Уладзімер Дудзіцкі - Напярэймы жаданьням

Ня плач, ня журыся! Даруй свайму сыну,
што лечыць тугу пакуль золатам лісьця.
Цяпер ані цешыць, ні вабіць чужына,
як вабіла, помню, калісьці.

Зальцбург, кастрычнік 1945

Перада мной — прастор нябёс,
чужы, халодны і нялюбы.
Які-ж вар’ят сюды прынёс
мяне на зьдзек людскі, на згубу?

І сам ня ведаю таго,
зь якой удачы ці няўдачы
пакінуў пах сваіх лугоў
і сьлёзы матчынага плачу.

Адно цяпер — пад шум і сьвіст,
калі цягнік імчыць кудысьці,
прашапацеў пажоўклы ліст
сакрэт няспраўджанага выйсьця...

_____

Мінуў аўстрыйскі далягляд
і неба шэрага аблокі...
Я чую: сьвежая ральля
мне беларускім пахне сокам.

Зальцбург, кастрычнік 1945

Пяскі дарог, і лісьцяў медзь,
дарог лукатыя аборкі...
Я прыплаціў-бы, каб ня мець
іх на віду і ў думах горкіх.

Сумуюць родныя палі,
ідуць, як шлях ідзе малочны.
Усьмешкай восеньскіх калін
глядзяць братоў сівыя вочы...

Палі, вазёры і лясы —
на сотні сотняў кілямэтраў.
З чужой зямлі бяздомны сын
паклон ім шле на крылах ветру.

Да іх, туды — за небасхіл,
дзе нарадзіўся, рос і вырас,
я панясу свае грахі
і сьпеласьць дум, і сьпевы ліры.

Зальцбург, кастрычнік 1945

Жалобная струна

Нялёгка сяньня пішуцца лісты,
і словы глейкім сумам наліліся.
Упаў на грудзі зломаны кастыль
і рану цяжкую у сэрцы высек...

Глыбокая і прыкрая яна,
няўгойная, як модна ні залечвай...
Дрыжыць лістоў журботная струна
па ростані і няблізюткай стрэчы.

І ростані, здаецца, ня было,
ня бачыліся з роднымі у хатах.
На вотшыбе, за спаленым сялом,
разьвітваліся з шумам хвой кашлатых.

І кленчылі, падходзячы да меж,
перад апошнім — блізкім — кілямэтрам.
Пахрышчаныя бурамі, суцьмеж
хрысьціліся і кланяліся ветру.

Пакінутае — курчыцца у сьне,
спатканае -­ наровіцца ад сыці...
У прадзіве па страчанай вясьне
навошчаныя гневам звоняць ніці.

Прыслухаешся — сочыва крыві,
пругкія хвалі і жывыя пульсы.
Ды чым і як жывульку ні жыві,
выпростваюцца мінусы і плюсы...

1945

Ліст да сястры

Сястрыца родная, паклон ад брата.
Я вельмі ўсьцешаны, што ты жывеш...
Прыклей на браме каля нашай хаты
крывёй напісаны мой сьціплы верш.

Няма ў ім радасьці, няма і жарту —
такім мне выдаўся сягоньня сьвет...
Найлепш ягоную узважыць вартасьць
вам крытык ведамых табе газэт.

Ён першым лекарам быў песьняў-думаў
і знаўцам вывіхаў мае касьці...
Такога іншага у справе глуму
з табой ня здолеем нідзе знайсьці.

Стаю вось тут я каля сьценаў замку,
у нас — асеньняя цяпер пара...
Трымайся, любая, мацней за клямку,
каб злодзей вынесьці ня змог дабра.

Прымі вось гэтую маю параду,
кажу ад шчырае табе душы.
Калі-ж душу тваю суседзі ўкрадуць,
ў лісьце адказным мне хутчэй пішы.

Вярнуся, любая, да вас ня госьцем,
пад неба роднае вярнуся жыць.
Павесім раніцаю на пагосьце
ручнік скрываўлены твой на крыжы.

На папялішчы мы зьбярэмся дзікім,
чужыя зводнікі дзе ладзілі таргі.
Браты і сёстры у той дзень вялікі
зьбяруцца ўсе у дом свой дарагі.
На стол кляновага паставім соку,
пакроім радасьцяй тугу і сум.
Сьмяяцца будзе вечар сінявокі,
зарой цалуючы палёў красу.

Такой ня ведала бяседы ў хаце,
такога сьветлага ня знала дня
ні наша бедная калісьці маці,
ні наша блізкая крыві радня.

Пакуль-жа, родная, паклон ад брата!
Я вельмі ўсьцешаны, што ты жывеш...
Прыклей на лішцьве каля нашай хаты
крывёй напісаны мой сьціплы верш.

1945

О родны край

Са мною ты на яву і у сьне,
мой родны край, блізкі і блізка...
Табой жыву. Малюся, як вясьне.
Ты — песьняў-дум найлепшая калыска.

Нідзе, я ведаю, сябры, нідзе
ня знойдуць лепшага у сьвеце вочы.
О родны край! Куды мой шлях вядзе —
у бок паўдзённы ці паўночны?

Ўпаду ад сьпёкі я, ўпаду, памру,
мароз душу маю ад цела прыме.
Не прывядуць шляхі к дабру,
калі сустрэнуцца у Рыме.

Кірунак захадні — зусім чужы,
усходні гэтакі ж. Усе чужыя.
Над першым навальніца ўсё дрыжыць,
па-над другім зьвяр’ё начамі вые.