Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Кнігаў маіх яшчэ ў Менску ў продажы няма. Нам прыслалі некалькі накладным плацяжом з кнігарні. Хлопцы жаляцца, што не маюць з чаго пісаць рэцэнзіі.

Вельмі цяжка жывецца дочкам п. Алесі [Смоліч], але ў адной муж і дочка, паводле слоў п. Алесі, – чыстыя шызафрэнікі, а яна ў іх нявольніца. Я парадзіла п. Алесі, каб кідала той Кіеў і ехала ў Менск, каб і тая дачка змагла да яе хоць раз у год прыехаць ды адпачыць. П. Алеся мае 80 з нечым руб. пенсіі, а гэта ўжо амаль дастаткова для адной асобы. Яна купіла сабе і той сваёй дачцэ цёплыя, на кажушку, чаравікі, бо, як пісала другая дачка, тая ходзіць у туфлях па глыбокім снезе.

Атрымала вельмі харошага і разумнага ліста ад М[аксіма] [Танка]. Ён паехаў на месяц у Маскву. Смяецца з майго падарожжа і просіць болей пісаць вершаў. Якая ж разумная, якая ж харошая Любоў Андрэеўна, ягоная жонка, яна і Вам спадабалася б.

У мяне прыкра тое, што надта аслабеў муж. Ледзь ходзіць на працу. Нічога яму не баліць, а сілаў усё меней. Гляджу яго, як малое дзіця. Калі атрымаю ганарар, дык куплю яму ўсё, каб меў радасць! Ён вельмі хоча магнітафон…

Адна дама з Польшчы прыслала польскую газету, дзе інтэрв’ю з нашым сынам з прычыны прызнанай яму польскім радыё конкурснай награды за апавяданне. Ён тэлефанаваў толькі, што збіраюцца разводзіцца… Мая галава з гэтага ўсяго трашчыць! Нікуды, аднак, не мяшаюся: дарослыя, няхай робяць што знаюць. Я іх не разумею! Косці і Лёдзі болей нічога не пашлю, бо, можа, ім усё гэта і не патрэбна…

Ля аўтобуса пазнаёміў мяне сябра Мальдзіс (яны з Прашковічам мяне праводзілі) з Новікам-Пеюном, але часу было ў нас усяго 5 мінут. Гэта была такая радасная сустрэча, каб Вы ведалі! Ён абяцаўся прыехаць да нас. Ад Белакоза ўчора быў ліст, нешта не ўспамінае аб Вашым лісце. Белакоз прасіў адрас Г. Кісялёва. Я яго накіравала да Вас. Фатаграфіі мне цудоўна зрабілі ў “Звяздзе”.

Цалую Вас і сардэчна Вам кланяюся. Вітаю ўсю Вашу сям’ю.

Ваша Ларыса Геніюш .

Зэльва, 12 лютага 1968 г.

Дарагая Людвіка Антонаўна!

Дзякую Вам за ліста. Вельмі сумна, што Вы захварэлі. Як чуецеся цяпер? Можа, Вы прастылі?

Сяння мела магчымасць паслаць Вам сваю кніжку. Калі яе атрымаеце, абавязкова паведамце, бо, як ні дзіўна, кнігі гінуць нават з пошты! Юра кнігу, высланую яму ўрачыста з выдавецтва, не дастаў. Прыйшоў толькі пусты канверт. Тэлефанаваў аб гэтым, злосны, учора. Л. Луцкевічу і Шышэям мае выслаць з Менску Прашковіч (на мой кошт). Убачымся некалі з імі, дык падпішу. Першыя кнігі я разаслала сваім самым старым і дарагім знаёмым. У Вільню – толькі Клімовічам, і то не ведаю, ці яны атрымалі… Сяння ім напісала. Бывае, што лісты ад іх гінуць…

Таксама прашу не гневацца на Белакоза. У яго таксама не заўсягды соладка. У нас тут – законы тайгі… Можа, і ён не атрымаў Вашага так цэннага ліста. Пастараюся туды пад’ехаць.

Памыляецеся крыху адносна мяне. У Менску я чулася вельмі дрэнна. З натуры я чалавек задумчывы і невясёлы. Мне там было часамі так пагана, што не вытрываць. І найгорай тое, што не магу гэтага скрыць… Я прывыкла да ціхага і беднаватага жыцця. Гэта не фразы, але сапраўды я і муж толькі жывем, дышам і існуем для Краю… Гэта і літаратура, і круг знаёмых, і гэтыя капейкі, што нам застаюцца, – усё на адну мэту: то паможам, то пагасцім каго, а калі трэба, дык і пашлем. Нічога ў нас няма больш, і жыць нам ужо не так доўга і засталося. Вось толькі ёсць многа кніг і, Богу дзякаваць, унукі. Што да сына, то няхай робіць, што знае, бо жыць з нявесткаю нашай, як пішуць людзі, нельга! Гэта тое самае, каб мяне пасяліць з якім Берыяй…

Няхай сябра Тонік будзе так ласкавы і скажа Л. Луцкевічу, што вельмі-вельмі стараюся для яго кніжку. Учора тэлефанаваў Быкаў, што ізноў яны ёсць у Менску. Ён адну сабе купіў. Водзывы аб кніжцы харошыя. Я рада! Сяння ізноў паслалі Юры і не ведаем, ці дойдуць…

Што да Алесі Ігнатаўны, то ёй няма чаго бедаваць. У людзей куды горай у жыцці… Яе дзеці ўжо настолькі дарослыя, што можна іх адлучыць ад “пупавіны”. Вось і мне хочацца, каб яна пакінула нейкія ўспаміны, бо яны вельмі цэнныя для нас. Гэта важна! А вечна цацкацца з нейкімі шызафрэнікамі, якія чаўпуць, што хочуць, няма патрэбы. З Алесяй Ігнатаўнай так і не давялося мне паважна пагутарыць, але тое, што яе дочкі не ведаюць слова па-беларуску, мне не падабаецца. Я за гэта не вінавата. Папаўшы ў такое таварыства, я старалася не быць там дысанансам. Таварыства было цікавае – вельмі разумны і асвечаны чалавек і той самы мастацтвавед, але на мне вісіць цяжар лагера, нейкі сум, роздум. Я папраўдзе чалавек чыну, працы, і гэткая “багема” не па мне…