Iван Сяркоў - Мы з Санькам — артылерысты...

I, адкінуўшы артыстычна галаву назад, ён пачаў шпарыць па Санькаваму сшытку:

Хлопцы заржалі на ўвесь клас, пасыпаліся воклічы:

— Во дае!

— Ну і ўлопаўся пііт!

— Акын!

А Мішка Цыганкоў, малітоўна склаўшы рукі, з пакутніцкім выглядам узняў вочы ў столь і шэпча:

— Ах, вобраз... ах, не забуду...

Мне трэба было заступіцца за Саньку, але я не паспеў: якраз на «вобразе» ён і з'явіўся ў клас сам і адразу рынуўся на дэкламатара, чырвоны і раз'юшаны. Магчыма, што дайшло б і да рукапашнай, але Коля аддаў «элегію» без супраціўлення.

— Здаюся,— міралюбна сказаў ён і падняў руку ўгору.

Наступіла няёмкае агульнае маўчанне.

Каб разрадзіць атмасферу, Мішка Цыганкоў паспрабаваў звесці ўсё на жарт. Ён заклаў рукі пад папругу, захістаўся, як гэта робіць падпалкоўнік Асташэўскі, і падпалкоўніцкім голасам загаварыў:

— Таварыш Макавей, вы павінны выйсці са сцен вучылішча добра падкаванымі, а вы займаецеся чорт ведае чым!

Гэта было вельмі смешна, але Санька жарт не ўспрыняў.

— Заткніся, цыркач,— сурова адрэзаў ён і хмуры сеў на свае месца, пры гэтым сшытак дэманстратыўна адкрыта паклаў на стол.

— Фу-ты ну-ты — пііт! — насмешліва кінуў на гэта Мішка.

3 гэтага часу такая мянушка за Санькам і замацавалася. А калі ўжо вельмі хочуць яго дапячы, тады называюць і зусім вершаплётам. Казаў жа я яму як чалавеку: плюнь ты на сваю паэзію. Дык не, хоць кол на галаве чашы. Нават цяпер, пасля агульнага асмяяння «элегіі», ён не заракаецца і крэмзае свае рыфмы на розных чарнавіках і прамакатках. Праўда, свой сшытак ужо схаваў так, што і я не ведаю, дзе ён.

Доўга і мужна пераносіў Санька насмешкі, адбіваўся ад цікаўных, калі тыя прыставалі з роспытамі, што гэта за таямнічая С, вобраз якой яму сніцца. Чапляліся і да мяне, бо я гэта павінен ведаць. Ага, трымай кішэню — так і скажу, што гэта Соня-Кучараўка. Можа, ім захочацца ведаць, чый вобраз і мне сніцца?

I вось мы самі таго не заўважылі, як дажылі да свайго свята — Дня Савецкай Арміі. У гэты дзень нам адмянілі заняткі. У гэты дзень у нас быў святочны абед — макароны па-флоцку і па дзве порцыі фруктовага кісялю. А ўвечары, начысціўшы гузікі і спражкі, мы пайшлі ў клуб на канцэрт.

Спачатку наш Баця — сам генерал — выступіў з прамовай. Вельмі было прыемна слухаць, як ён гаварыў, што на нас спадзяецца народ, што мы цяпер — яго абаронцы. Між іншым, ён пахваліў і нашу батарэю. Падпалкоўнік Асташэўскі пры гэтым, седзячы за чырвоным сталом прэзідыума, расправіў плечы і горда павёў галавой. I мы таксама з ганарком пачалі аглядвацца на старшакурснікаў. З'елі? А то ўсё — салагі ды салагі.

Пасля генерала на сцэну нечакана выйшаў наш выкладчык літаратуры маёр Казлоўскі і сказаў нечаканыя словы:

— Аб'яўляюцца вынікі літаратурнага конкурсу, прысвечанага Дню Савецкай Арміі! Першае месца падзялілі выхаванец выпускнога курса Маеўскі і выхаванец першага курса Макавей!

Усё вучылішча запляскала ў далоні, і генерал таксама, а наша батарэя закруціла галовамі, шукаючы вачыма Саньку.

Тым часам маёра Казлоўскага змяніў на сцэне першы з паэтаў, незнаемы мне старшакурснік Маеўскі, і пачаў чытаць не што-небудзь, а... паэму. Чытаў ён бадзёра, гучна і складна, падмацоўваючы словы энергічнымі жэстамі. Адразу відаць — зух — і не першы раз пажынае лаўры. Аказваецца, яго ўсе тут ведаюць: па зале пайшоў шэпт:

— Ну, дык гэта ж Маеўскі.

Чаго-чаго толькі не было ў той паэме: і залп «Аўроры», і чырвоныя сцягі, прабітыя кулямі, і тачанкі, і танкі, і вераломныя ворагі, і наш суровы поступ. I ўсё ў склад, усё ў лад. Ну, думаю, чаго ж ужо наплёў Санька, што не паддаўся гэтаму Маеўскаму і таксама заняў першае месца? Здаецца ж, ужо нічога такога гераічнага і няма, чаго б не памянуў гэты паэт.

I вось Санька на сцэне. «Смялей!» — хочацца крыкнуць мне, бо хлопец зусім разгубіўся, пачырванеў, не ведае, куды дзець рукі, бездапаможна азіраецца на маёра Казлоўскага, і той яго жэстам супакойвае.

Нарэшце-такі ён набраўся духу і не сваім голасам абвясціў:

— «Рускі штык»!

— Гучней! — крыкнулі з задніх радоў.

— «Рускі штык»! — па-дзявоцку тонка пралямантаваў бедны паэт і ўжо не спыніўся, пакуль і не скончыўся яго твор.

А скончыўся ён хутка, таму што гэта была не паэма, а ўсяго кароткі верш.