Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

3
На скрыжаваньні — тры крыжы,
усе ад даўнасьці сівыя,
над імі ў споласе дрыжыць
прамень зары... Журботна вые
вільготны подых. Ля ракі,
на камяністым плыткім плёсе,
вартуе, сеўшы, сьцень ракіт
сівая, згорбленая восень.

Зыбае плынь луску ляшча,
затокі мшысты бераг мые,
і рэжа косамі плюшчай
чароту выгнутыя шыі,
і плачуць мройныя кусты
калін, нячэсаныя вербы,
што неўзабаве ўбор густы —
прыпынак ценявы, дзе зьвер быў, —
руды аголіць лістапад
і замяце у кут-зацішак,
ці мо’ ракі шумлівы спад
на хвалях век іх закалыша.

Хінецца, горбячы свой стан,
вятрамі высмактаны блёкат.
Сьцякае з жоўтага ліста
каля карчоў бусьліны клёкат...
І шэлест гнецца у лісьці,
пачуўшы музы гэтай гукі,
разьмяк расчулены і сьціх
ад стомы мляўкае ля сука.

Над полем вораным здалёк —
празь цьвіль смугі ліпкой —
аднекуль
бруіцца днёў самотных клёк —
адменны пах расьлінных лекаў,
паволі сочыцца, ідзе
да міражоў, дзе сьветлацені
прадуць на восеньскай градзе
уток крылатых лятуценьняў...

І толькі зрэдзь яны адны,
нібы наструнены рукамі,
віхры пругкія — бягуны —
клубкамі коцяцца пад камень
і вырываюцца адтуль,
і да крыжоў імкнуцца бліжай,
кранаюць дрэва наляту
і пыл на грывы свае ніжуць.

І пахне хмеліва зямлі,
і журавы на поўдзень з хаты
нясуць, бы тыя караблі,
на крылах клопат свой багаты,
спакой азёрнае тугі
нясуць у край чужы і небыт,
нялёгка безьліч міль тугіх
адольваць зорным шляхам неба!

Мінаюць шэрыя папар
і рунь азіміны із болем:
да пуху іхняга прыпаў
знаёмы, родны водар поля.
Мінаюць гомельскі блакіт
і накіп воблачнага цэду...
Паўдзённай сьпёкі воск плаўкі
плыве птушыным сьвежым сьледам.

Гавораць шэрыя чужым,
што ў нас зь вясной сябруе восень,
што па нябожчыцы-мяжы
палёў вятры цяпер галосяць,
і сьведкі даўнасьці жывой —
крыжы, бы тыя вартавыя,
стаяць маўкліва... Хмар сувой
даўно цяпло над імі выеў...

4
Якое сьвету хараство!
На харастве — цьмяныя плямы.
Чыя-ж рука цудоўны Створ
пад сонцам мурзае вуглямі?

Якія контуры на тле
сьвятла выростаюць і рысы?
Яшчэ ня ўмёр, яшчэ ня стлеў
зарою высыпаны прысак...

Жыве ён... Курчыцца апад
красы ля брам ліхіх суцьмежжа.
Хто-ж гэта зноў, мой родны брат,
сады упокат хціва рэжа?

Чые-ж віднеюцца яшчэ
і ткуцца гэтак сілуэты?
Ці не касу сваю Кашчэй
над галавой заносіць сьвету?

І краем правага пляча
сьпірае збоі хмар гарбатых?
А мо’ гатуе стравы чар
сваіх магутная Гэката?

Ліняе сьвету хараство,
мяняе колеры і блікі...
Глядзіць вачыма зораў Створ
на вобраз Януса двухлікі...

5
Дымяцца хмары. Неба край
у нявыразным нейкім русе.
Даўно ўжо Лысая гара
вяшчуе глум на Беларусі.

Глыбока ў ейную душу
упіўся чорны кіпець госьця...
Жалобу дня прыблудны шум
кляймом азначыў на пагосьце...

Над ім — у посягу згібень —
накшталт мангольскага узору
гараць на выкутым ілбе
крывёй палуджаныя зоры...

І стогне Лысая гара:
як тую кроў крывёю сьцерці?
Галосіць нема родны Край
у танцы выскаленай сьмерці.

Густыя воблакі працяг
нябёс і край зары задзьмулі.
Вільготным клёкатам бацян
на языку мазоль намуляў,

заплюшчыў вочы, болю зло
у пух скупы угнула голаў,
упаў скамечаным вузлом
на гузякі карэньняў голых.

Рыпелі тупа косьці дрэў,
а вецер ліпу гнуў і гушкаў.
— Скажы, дзядунька, не памрэ
ад болю скурчаная птушка?

— Ды не, унучак, аджыве,
але-ж нядобрая прыкмета...
Зірні, часамі у траве
няма яго цыбатых дзетак?

— Няма, дзядунька, анідзе...
А хіба ёсьць у птушак дзеці?
— А як-жа. Мусіць, у гнязьдзе
іх забаўляе сьпевам вецер...

Дымяцца хмары. Неба край
у нявыразным нейкім русе.
Напэўна, Лысая гара
вяшчуе глум на Беларусі.

6
На грудзе выгану рудым
акачанеў падбіты бусел.
Шчыпаюць корань лебяды
лятою змораныя гусі.

Туга спанатрыла гусей,
і вартаўнік прыжмурыў вока:
ці выган посны напасе
усіх прад выраем далёкім?

Ці уратуе пух густы
ад зябкай плыні цела дзічы?
А мо’, як бусла, пад кусты
прыгорнуць хвалі роднай Пцічы?