныя мовы: англійскую, французскую і нямецкую. Кожны вывучае тую, якую пачаў у школе, на «гражданцы». У залежнасці ад гэтага так і мы падзелены: англічане, французы і немцы.

Нам, немцам, пашанцавала і не пашанцавала на выкладчыцу. Пашанцавала таму, што ей гадоў ужо, можа, столькі, колькі і маёй бабулі. Дык мая бабка яшчэ — ого! — можа трушком аббегчы ўсю вёску, ды і на агародзе, няхай ей бог дае здароўя, з капаніцай і з лапатай з ей яшчэ ці справішся. А гэтая, здаецца, дзьмухні — і паваліцца: сівая, рыхлая, заўсёды задыхаецца і добра-такі недабачвае. Яна носіць акуляры з такога тоўстага шкла, быццам дно ў бутэльцы.

Пры такой настаўніцы можна ў класе на галаве хадзіць. I калі мы не ходзім, дык толькі таму, што званне не дазваляе: усё-такі ў пагонах. I той жа Міцька Яцук можа цыкнуць — сяржант. А вось круціцца можна як хочаш, і мы круцімся, перапісваем адзін у аднаго, амаль уголас падказваем, амаль адкрыта карыстаемся шпаргалкамі, а то і проста робім глупства — гуляем у «марскі бой», крыжыкі-нулікі.

А не пашанцавала нам таму, што яна — натуральная немка, не з нашых, недзе там вывучаных у інстытуце,— Ірма Генрыхаўна. Тут ужо ей не схлусіш, не адкажаш прыблізна: мову ведае, як і мы сваю, і прыдзіраецца з-за кожнай дробязі. Калі б не яе слепата, сядзелі б мы на двойках.

Больш таго — яна хоча, каб мы гэтую мову палюбілі. За што? Наслухаліся мы яе ў вайну, дагэтуль у вушах стаіць. Іншы раз заплюшчыш на ўроку вочы, і паўстае перад табой які-небудзь фрыц у касцы. I хоць мы разумеем, што Ірма Генрыхаўна тут ні пры чым, усё адно гэта справы не мяняе. 3 любоўю да нямецкай мовы ў нас ва ўзводзе, як кажуць, туга.

Але наша немка не губляе веры і настойліва патрабуе, каб мы ведалі назубок верш пра нейкую русалку, ці, як гэта па-іхняму,— ларэляй.

— Вы толькі паслухайце, як гэта прыгожа гучыць,— ледзь не спявае яна ад захаплення: