Iван Сяркоў - Мы з Санькам — артылерысты...

Праўда, з Кацяй перапіска ў мяне завязалася частая. Такая частая, што не хапае і пра што пісаць. А тут яшчэ падпалкоўнік строга папярэдзіў, каб мы ў пісьмах не выдалі ваенную тайну і асабліва каб яго прозвішча — Асташэўскі — не выдалі, бо шпіёны ж не спяць. Пра парадкі ў вучылішчы — таксама нельга. Вось я і пішу толькі пра тое, што шпіёнам без карысці: што мы тут вучым, якую кніжку новую прачытаў, якое кіно нам паказвалі, як нас кормяць. Па-мойму, у гэтым асаблівай тайны няма. Хіба вось пра харчы. Але няхай ведаюць, што мы тут не галодныя. Як аднойчы сказаў наш капітан Захараў, чым лепшы ў нас апетыт, тым страшней будзе забеспячэнцам і імперыялізму.

А яшчэ, каб Каці было цікавей, я тое-сёе і выдумляю. Маўляў, мы ўжо страляем тут з розных гармат і мяне ледзь не параніла снарадам. Няхай крыху дзеўка паперажывае, пахвалюецца — ласкавейшая будзе. Вось Санька, той стрыкуліць сваёй Кучараўцы вершамі, аж гай гудзе. А мне застаецца толькі зайздросціць. Калі я бяруся за вершы, дык у мяне то слова лішняе, то яго не хапае. Вуглавата неяк атрымліваецца. А вось душой адчуваю — ёсць у мяне штосьці такое да Каці ў сэрцы, што просіцца ў верш. Проста так гэтага не скажаш.

Каця таксама мне нічога такога пра пачуцці не піша. Жыву з Сонькай на кватэры... Гаспадыня добрая... Па нядзелях ходзім дамоў па бульбу... Баіцца, каб не атрымаць двойку — стыпендыі не дадуць... Дома куры падохлі — ці не атруціў сусед... I рознае такое. Але мне ўсё адно цікава. Асабліва па душы тое, што ў іх тэхнікуме сумна — рэдка бываюць танцы. I вельмі добра! Няхай іх зусім там не будзе. А то яшчэ пазнаёміцца з якім гарадскім. Гарадскія, яны жвавыя.

У канцы кожнага пісьма яна прыпісвае: «Чакаю прывета, як салавей лета». Вось гэты «салавей» і бярэ больш за ўсё за сэрца. А то яшчэ і кветачку намалюе. У адказ на кветкі я пачаў маляваць артылерыйскія эмблемы — гарматныя ствалы крыж-накрыж. Трэба, каб адчувалася мужнасць. Піша не абы-хто — артылерыст. Няхай цэніць.

I вось надышоў ён, той радасны і хвалюючы дзень, калі па батарэі разнеслася чутка: заўтра у нас будзе звальненне! Сам капiтан сказаў, каб яго памочнік, сяржант Міцька Яцук, падрыхтавау яму спіс жадаючых. Захваляваўся ўзвод і ўся батарэя. Як? Што? Каго будуць пускаць, няўжо ўсіх жадаючых? Не, не ўсіх, а толькі хто заслужыў — добра вучыцца і дысцыпліну не парушае.

Тады мне капцы. Правільна выкалана ў таго растоўскага «прынца» на руцэ — «няма ў жыцці шчасця». Аднак хоць і са слабай надзеяй, але запісаўся і я. Рускую мову я ўжо выправіў, на першым жа дыктанце атрымаў чацвёрку. Так што тут падпалкоўніку няма да чаго прычапіцца. Але ж ён можа ўспомніць мае спазненне на фіззарадку, і тую вясёлую забаву «па качану». Тады Санька пойдзе адзін — ён заслужаны. Трэба будзе папрасіць, каб ён хоць дома там не расказваў пра мае конікі і перад дзеўкамі не распускаў язык. Няхай скажа, што я на дзяжурстве. А лепш за ўсё — у каравуле. Прауда, каравульнай службы мы не нясём — усё, што трэба вартаваць, вартуюць салдаты,— але адкуль яны там ведаюць. Затое гучыць важка. Асабліва ацэніць бацька, сам былы ваяка. Ён ведае, што такое каравул.

Але, на маю вялікую радасць, ніхто мяне са спісаў не выкрасліў, нават падпалкоўнік Асташэўскі. Які добры чалавек. Зла не помніць. А то плявузгаюць пра яго рознае: і прыдзірлівы, і занудлівы, і Маятнік, і Грызь. Калі крыху і пагрызе, дык ад іх адпадзе. Ну і народ.

Хто не служыў у арміі, той і не хадзіў у звальненне, а значыць, і не ведае, якая гэта радасць. Асабліва калі ты ідзеш першы раз, калі цябе яшчэ не бачылі дома ў вайсковай форме. Белыя падкаўнерыкі падшываюцца так, як ніхто іх не падшывае і перад генеральскім страявым аглядам,— ні маршчынкі, ні складачкі. Гузікі, эмблемы і спражкі даўно гараць золатам, а іх усё чысцяць і чысцяць зубным парашком, а яшчэ лепш — асідолам — спецыяльна для гэтага прыдуманай маззю. Каля стала з электрычным прасам чарга, да люстра не прабіцца — народ збіраецца ў звальненне. Вакол вясёлы смех і гамана: ты куды? а ты куды? а давай пойдзем туды. Ва ўзводах ідзе часовы абмен з тымі, каго пакрыўдзіў лес, каго выкраслілі са спіса. Выбіраюцца чаравікі па назе, гімнасцёркі не такія шырокія ў плячах, картузы, якія не лезуць на вушы. Святая справа — аддаць усё лепшае і прыгажэйшае таварышу. А не аддасі, дык і сам потым не прасі. Такі закон.

Каму мы толькі нічога не далі б і не памянялі, дык гэта той дубіне Лобану з першага ўзвода. Гэта — каб ён не фарсіў перад Алай-Этыкеткай, да якой, мабыць, і збіраецца. I куды чалавека нясе, калі гэта сапраўды так? Яна ж, пігаліца, хоць і маладая, але ж яму не пара — гадоў усё-такі на пяць старэйшая за яго, калі не на больш. Магчыма, што ён пыл нам пускае ў вочы: ведайце, маўляў, нашых, драбяза. Канешне, у нас пад носам яшчэ не хадзіла лязо брытвы, а ў Лобана ўжо ходзіць, бо там расце нейкі рудзенькі машок, які ён называе шчаціннем.