Лариса Гениюш - Збор твораў у двух тамах. Том 2. Проза

Зэльва, 29 студзеня 1968 г.

Дарагі і паважаны Юльян Сяргеевіч!

Дазвольце мне хоць лістоўна падзякаваць Вам за тую працу, якую з такой любоўю і ўменнем улажылі Вы ў склад майго зборніка. Даруйце ласкава, што не падзякавала Вам за гэта асабіста, будучы ў Менску, але я была, да пэўнай меры, нявольнікам гасцінных сваіх гаспадароў Караткевічаў, ад якіх і залежалі мае візіты. Было халадно, я пагана арыентуюся ў Менску, і таму Надзежда Васільеўна не асабліва давярала мне адной вандроўкі па ім.

Што да прадмовы, то яна, самі ведаеце, якая – цудоўная, але ёсць недакладнасці, і будзе добра, калі іх не заўважаць. Шкада, што мы з Вамі не сустрэліся ў свой час, гэта было б карысна. Што да зборніка, то паганая ў ім фатаграфія, зробленая з копіі. У мяне ёсць арыгінал на глянцавітай паперы, і сябры аб гэтым добра ведалі. Аднак, у параўнанні са зборнікам, гэта дэталь. Зборнік харошы. Ведаю, што львіная часць маёй удзячнасці за яго належыць Максіму Танку.

Думаю цяпер, як прымуць гэтую кнігу нашы людзі, ці дойдзе яна да іх? Жывыя некалі сцежачкі адвечнай беларускасці пазаносіла ўжо чужым і новым… Я гэтага не адграбаю, бо ўсё гэта жыве ў маёй душы, – а людзі? Я пішу аб гэтым, бо гэта ёсць вялікія вартасці, якія гінуць і якія мне да болі шкада. Хачу пісаць крыху прозаю, бо вельмі многа мне трэба сказаць.

Дзякуй Вам яшчэ раз за Вашу мудрую павагу і да мае творчасці, і да тых вялікіх нашых вартасцяў, якія я, так яшчэ не дасканала, намагаюся перадаць нашаму народу.

З бязмернай павагай да асобы Вашай – Ларыса Геніюш .

Зэльва, 2 лютага 1968 г.

Даражэнькія!

Дзякую за ліста. Я яго вельмі чакала. У Менску я была ўсяго тыдзень. Ля Слоніма ледзь не вывернуўся аўтобус, але нас выцягнулі машынамі з рову, і я шчасліва давязла маю мілую госцю дамоў.

У іх кватэры нейкі мастацтвавед спраўляў свой дзень народзінаў! Калі даведаўся, што я Л.Г., дык стаў з чаркаю п’яны на калені і меркаваў, каб абняць. Тады я кажу яму, што я не Л.Г., каб адчапіўся, дык ён са злосці, што яго абманулі, тыцнуў мне дзве фігі… Так вось пачалося маё прабыванне ў Менску. Пілося там без канца. Госці і ў нас, і мы ў госці!

Прыехала да Караткевічаў і Алеся Ігнатаўна [Смоліч]. Яна вельмі мілая, вясёлая і харошая жанчына. Мы з ёю і спалі разам! Назаўтра ездзілі ў крамы, а пасля да п. Алеся Траяноўскага, рэдактара са “Звязды”, і да Грынчыкаў (ён працуе ў АН старшым навуковым супрацоўнікам). Алесяй Ігнатаўнай на гэты раз заапекаваўся вышэйупамянуты мастацтвазнаўца, толькі на гэты раз ён быў болей цвярозы…

Да Караткевіча прыехала зноў ягоная дзяўчына, якая сядзіць там да сяння і, як піша Мікола Прашковіч, “хоча яго ўзяць доўгай асадай”. З Прашковічам мы, безумоўна, пагадзіліся, і ён трымаў сябе, як сапраўдны джэнтэльмен.

Найболей мне падабалася ў сям’і М[аксіма] [Танка]. Ягоная жонка такая харошая і мілая, што я засталася захопленая ёю. Спадабаліся мне і сын, і ўнук. Сядзелі сабе за сталом урачыста тры Максімы! Найстаршы быў крыху хворы. М.Т. не хацеў мне казаць, што гаварыла Бядуліха, толькі ўсміхаўся і казаў, што замоўкла пасля таго… Я ўсё ж даведалася б, але Караткевіч не мог вытрымаць, каб не перашкаджаць! Тым болей, што ўжо паспелі асушыць бутэльку з шатландскім віскі. (М.Т., яго жонка і я пілі толькі лёгкае віно з антонавак!)

У выдавецтве сустрэлі мяне радасна, усе прыбеглі, аж я разгубілася. Караткевіч з радасці ўсё стараўся пацалаваць мяне пры людзях, чым угнявіў мяне канчаткова. Дырэктар выдавецтва тав. Матузаў быў вельмі мілы, ён даў мне свой экземпяр маёй кнігі, якую мы адразу з выдавецтва паслалі сыну ў Беласток.

У Саюзе пісьменнікаў ізноў мы спаткаліся з Алесяй Ігнатаўнай. Яна выбіралася па справах у Каралішчавічы. Я пазнаёмілася там з Марыяй Канстанцінаўнай, жонкай пісьменніка Бароўскага, здаецца, які праседзеў 20 гадоў і ўжо памёр, ды з вельмі сімпатычнай жонкай Таўлая. Туды прыйшоў па мяне Прашковіч. Надта сімпатычны малады наш паэт у ваеннай форме: Сяргей Панізнік. У мінулым годзе выйшла яго першая кніжачка паэзіі “Кастры Купалля”. Усяго не апішаш.

З Караткевічам пасварылася канчаткова дзеля вечнай гарэлкі і нетактоўных паводзінаў. Яго дзяўчына неблагая, і калі здарыцца супружжа, то я болей яе буду шкадаваць, чымсці яго.

Прозвішча Бібіла вельмі часта мне давялося чуць у дзяцінстве ад майго дзеда і дзядзькоў. Белакоз павінен гэтую справу добра ведаць. Як найхутчэй пашлеце мой адрас сяброўцы Бібіла, у нас з ёю будзе нямала спраў!