Алег Грушэцкі: Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Таямнічае каралеўства

– Наш род належаў да гэтага герба і карыстаўся ім.

– Гэта як?

– Даўней, калі рыцары збіраліся на вайну і аб’ядноўваліся пад адной харугвай з гербам, за вайсковыя заслугі іх сем’ям мог надавацца герб. Ім яны потым карысталіся. Такім чынам многія шляхецкія сем’і займелі падобныя гербы. Наш род пайшоў ад сапраўдных рыцараў.

– Але ж!

Янка быў гэтак здзіўлены, гэтак усхваляваны, што мог бы выпусціць вуду і не заўважыць таго.

– Ашалець можна! – не мог ачомацца хлопец. – А чаму я нічога дагэтуль не ведаў?

– Папраўдзе, гэтага нават твой бацька не ведае. Я пра тое асабліва ні з кім не размаўляў.

– А чаму?

– Ну як табе патлумачыць? Не тыя часы былі, скажам так.

– У сэнсе?

– Калісьці за такое маглі і выправіць куды, у Сібір ці яшчэ што горай. Хаця твой бацька і нарадзіўся ўжо ў больш вольны час, але ўсё адно лепей было не распавядаць пра сваё паходжанне.

– А цяпер што?

– Ужо можна і не хаваць. Але каму гэта цяпер цікава?.. – сумна прамовіў дзед.

– Мне! – гарэлі вочы хлопца. – Вельмі! Гэта ж так істотна ведаць, – кім былі твае продкі. Асабліва калі гэтакія. Я дагэтуль пра рыцараў толькі ў кніжках чытаў ды фільмы пра іх глядзеў. А цяпер разумею, што ў маім родзе былі рыцары! Цікава ж!

– Шчыра кажучы, мяне вельмі цешыць, што цябе гэта так уразіла, – павесялеў дзед. – Можа, у цябе атрымаецца болей даведацца пра нашых продкаў. Я стары ўжо. А ў вас, маладых, усе магчымасці сёння на тое ёсць. І архівы, і бібліятэкі вунь якія, і гэтае, як яго…

– Сеціва? – падказаў хлопец.

– Ага, яно самае. Вось дзе рэч, кажуць, цудоўная.

– Усё, што пажадаеш, можна знайсці, – пагадзіўся Янка. – Трэба будзе ў вольны час, як вернемся, паглядзець. Магчыма, што і знайду.

– Мо што і мне потым апавядзеш.

– Абавязкова, дзеду.

– О! – раптоўна гукнуў дзед, і Янка павярнуўся ў той бок, куды глядзеў дзед. – Торкае, глянь ты, торкае!

– Ага, – адразу з імпэтам пералучыўся Янка на іншае. – Глянь ты, і сапраўды, бярэ! Ды і добра, відаць жа. Гэтак цягне, няйнакш, вялікая рыбіна.

– Так, давай, давай! – дзед шмаргануў вуду і закруціў шпульку.

Урэшце над воднай плынню паказалася і сама рыбіна, якая выскачыла на імгненне з вады, спрабуючы вызваліцца ад гачка. Яна была не з дробных. Галоўнае цяпер, каб яна не сарвалася.

– Падхватнік, Янка, хутчэй падхватнік! – крычаў дзед, падцягваючы рыбу, якая ўпарта супраціўлялася.

Хлопец кінуў сваю вуду і скокнуў па падхватнік. Дзед падвёў рыбу бліжэй да берага, а хлопец яе ўдала падхапіў. Ён ледзь выцягнуў рыбіну на бераг, ажно той падхватнік прагнуўся.

– Глядзі, глядзі! – раптоўна гукнуў дзед. – Хапай вуду, і ў цябе бярэ!

Хлопец кінуўся ратаваць сваю вуду, якую рыбіна магла сцягнуць за сабою. Янка падсякаў яе і падцягваў гэтак, як вучыў дзед. Рыба пачала весці з боку ў бок, але хлопец усё бліжэй падцягваў яе да берага. Лёска напіналася, як струна, але гэта адно падахвочвала хлопца. Яшчэ крыху намаганняў – і ягоны ўлоў на беразе.

А далей яны толькі і паспявалі, што выцягваць згаладалую рыбу, і за колькі гадзін ужо мелі болей чым зайздросны ўлоў. Такога Янка і не мог уявіць.

Дахаты нашы рыбакі вярнуліся надта шчаслівыя і з багатым уловам. Вядро, амаль поўнае рыбы, Янка ледзь перанёс праз парог і з грукатам бухнуў на падлогу. Яго перапаўняў гонар мужчыны-здабытніка, які з лішкам выканаў свой гаспадарскі абавязак карміцеля сям’і. Следам за ім ужо больш сціпла ўвайшоў дзед і ціха паставіў вуды і рэчы ў кут.

– Вось! – пахваліўся Янка. – Ледзь данеслі!

– Матка Боска! – радасна пляснула ў ладкі бабуля. – Ну вы і малайцы!

– Але ж, сапраўдныя рыбакі! Здабытнікі! Гэта ж трэба, гэтулькі рыбы налавілі! – падтрымаў сваіх родных тата і папляскаў сына па плечуку. – Ну, дай пацісну табе руку!

І той з гонарам, але ў той самы час і ўсхвалявана працягнуў яе бацьку.

– Ды што вы, – прамовіў збянтэжаны ад пахвалы хлопец. – Я ж з дзедам. Каб не ён…

– Слушна, Янка, – падтрымаў такое імкненне да справядлівасці бацька. – Славай трэба дзяліцца з тымі, хто дапамагаў яе дасягнуць. – Ну, тата, – звярнуўся ён ужо да свайго бацькі, – вы мяне ўразілі, нават перасягнулі самога сябе. Мяркую, Янка надоўга запомніць такую рыбалку!

– Толькі куды ж мне цяпер усю гэтую рыбу падзець? – прамовіла бабуля.

– Частку можам засмажыць альбо ў печы згатаваць, – прапанавала маці. – А рэшту сёння возьмем з сабой у госці. Будзе выдатны падарунак.